Piet Piryns
Piet Piryns Piet Piryns is redacteur bij Knack.

De top van de CVP pleegde overleg met journalisten van de BRTN over de media-paragraaf van het Vlaams regeerakkoord.

HET KAN raar lopen. Oudere BRTN-journalisten staat het nog levendig voor de geest hoe de jonge Eric Van Rompuy (CVP) er destijds hardop van droomde “de rode burcht” van de BRTN-nieuwsredaktie uit te roken. Maar nu zien ze in de kersverse Vlaamse minister van Ekonomie, Landbouw en Media de redder van de openbare omroep. Ze vinden bij hem een willig oor. Zo kon het gebeuren dat op dinsdag 13 juni een selekt gezelschap van BRTN-journalisten in het CVP-hoofdkwartier aan de Tweekerkenstraat was uitgenodigd om in het diepste geheim hun licht te laten schijnen over de toekomst van de BRTN. Behalve Eric Van Rompuy waren voor die bijeenkomst ook Luc Martens (toen nog de toekomstige Vlaamse minister van Kultuur), Stefaan De Clerck (toen nog de toekomstige federale minister van Justitie), de woordvoerder van de partij Willy Buijs en de direkteur van de CVP-studiedienst Rolf Falter opgetrommeld. CVP-voorzitter Johan Van Hecke had zich laten verontschuldigen. De journalistendelegatie bestond uit Jan Ouvry, Siegfried Bracke, Jos Bouveroux en Leo Hellemans. Eigenlijk had ook Dirk Sterckx van de partij moeten zijn, maar die was zegt een van zijn kollega’s “in gedachten aanwezig. ” De weerslag van dat gesprek, zo zou luttele dagen later blijken, is terug te vinden in het Vlaams regeerakkoord.

KERKHOF.

Journalisten hebben altijd al een grote rol gespeeld in het reilen en zeilen van de BRTN. Zowel administrateur-generaal Cas Goossens (CVP) als de direkteur-generaal van de televisie Jan Ceuleers (SP) en de direkteur-generaal van de radio Piet Van Roe (VLD) zijn voormalige mikrofoonsjouwers. Dat heeft minder met hun managerskwaliteiten te maken dan met het feit dat de BRTN-top benoemd wordt door de politieke partijen : journalisten lopen nu eenmaal wat vaker in de Wetstraat rond dan disc-jockeys of decorbouwers. Ons kent ons. Maar er zijn natuurlijk ook journalisten die niet tot hoge ambten worden geroepen en als dié hun mond opendoen over de gang van zaken aan de Reyerslaan krijgen ze een sanctie aan hun broek. Iedereen moet zijn plaats kennen. “Het volk mag morren, maar het moet ook leren af en toe zijn bakkes te houden, ” zei direkteur-informatie Kris Borms (SP) vorig jaar nog in een interview met Knack.

Korte inhoud van wat voorafging. Voor de BRTN-top begon de ellende pas goed in de zomer van vorig jaar, toen de openbare omroep op nogal knullige wijze het voetbalkontrakt kwijt raakte aan VTM. Eric Van Rompuy (toen nog een eenvoudig volksvertegenwoordiger) eiste publiekelijk het ontslag van Ceuleers. De toch al veel geplaagde direkteur-generaal reageerde gewond. In een interview met het weekblad Humo beet hij van zich af. “Voor die meneer (Van Rompuy dus) wil ik expliciet herhalen dat het mijn vast voornemen is het Huis pas te verlaten op 1 mei 2000, de dag van mijn pensioen. Tenzij ik eerder doodval. En ik voeg daaraan toe : als men zo dom is mij met pensioen te willen sturen, moet men goed weten dat dat juridisch onmogelijk is. (…) Men heeft nog al geprobeerd sommige mensen uit de ambtenarij aan de dijk te zetten, en de raad van state heeft die mensen allemaal in het gelijk gesteld, herinner u het voorbeeld van Albert Raes. Ik wil even ver gaan. Ik laat mij niet afslachten. “

Klare taal. Maar dat belette niet dat de positie van zowel Ceuleers als Goossens langzamerhand onhoudbaar was geworden. Ook in eigen huis werd er aan de poten van hun stoel gezaagd. Door het vertrek van coryfeeën als Gui Polspoel (naar FilmNet) en Paul Muys (naar Solvay) werd de sfeer nog verder verziekt : hun ontslag ontlokte “de hiërarchie”, zoals dat in het BRTN-jargon heet, slechts het kommentaar dat het kerkhof vol onvervangbare mensen ligt en dat Polspoel nu eenmaal een emotioneel mens is.

De blijvers, die het niet meer konden aanzien, namen hun toevlucht tot de grote middelen. Radiojournalisten Leo Hellemans en Jos Bouveroux schreven een Vrije Tribune voor De Standaard, televisiejournalist Dirk Sterckx stuurde een bijdrage in voor de opiniepagina van De Morgen. Je hoeft niet in komplotten te geloven om te konstateren dat hier sprake was van drie zielen en één gedachte. De opdracht van de BRTN moet worden herzien, zo betoogden zij unisono, en dat betekent dat de openbare omroep zich niet langer moet bezig houden met volksopvoeding. De programma’s voor derden moeten worden afgeschaft. De raad van bestuur van de BRTN moet worden hervormd, de zogenaamde vaste kommissie (het dagelijks bestuur) kan maar beter naar huis worden gestuurd en de BRTN moet een slagvaardig management krijgen, met een (hernieuwbaar) mandaat van vijf jaar. De BRTN moet, kortom, een bedrijf worden.

MAGER BEESTJE.

Terwijl de kijkcijfers dramatisch bleven dalen, probeerden Ceuleers en Goossens zichzelf aan hun haren uit het moeras te trekken. Toen ze in november vorig jaar werden uitgenodigd voor een hoorzitting van de mediakommissie van de Vlaamse raad, kregen ze de wind van voren : minister van Kultuur Hugo Weckx (CVP) noemde hun optreden “beschamend en ondermaats”.

Zijn geduld was op, liet Weckx weten. De nieuwe voorzitter van de raad van bestuur van de BRTN, Bart de Schutter, die in december was aangetreden als opvolger van Els Witte, smeekte de minister om nog één keer over zijn hart te strijken. Hij vroeg een moratorium van drie maanden, waarin de raad van bestuur en de direktie voorstellen zouden uitwerken om de omroep te “herbronnen”. Weckx liet zich niet vermurwen : de BRTN had “meer dan genoeg tijd gehad, ” vond hij. De minister zou zélf schoon schip maken en binnen de kortste keren met een ontwerpdekreet voor de BRTN komen.

En toen besloot Jean-Luc Dehaene (CVP) dat het tijd was voor nieuwe verkiezingen. Onverwacht kreeg de BRTN-top toch nog respijt. In de priorij van Corsendonck werd voortvarend gewerkt aan de “herbronningsnota, ” die eind april met de nodige fanfare werd voorgesteld. Het dokument voorziet in de opsplitsing van de BRTN in zogenaamde business units. Zo’n 140 personeelsleden moeten afvloeien, er moet een direktiekomitee komen dat vooruit dan maar voor vijf jaar wordt benoemd en er wordt gepleit voor “een wijziging van de programmamix”. Konkrete voorstellen : een middagjournaal, een jeugdjournaal, een dagelijks service-programma en een dagelijkse soap.

Minister Weckx was niet onder de indruk. “Een mager beestje, ” zei hij tegen een verslaggeefster van De Morgen. Er moeten koppen rollen, herhaalde hij. “Een shockterapie is meer dan ooit nodig : tabula rasa met de BRTN-top. “

WATERPISTOOL.

“Het voetvolk” van de BRTN was intussen ook niet van plan zijn ziel nog langer in lijdzaamheid te bezitten. Door het vertrek van de populaire entertainer Bart Peeters naar VTM waren de gemoederen extra verhit geraakt. “We staan op het slagveld met een waterpistool, ” brieste Dirk Sterckx in Gazet van Antwerpen. “We zijn zes jaar na de oprichting van onze rechtstreekse konkurrent. Het huis is al grotendeels ingezakt en nog steeds diskussiëren de generaal, de kolonel en de majoor over de richting waarin ze hun troepen gaan sturen. Wel, de sergeanten, de korporaals en de soldaten zijn dat beu ! “

Aktie ! SP en CVP waren intussen begonnen met de onderhandelingen over een nieuw Vlaams regeerakkoord. Journalisten als Dirk Sterckx, Siegfried Bracke c.s. bestookten de onderhandelaars met memoranda. Om onnaspeurbare redenen gaf de SP niet thuis, maar de CVP stuurde een uitnodiging voor een gesprek in de Tweekerkenstraat.

Het was vijf voor of misschien wel vijf over twaalf. Maandagavond 12 juni had een werkgroep van CVP- en SP-onderhandelaars een akkoord bereikt over de BRTN. Tot die werkgroep behoorden : voormalig BRTN-werknemer René van der Speeten (de mediaspecialist op het kabinet van Norbert de Batselier) en voormalig BRTN-journalist Tuur van Wallendael (allicht de toekomstige voorzitter van de mediakommissie van het Vlaams parlement) voor de SP ; voormalig De Standaard-journalist Rolf Falter, de specialist van het kabinet-Weckx Paul van de Velde (ook al ex-BRTN) en Eric van Rompuy zelve voor de CVP.

Tijdens een eenvoudige lunch met Hollandse maatjes werd op 13 juni “in een open en konstruktief gesprek” van gedachten gewisseld. Dat gebeurde op basis van een inderhaast door de BRTN-journalisten geschreven en naar de Tweekerkenstraat gefaxte notitie over “de BRTN Nieuwe Stijl”. “Er was luisterbereidheid bij de CVP, ” zegt een van de aanwezigen. Iedereen was het er al gauw over eens dat de paragraaf over de BRTN in het regeerakkoord te vaag was en vooral in de taakomschrijving van de openbare omroep kwam het vermaledijde woord vorming nog altijd voor. Is het dan de taak van de BRTN om Spaanse lessen uit te zenden ? Geen nood, zei Eric Van Rompuy, de inkt van het akkoord was nog nat en er kon hier en daar nog wel een komma worden veranderd. Dat bleek. Een voorbeeld : “De sektoren waarin de BRTN zich moet profileren zijn : informatie (sport inbegrepen), eigen drama (met ook een plaats voor het betere populaire genre), kultuur en amusement van het betere soort. In die sektoren moet de BRTN de ambitie hebben de beste te zijn, de onvervangbare. ” Zo staat het in de definitieve versie van het regeerakkoord en zo stond het letterlijk in de tekst van de BRTN-journalisten. Niks vorming. En wat zou bedoeld kunnen worden met “amusement van het betere soort” ? De door de BRTN-top voor het najaar geprogrammeerde soap-serie “Thuis” valt daar allicht niet onder. Ook op andere punten haalden de verontruste BRTN-journalisten hun slag thuis.

Vóór een aantal van de aanwezigen zich die dinsdagmiddag naar de beëdiging van de Vlaamse raad spoedde, kwam er nog een lastige vraag. Of iemand een suggestie had voor de opvolging van Cas Goossens, wilden de CVP’ers weten. Dààr trapten de BRTN-journalisten niet in. Even zweefde de naam van Tony Naets (ex-BRTN-journalist en nu topman bij de EBU in Genève) boven tafel, maar er werd gekonkludeerd dat er eerst een profielschets van de nieuwe BRTN-manager moet komen. “Waar ik echt van stond te kijken, ” zegt een van de aanwezigen, “is de manier waarop ze bij de CVP praten over Cas Goossens, die toch geacht wordt van CVP-signatuur te zijn. Dat was pure haat. Ik was bijna geneigd om hem te gaan verdedigen. “

Piet Piryns

Jan Ceuleers : de hiërarchie wordt onhoudbaar.

“De manier waarop ze bij de CVP over Cas Goossens praten : pure haat. “

De nieuwe minister van Media Eric Van Rompuy : de inkt was nog nat.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content