Kreativiteit is slechts een manier om mensen in je bed te krijgen. Dat beweert evolutiepsycholoog Geoffrey Miller.
Massamoord in Ruanda. Massagraven in Bosnië. Seriemoordenaars en kinderverkrachters. Er zijn van die momenten dat een mens zich afvraagt of de soort, waartoe hij behoort, ooit wel tot beschaving is gekomen. Om het kollektieve geweten te sussen, worden tegenover deze barbaarsheden kreaties geplaatst als Madame Bovary, de Mona Lisa of de Missen van Mozart. De kunst die de mens beschaving bracht.
Recente wetenschappelijke inzichten halen ook deze susser van het geweten onderuit. Oorlog en kunst, geweld en literatuur zijn uitingen van één en hetzelfde streven : een suksesvolle voortplanting de basisdrijfveer van de biologie. Oorlog en geweld draaien om macht ; kunst en literatuur om status. Uiteindelijk draaien ze alle vier om seks. De kunstenaar wil vrouwen in zijn bed. De schrijfster wil de mannen binden die ze gekozen heeft.
Deze hersenspinsels komen uit het brein van de evolutiepsycholoog Geoffrey Miller van het gerenommeerde Duitse Max Planck-Instituut. Miller vertrok van drie basisvragen. Waarom zijn mensen kreatief ? Waarom zijn er meer mannen dan vrouwen met kunst bezig ? Waarom heeft de mens veel grotere hersenen dan zijn naaste verwant, de chimpansee ?
In het vakblad New Scientist meldde hij dat het gemeenschappelijke antwoord op deze drie vragen luidt dat kreativiteit de kans op seks bevordert. Kreativiteit kan niet zonder grote hersenen. Mannen zijn meer met kunst bezig dan vrouwen, omdat ze intenser om partners moeten strijden. De kulturele evolutie verloopt veel sneller dan die van andere verworvenheden, omdat kreativiteit veel suksesvoller is in het garanderen van seks. Een voorbeeld van wat in het jargon ?op hol geslagen seksuele selektie” heet ( runaway sexual selection).
Het bestaan van seksuele selektie werd al opgemerkt door de eerste evolutiebioloog : Charles Darwin. Een pauwestaart is aantrekkelijk, want hij illustreert dat een mannetje in blakende gezondheid is. Hoe groter zo’n staart, hoe aantrekkelijker de drager voor de wijfjes. De genen die koderen voor een grote staart worden bijgevolg almaar talrijker, zodat de staarten blijven groeien. Dat is losgeslagen seksuele selektie. Ze duurt tot de last van een nog grotere staart begint te wegen. Het sukses van kreativiteit wordt op dezelfde manier geïnterpreteerd.
Het is evident dat deze teorie op weerstand stuit. Miller haastte zich dan ook om ze empirisch te onderbouwen. Hij bestudeerde museumkatalogen, boekenlijsten en rockencyclopediën, en ontdekte dat een artiest maximaal aktief is tijdens zijn meest vruchtbare periode. Hij benadrukt dat zelfs artiesten die zich er niet bewust van zijn dat ze het voor de seks doen, door een onbewuste biologische drang gedreven kunnen worden.
Voorbeelden van dit fenomeen zijn legio. Horden jonge meisjes vielen in katzwijm voor een bonestaak als de zanger Koen Wauters. Notoire lelijkaards als de schrijver Honoré de Balzac of de zangeres Janis Joplin hadden lieven aan de lopende band. En zou iemand als auteur Herman Brusselmans wel ooit van straat geraken, als hij niet geregeld met een boek in de best-sellerlijst sukkelde ?
Onlangs biechtte zelfs Vlaanderens meest bekende religieus geïnspireerde denker ootmoedig aan een intimus op dat hij zijn bevlogen boeken vooral schreef omdat hij zo meer sukses bij de vrouwen had. We hebben het aan Miller laten weten.
