Jeroen Dijsselbloem, kersvers Nederlands minister van Financiën, wordt ook meteen voorzitter van de eurogroep. Het eurosceptische Nederland moet nu mee de crisis aanpakken.
Nederland heeft lang moeten wachten op een Europese topfunctie. De gedoogsteun van de populistische PVV aan het vorige kabinet was daar niet vreemd aan. Maar nu, nauwelijks twee maanden na het aantreden van de nieuwe paarse regering, is het zover: op 21 januari stemmen de ministers van Financiën van de 17 eurolanden over een nieuwe voorzitter van hun eurogroep, en alles wijst erop dat dit Jeroen Dijsselbloem wordt, de Nederlandse minister van Financiën (PvdA). Hij volgt de Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker op, die al sinds 2005 ‘mister euro’ is. De eurogroep won de afgelopen jaren aan belang als zenuwcentrum van de aanpak van de crisis. Dijsselbloem zal die taak als crisismanager de komende tweeëneenhalf jaar combineren met zijn sleutelpost in het nieuwe Nederlandse kabinet. Volgens persagentschap Reuters werd op de Europese Raad half december daarover al een compromis gevonden onder de lidstaten, en verschillende Duitse en Franse media meldden afgelopen week op gezag van Europese topdiplomaten dat de deal rond is. Juncker zelf liet grijnzend optekenen dat zijn opvolger ‘zeker een Benelux-taal spreekt’. Aangezien hij zelf Luxemburger is en wij met Herman Van Rompuy al de Europese Raadsvoorzitter hebben, kan het enkel om de Nederlander gaan.
Opmerkelijk is dat Dijsselbloem (46) bijzonder weinig beleidservaring heeft. De sociaaldemocraat Dijsselbloem is pas sinds vijf november minister, en was daarvoor tien jaar lang Tweede Kamerlid. Net omdat hij geen verleden heeft bij de EU, is hij voor veel landen aanvaardbaar. Duitsland stond erop dat de eurozone in crisistijd geleid zou worden door iemand uit een stabiel noordelijk EU-land, en Nederland heeft als een van de weinige nog steeds een topkredietstatus (AAA). Frankrijk ging overstag omdat het zelf met Danièle Nouy de chef bankentoezicht krijgt bij de Europese Centrale Bank (ECB). De sobere Dijsselbloem is volgens de Nederlandse pers ook diplomatischer dan zijn brutale voorganger Jan Kees De Jager (CDA). Hij maakte alvast een opgemerkte sollicitatiereis langs diverse ambtgenoten in de EU-hoofdsteden, en afgelopen week ontving ook Van Rompuy hem.
In eigen land is er ook kritiek op de cumul van Dijsselbloem. Vooral de eurosceptische oppositiepartijen PVV en SP vrezen dat Nederland de mond gesnoerd wordt in Europese debatten over begroting en steun aan de eurozorgenkinderen. Voorstanders stippen dan weer aan dat de benoeming van een van hun leiders de Nederlanders weer meer voeling met de EU kan geven.
Thomas Verbeke
