Aldo Vastapane, een man van zaken die snel naar zaakjes ruiken, koopt Sobelair uit de failliete Sabena-boedel. Het personeel van de chartermaatschappij is er niet gerust op.

Op 7 november 2001 ging Sabena failliet en sindsdien blijft de Belgische luchtvaartwereld voor de ene verrassing na de andere zorgen. ?s Lands grote heren, graaf Maurice Lippens en burggraaf Etienne Davignon, konden hun vrienden uit de haute finance niet echt warm krijgen om te investeren in een nieuwe, volledig private, nationale luchtvaartmaatschappij. Eerste minister Guy Verhofstadt (VLD) had de geld-adel daar nochtans toe opgeroepen. Het hof knikte goedkeurend. Onder zachte dwang en gesterkt door een snel gespannen fiscaal vangnet, schoven een hele trits ondernemingen en hele en halve overheden SN Air Holding wat geld toe. Met als gevolg dat dochter SN Brussels Airlines, op DAT gebouwd, ondergekapitaliseerd blijft. (Na de mislukking van de fusiegesprekken heeft de Britse bovenbaas Richard Branson van Virgin Express geen zin meer zijn beloofde 25 miljoen euro in het Belgisch avontuur te storten.)

Ondertussen duiken de zelfverklaarde ?professionals van de luchtvaart? uit hun ruïnes op. Victor Hasson en Georges Gutelman schieten SN Brussels te hulp. Met hun nieuwe Birdy Airlines gaan ze de jonge maatschappij naar het winstgevende Afrika brengen. De bekendste wapenfeiten van die ?professionals? zijn het faillissement van City Bird (op de vooravond van dat van Sabena) en van TEA, enkele jaren geleden. Het Bestuur van de Luchtvaart is blijkbaar niet onder de indruk van hun business talk, want de noodzakelijke vliegvergunningen blijven uit. (Ook die andere avonturier, Freddy Van Gaever, kon tot vorige week wel vliegtuigen van zijn nieuwe VG Airlines demonstreren, maar geen vliegcertificaten.)

UIT DE LUXUEUZE COULISSEN

Daarmee hadden we nog niet alles gezien. Uit de luxueuze coulissen verschijnt nu plotseling Aldo Vastapane als de redder van Sobelair, de charter-dochter van het failliete Sabena. De zeventigjarige Belg met Italiaanse roots was totaal uit het nieuws verdwenen. Hij is buiten de eigen Brusselse kliek niet erg bekend. Het is niet het soort ondernemer dat op managementcongressen komt of kind aan huis is bij het Verbond van Belgische Ondernemingen. Vastapane is een man van zaken, die snel naar zaakjes ruiken.

Curator Christian Van Buggenhout en de Federale Investeringsmaatschappij (die een kwart van de maatschappij bezit) hebben de aandelen van Sobelair overgedragen aan de Belgian World Airlines van Vastapane. Zij zijn de redder heel dankbaar, want ze geloofden helemaal niet in het voorstel voor een management and personnel buy-out. Met een zakenman zaken doen vinden ze een stuk veiliger dan met overspannen piloten en luidruchtige vakbondslui. Het kan hen overigens niet zijn ontgaan dat Vastapane een meester is in het pokerspel. Hij zag de overnamegesprekken mislukken, onder andere met de Duitse toerismegroep TUI/Preussag, moeder van Jet Air, de belangrijkste klant van Sobel-air. Dat er paniek ontstond, kon hem alleen doen glimlachen. Niets is beter voor de prijs.

De Belgian World Airlines is totnogtoe nooit opgevallen. Er is weinig meer over bekend dan dat het bedrijf raad en bijstand verkoopt over luchtvaartactiviteiten en dat het in zijn jonge bestaan liever jaarcijfers in het rood dan in het zwart schrijft. Vastapane richtte BWA op samen met Luc Mellaerts, een voormalig zakenpiloot, die eerder experimenteerde in de luchtvaartbusiness met achtereenvolgens Overseas National Airways (verhuur toestellen), European Air Lift (vluchten op Kin-shasa) en ChallengerAir (charters). Het verliesgevende BWA is nu de moedermaatschappij van Sobelair. Hoeveel Vastapane op tafel legt, maakt de curator ? tegen goed gebruik in ? niet bekend. Verhalen gaan over een bedrag van vijf tot tien miljoen euro, waarbij de schulden met eenvoudige bankwaarborgen geneutraliseerd worden. Als het personeel straks vijf miljoen euro inlevert en Deutsche Structurel Finance evenveel op de leasing van twee vliegtuigen moet passen, heeft de Brusselse zakenman zijn geld snel terugverdiend.

DE BEKRONING

Het voorzitterschap van de vliegmaatschappij Sobelair ziet Aldo Vastapane ongetwijfeld als een bekroning van zijn lange loopbaan. In navolging van zijn uit Italië ingeweken vader Dino bouwde hij zijn welstand op als invoerder van Martini en Rossi. Maar het Brussel van voor en na de Wereldtentoonstelling ?58 was voor durvers een echt Eldorado. Met beton viel geld te verdienen, zelfs voor een luxedrankenhandelaar. Vastapane liet op het Rogiersplein de Martinitoren optrekken, de eerste wolkenkrabber in de hoofdstad (een paar maanden geleden afgebroken voor nog iets groters). Met betonbaronnen Charly De Pauw, Jean-Marie Josi en Aldo Blaton speelde Vastapane in Brussel Dallas. Met Paul Vanden Boeynants, de zakenman-politicus en ongekroonde zonnekoning in de stad als onversaagbare bondgenoot. Zij verdienden fortuinen aan de Brusselse Noordwijk, waar dertigduizend mensen moesten opkrassen voor het Manhattanproject met het World Trade Center. Decennia later heeft de overheid, de Vlaamse niet het minst, het Manhattancomplex met eigen bouwsels moeten redden. Les amis de VdB, het was de tijd van de Brusselse affaires.

Aldo Vastapane is actief gebleven in de luxesector en het vastgoed. Niet echt industriële activiteiten. Maar het zou een onrecht zijn hem luchtvaartervaring te miskennen. Hij speelde mee in de bouw van de nieuwe luchthaven van Zaventem (voorheen Melsbroek) in het vooruitzicht van de Expo?58. Hij verwierf een monopolie op de Sky Shops, de taksvrije winkels op Zaventem. En hij is aandeelhouder van Airport Parc International, de exploitant van de parkeergarages bij de luchthaven.

Sobelair is nu een onafhankelijke luchtvaartmaatschappij. Dat wil de nieuwe eigenaar geweten hebben. Hij wil niet alleen charters vliegen voor anderen, maar eigen vluchten opzetten naar bestemmingen die SN Brussels Airlines niet aandoet en vooral naar Afrika, waarmee hij in concurrentie komt met Brussels/Birdy. Minzaam praat hij daarover met piloten en personeel en meldt daarbij terloops dat niemand wordt ontslagen, dat er een werknemer in de raad van bestuur komt en dat tien procent van de winst wordt verdeeld. Maar een businessplan ligt niet op tafel. Voormalig piloot en mede-eigenaar van Belgian World Airlines Luc Mellaerts, kakelvers gedelegeerd bestuurder van Sobelair, liet nog niets van zich horen.

Aldo Vastapane is eigenaar van La Maison du Cygne, hét luxerestaurant op de Brusselse Grote Markt. Hij ontmoet er zijn kompaan Albert Frère, met wie hij belangen in Zaventem gemeen heeft. Het moet zijn dat er geld te verdienen valt. De gevluchte Karl Marx schreef indertijd in de Cygne de kladjes voor de proletarische revolutie. Nu komt er geen vakbondsman de trap op. De wereld van Vastapane is de hunne niet. Het Sobelair-personeel vertrouwt de nieuwe eigenaar niet. ?Sobelair is gered?, maar bij de werknemers heerst meer twijfel dan vreugde. De vakbonden zijn zelfs van plan de overname voor de rechtbank te betwisten. Zij geloven dat Sobelair een beter lot verdient.

Guido Despiegelaere

Vastapane belooft dat tien procent van de winst wordt verdeeld. Maar een businessplan ligt niet op tafel.