Op 22 februari behandelt de Raad van State twee betwiste vergunningen tot bouwen bij de majestueuze abdijkerk van Grimbergen.

OP AMPER twaalf kilometer van het Brusselse Noordstation ligt het centrum van Grimbergen er nog opvallend landelijk bij, aan de voet van de bijna zestig jaar beschermde Sint-Servatiuskerk. De rust is wat bedrieglijk, want in de streek wordt duchtig gebouwd. En de druk wordt ook rond de abdij aangevoeld. Op een boogscheut van het historische centrum verrees enkele jaren geleden een bakstenen wal in een ondefinieerbare stijl waarin appartementen en winkels werden ondergebracht. Een oude doorkijk op het monumentale verleden van een dorp en een streek werd zonder scrupules dichtgemetseld.

Grimbergen zit met de Maalbeekvallei en haar molens, met zijn kastelen, zijn Prinsenbos en de dorpskern rond de abdij dik in de monumenten. Daarvoor werd het in het monumentenjaar (1975) gelauwerd, dankzij het gezamenlijke werk van het gemeentebestuur en de vereniging Eigen Schoon. Verscheidene beschermingsdossiers werden met een koninklijk besluit bekrachtigd. Alleen dat van de dorpskern niet. Maar in de loop van de jaren verslapte de aandacht. Niet alleen bij het gemeentebestuur. Eigen Schoon wierp zich op de heemkunde. Tot de reeks appartementsgebouwen werd gebouwd aan de Pastoor Woutersstraat.

?Mooie huisjes verdwenen, andere zijn bedreigd. Bij een brand in de abdijkerk ging meubilair van onschatbare waarde verloren. De invularchitectuur laat veel te wensen over. Er worden stedebouwkundige flaters begaan. Mooie uitzichten op dorp en omgeving verdwijnen achter hoogbouw en lintbebouwing,” maakt voorzitter Cecilia Viérin de trieste balans op, nu Eigen Schoon zich na jaren afwezigheid weer met de monumenten bezighoudt. Met een hernieuwd voorstel om de dorpskern te beschermen en met twee klachten bij de Raad van State vond de vereniging haar tweede adem. De administratie bereidt het beschermingsdossier voor. Er kruipt tijd in : het gaat om een te beschermen dorpsgezicht met daarin een tiental potentiële monumenten.

ZELF PLEITEN.

Op 22 febrauri behandelt de Raad van State het verzoek tot schorsing van een bouwvergunning langs de Hogesteenweg, op enkele tientallen meters van de abdijkerk. Een bestaand huis is intussen, conform de vergunning, afgebroken. Eigen Schoon vindt de plannen voor de nieuwbouw onaanvaardbaar. Het betwist de vergunning omdat de gemeente geen openbaar onderzoek organiseerde. Voor een bouwvergunning in het gezichtsveld van een beschermd monument, is zo’n onderzoek verplicht. Eigen Schoon twijfelt er niet aan : de nieuwbouw staat in het gezichtsveld van de norbertijnenkerk. Ze voelt zich daarbij geruggesteund door een andere uitspraak van de Raad van State.

Bij hoogdringendheid schorste het hoogste administratieve rechtscollege op 30 januari een ander bouwproject in dezelfde gemeente. Dit dossier wordt ten gronde behandeld op, alweer, 22 februari. Voor een oogartsenpraktijk en een dubbele garage organiseerde de gemeente wel een openbaar onderzoek maar na afloop respecteerde ze de procedures niet, zeggen de klagers. De gemeente weerlegde de bezwaren niet en verleende de vergunning zonder stedebouw daar in te kennen. Bovendien zouden de diensten van Stedebouw in Leuven aanvankelijk misleid zijn door de lokale bestuurders. Die vergaten te zeggen dat het nieuwe gebouw niet aan een voldoende uitgeruste openbare weg, maar aan twee voetgangerssteegjes ligt.

Op zo’n aanvraag moest een bouwweigering volgen, vindt de actiegroep. De bouwheer was er blijkbaar ook niet al te gerust in want eind januari, in volle vrieskou en dus in het vriesverlof, werden alvast de oude zandstenen muur en een garage afgebroken. Wim Pas, ondervoorzitter van Eigen Schoon, en voorzitter Viérin, trokken in persoonlijke naam naar de Raad van State. Zonder advocaat verdedigden ze hun dossier. Met succes, alvast voorlopig.

De Grimbergse, betwiste vergunningen ogen, in vergelijking met wat in dit land kan, tamelijk onschuldig. Maar ze zijn interessant omdat ze in het gezichtsveld van een beschermd monument liggen. Wat dat gezichtsveld betreft, hield de administratie van Monumenten het tot nu bij een minimalistische visie : wat met de rug tegen het monument gezien wordt, is het gezichtsveld. Ook de gemeente is van dat standpunt uitgegaan. Wie, andersom, naar het monument kijkt, heeft vanzelfsprekend een veel ruimer gezichtsveld. In het geval van Grimbergen, met de hoog gelegen kerk, kan zich dat over enkele kilometers uitstrekken.

Omdat dat evenmin de bedoeling kan zijn, zullen de diensten van Monumenten en Landschappen en de betrokken gemeenten daarover straks duidelijke afspraken moeten maken. Even belangrijk is dat Stedebouw in de toekomst voor aanvragen in het gezichtsveld ook een bindend advies aan de dienst Monumenten en Landschappen zou moeten vragen. Dat is nu niet het geval.

Tenslotte moet de Vlaamse overheid eens overpeinzen waarom almaar meer burgers gebruik maken van de beroepsprocedures of naar de Raad van State trekken. Mensen zijn mondiger geworden, maar mogelijk heeft het vooral te maken met de kwaliteit van de vergunningen, die achteruitboert. Van aangepaste opleiding of herscholing van het personeel is nog amper sprake. De Vlaamse overheid houdt haar ambtenaren liever onledig met managersslogans, evaluaties van de evaluaties en veredelde dactylocursussen op computer. Als er maar niet te veel inhoudelijk gewerkt wordt.

P.R.

Waarom gaan almaar meer burgers in beroep tegen vergunningen ? Misschien is er iets mis met de kwaliteit.