Het verplaatsen van beschermde soorten kan infrastructuurwerken mogelijk maken, maar ook remmen.
Nogal wat mensen hebben de Raad van State de voorbije maanden mierenneukerij verweten, omdat hij oordeelde dat de plannen voor de uitbreiding van een sportcomplex in Retie vernietigd moesten worden vanwege de aanwezigheid van een nest beschermde rode bosmieren. Voor die mensen is er slecht nieuws. Jurist Hendrik Schoukens stelt in Tijdschrift voor Omgevingsrecht en Omgevingsbeleid dat de Raad nog te braaf is geweest. Zeker in vergelijking met Nederland, waar bij de opmaak van bestemmingsplannen een ‘soortentoets’ vereist is, die nagaat wat de effecten van een project op beschermde dieren en planten zouden kunnen zijn. Onze Raad van State vernietigde de plannen in Retie niet vanwege de aanwezigheid van de mieren, wel omdat de autoriteiten er geen rekening mee hadden gehouden.
Schoukens lijkt hierin een tussenstation te zien op weg naar een beleid waarbij explicieter rekening wordt gehouden met beschermde soorten. Zeker omdat de meeste ook een Europese bescherming genieten, en Europa veel strenger op de naleving van beschermingsbesluiten toeziet dan de landelijke autoriteiten. Volgens Schoukens moet ook bij ons de ambitie verder reiken, en moet het mogelijk zijn om de balans in bepaalde gevallen te doen doorslaan in het voordeel van het natuurbehoud.
Want de realiteit blijft dat de aanwezigheid van beschermde soorten uiterst zelden tot het schrappen van infrastructuurwerken leidt – het duurt alleen langer en het zorgt voor ergernis bij beleidsmakers. De burgemeester van Retie, een van de vele politici die de Raad van State de voorbije maanden wereldvreemdheid verweet, heeft ondertussen het licht gezien: hij stelt voor om het bosmierennest te verplaatsen naar een domein in de buurt, zodat het niet langer een hinderpaal voor zijn project is. Technisch zou zo’n verplaatsing mogelijk zijn.
Maar dat kan in twee richtingen werken. Tuineigenaren en natuurliefhebbers zouden op dezelfde manier een nest rode bosmieren kunnen aanslepen om het te gebruiken in hun verzet tegen infrastructuurplannen. Er circuleren geruchten dat onder meer in Nederland diertjes als de kamsalamander zijn uitgezet om voor de natuur nefaste projecten te counteren. In Duitsland is er een satirische website (feldhamsterverleih.de) die beschermde soorten ‘verhuurt’ om projecten te stoppen of op z’n minst te vertragen – de Europese hamster uit de sitenaam heeft in Nederland al tot projectvertragingen geleid.
De mogelijkheid van misbruik zal op termijn gegarandeerd wantrouwen en verwarring genereren.
DOOR DIRK DRAULANS
