Betalen met een Europese eenheidsmunt, waarschijnlijk met franken, is niet voor straks.
In het beste geval gaat de Europese monetaire unie (EMU) eind 1996 van start. Tegen het jaar 2001 kunnen de burgers van de deelnemende landen dan met Europese munten en biljetten betalen. Maar dit tijdsschema glinstert nogal optimistisch : onvoldoende landen halen tijdig het deelnemingsticket, omdat zij nog te ver af staan van de ekonomische normen van Maastricht. En een EMU met drie of vier van de vijftien lidstaten is nu ook geen wereldschokkelde omwenteling. Het kan dus een jaartje later worden en vermoedelijk zelfs 1999, als de muntunie hoe dan ook van stapel loopt. Betalen met “franken” is dus eerst voor de eenentwintigste eeuw.
De Europese eenheidsmunt zal inderdaad geen ecu heten, hoewel die naam al enige populariteit verwierf en er ecu’s in alle maten en metalen zijn geslagen. Maar de Duitsers zijn niet bereid hun sterke marken in te ruilen voor een ecu met een zwakke reputatie. De rekeneenheid is nu zo’n 38 frank waard, een stuk minder dan bij zijn kreatie in 1979. Franken klinkt in Duitse oren krachtiger, omwille van de associatie met de sterke Zwitserse frank. Parijs zal tegen die Duitse gevoeligheid geen bezwaar maken.
Neem nu dat de muntunie eind 1996 toch ingaat. De Europese staatshoofden en regeringsleiders beslissen dan welke landen ekonomisch en vooral budgettair fit genoeg zijn om mee te spelen. Het goed half dozijn leden van de EU dat mekaar ekonomisch niet in moeilijkheden brengt. Hoewel België dan nog lang niet zijn veel te hoge staatsschuld heeft afbetaald, zal het zeker tot de eersten behoren. Al was het maar om het ondenkbare te vermijden dat in Europa’s hoofdstad Europese parlementsleden en diplomaten en de vele duizenden EU-ambtenaren in een wisselkantoortje aan het Schumanplein moeten aanschuiven om voor hun salaris in Europese franken Belgische frank te krijgen.
Twaalf maanden na die beslissing van de Europese top klikken de wisselkoersen van de deelnemende landen onherroepelijk in mekaar. Als een Duitse mark altijd 20,5 Belgische frank kost, vormen die twee eigenlijk één munt, net zoals nu al de Belgische en de Luxemburgse frank. De deelnemende landen schaffen dan hun wisselmarkten af. De banken van de EMU-landen zetten massale afvloeiïngsprogramma’s op voor hun personeel van de deviezenafdelingen. De nieuwe Europese nationale bank begint een laatste strijd tegen de internationale kapitaalmarkten, die nog pogen de EMU te kelderen om hun winstgevend Europees spekulatie-slagveld te behouden. Geleidelijk bouwen ondernemingen, banken en overheden een kritische massa aan financiële operaties in eenheidsmunt op. Staatsleningen in EMU-franken bijvoorbeeld.
Nog drie jaar later vervangt de eenheidsmunt de nationale bankbriefjes en muntstukken en gebruiken de bewoners van alle EMU-landen hetzelfde geld. Die omwisseling moet in enkele weken gebeuren, om het naast elkaar bestaan van twee muntsystemen zo kort mogelijk te houden. Maar een big bang, een plotse omschakeling op een zachte zondagavond, is om technische en psychologische redenen niet haalbaar. Er bestaat al een akkoord over dat de eenheidsmunt ecu, franken of hoe ook genoemd in gebruik zal worden genomen in de vorm van zeven biljetten (ter waarde van 5, 10, 20, 50, 100, 200 en 500) en acht muntstukken (ter waarde van 0,01 ; 0,02 en 0,05 in rood koper ; 0,1 ; 0,2 en 0,5 middelgroot en 1 en 2 groot).
Europa ziet niets dan voordelen in de EMU en het gebruik van franken. Maar sedert het verdrag van Maastricht, dat in nagenoeg alle EU-landen naar besparingen en werkloosheid smaakt, kan de muntunie geen Europese ingezetene meer overtuigen. Kommissaris Yves-Thibault de Silguy voor Monetaire Zaken kondigde met een lichte paniek om zich heen een grote informatiecampagne aan over de invoering van de Europese eenheidsmunt.
De ecu zal waarschijnlijk franken heten.
