‘Er is nog maar anderhalf jaar tijd om aan normale politiek te doen’, zegt politicoloog Carl Devos (UGent).
‘Het is maar een peiling.’ Nadat Het Laatste Nieuws, VTM Nieuws, RTL en Le Soir afgelopen weekend hun Ipsos-peiling losten, deed het cliché opnieuw de ronde in de Wetstraat. Maar politicoloog Carl Devos (UGent) weet wel beter. ‘De meerwaarde van een peiling zit in de psychologische perceptiekracht. Zelfs nu de verschuivingen binnen de foutenmarge vallen en het politieke landschap eigenlijk al bij al stabiel blijft: het is een politiek feit. En wees maar zeker dat elke partij dat nauwlettend opvolgt.’
De Open VLD heeft een gigantisch probleem.
Bij de N-VA zijn ze maar wat blij om na tweeënhalf jaar met ruim 23 procent nog eens boven het Vlaams Belang uit te komen.
Carl Devos:Het einde van de coronacrisis helpt. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) deed mee aan beleid dat bekampt werd door de federale oppositiepartij N-VA. Het Vlaams Belang kreeg een scherper profiel. Dat ligt anders bij twee belangrijke dossiers: de kernuitstap en de Oekraïnecrisis. Energie is een minder prominent thema voor het Vlaams Belang dan voor de N-VA, die met het uitstel van de kernuitstap eigenlijk haar plan ziet zegevieren. Bij de oorlog in Oekraïne heeft het Vlaams Belang dan weer miserie door zijn historische omgang met Vladimir Poetin.
Ons land verwacht tienduizenden Oekraïense vluchtelingen. Dat is toch de corebusiness van het Vlaams Belang?
Devos: En toch kwam vooral N-VA-voorzitter Bart De Wever prominent in beeld met zijn aanval op de aanpak van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V). Tegelijkertijd was het interessant om te zien hoe diezelfde Mahdi Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken in het defensief kon duwen tijdens een debat op Terzake. Dat bewijst dat het Vlaams Belang te verslaan is op zijn eigen thema. Maar dat wil niet zeggen dat de val van de partij is ingezet. In het begin van de coronacrisis applaudisseerden we elke avond voor de zorgsector, een paar golven later was dat gedaan. Ook de sympathie voor de tienduizenden vluchtelingen kan wegsmelten.
Ook opvallend: terwijl premier Alexander De Croo de populairste politicus is, strandt zijn partij Open VLD nipt onder de grens van de 10 procent.
Devos: De Open VLD heeft een gigantisch probleem. Wat is haar unique selling proposition? De begroting wordt een probleem, maar de regering móét wel geld uitgeven. Over fiscaliteit wordt gezwegen. In het dossier van de kernuitstap zijn er wat bochten genomen. En dan heeft de partij de pech dat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez volgens sommigen toont hoe een echte liberale partij er uitziet.
Groen strandt met ruim 8 procent op de laatste plaats, terwijl Vooruit zich met ruim 14 procent stevig op de derde plaats nestelt. Samen met de PVDA behaalt links ruim 31 procent.
Devos: En zo gaan de linkse partijen in Vlaanderen er samen op vooruit tegenover de verkiezingen van 2019. Ik denk dat links zelfs nóg kan groeien. Steeds meer onderzoek ontwaart een stevige socio-economische crisis die de lagere middenklasse raakt. Ik merk dat zelf tijdens lezingen. Leerkrachten vertellen me hoe moeilijk ze het beginnen te krijgen. In zulke tijden zijn herverdeling en de sociale welvaartsstaat belangrijke onderwerpen.
Zou u van een Conner Rousseau-effect spreken?
Devos: Dat speelt misschien mee, maar dan moeten we ervan uitgaan dat mensen de partij Vooruit linken aan de voorzitter, en dat ligt niet altijd voor de hand. Ik zie vooral dat het werk van lange adem begint te renderen. Welke partij heeft het meest consequent voor 6 procent btw voor gas en elektriciteit gepleit? Dat is Vooruit.
We moeten wél rekening houden met een Raoul Hedebouw-effect. De nieuwe PVDA-voorzitter zal niet snel uit een The Masked Singer-pak springen, maar hij is een tribunespeler die als geen ander een politieke boodschap kan overbrengen.
In Wallonië zien we de PTB samen met PS en MR rond de 20 procent hangen.
Devos: Die strijd is bijzonder interessant. De vrees is dat de PS amper bewegingsruimte heeft voor socio-economische dossiers, met alle gevolgen van dien.
Mogen we een goede afloop van het pensioendossier vergeten?
Devos: Blauw en rood zullen tegen elkaar knallen op belangrijke dossiers zoals de pensioenen en de arbeidsmarkt, maar ook in de discussie over het loonakkoord in het voorjaar van 2023. De liberalen zullen naar de loonhandicap met het buitenland wijzen, links zal de loonnormwet van 1996 bekampen. Het wordt een gevaarlijk debat.
Eigenlijk heeft Vivaldi nog maar zicht op een beperkte periode aan ‘normale politiek’. Eerst was er corona, nu Oekraïne. Stel dat na de zomer normalere tijden aanbreken, dan heb je anderhalf jaar tot oktober 2023, wanneer de Wetstraat geconfronteerd wordt met de schaduw van de verkiezingen van 2024. Anderhalf jaar voor normale politiek, dat is niet veel.
