Gelijke onderwijskansen moeten volgens socioloog Mark Elchardus al beginnen in het kleuteronderwijs. Hij pleit radicaal voor een leerplicht voor kleuters.
De strijd voor meer onderwijsgelijkheid zal worden gewonnen of verloren in het basisonderwijs.’ Dat zegt emeritus hoogleraar Mark Elchardus in het jongste nummer van Samenleving en politiek. Dat er ‘een grote mate van ongelijkheid’ is in het Vlaamse onderwijs, leert Elchardus ook uit de PISA-enquête van de OESO. Die bevestigt dat vijftienjarigen uit sociaaleconomisch zwakkere gezinnen en allochtone milieus minder goed presteren.
Ontwikkelingspsycholoog Wim Van den Broeck (VUB) stelt nochtans dat kansarme leerlingen in Vlaanderen het beduidend beter doen dan elders.
MARK ELCHARDUS: Het Vlaamse onderwijs boert globaal gezien achteruit in de PISA-resultaten, maar onze topleerlingen doen het nog altijd zeer goed. Dan is het logisch dat ook zwakkere leerlingen gemiddeld beter presteren dan in andere landen. Maar de ongelijkheid blijft bestaan. Dat moet je niet wegrelativeren.
De ongelijkheid moet volgens u al bij de kleuters worden aangepakt. Door de Vlaamse schooltoelagepolitiek gaan ze alvast bijna allemaal naar school.
ELCHARDUS:Dat is juist. Maar de kleuters die dat niet doen, hebben er juist het meeste baat bij. Ze komen vaak uit kansarme gezinnen. Daardoor hebben ze al direct een cognitieve achterstand. Om dat te compenseren, moet ook het kleuteronderwijs leerplichtonder- wijs worden. Bovendien moeten kleuters in de school niet alleen spelen, maar ook leren. En kleuterleidsters en -leiders moeten maatwerk in de klas kunnen leveren: sterke kleuters extra prikkelen en zwakkere kleuters laten bijbenen.
Moeten alle lerarenopleidingen dan op een academisch masterniveau zijn?
ELCHARDUS: Ik ben niet fanatiek voor masteropleidingen van leerkrachten. Maar ook de lerarenopleiding voor kleuter- en lager onderwijs duurt beter vier jaar. Dan kunnen die studenten vaardigheden ontwikkelen om sociale en psychische problemen bij de kinderen te ontdekken en ze samen met de ouders aan te pakken.
U wilt het geld voor deze voorstellen halen bij de universiteiten en hoge- scholen, terwijl die 1 miljard euro meer van de volgende Vlaamse regering vragen.
ELCHARDUS:Het onderwijsbudget zal niet meteen spectaculair stijgen. Meer geld voor het basisonderwijs zal dus van andere onderwijsniveaus moeten komen. Het huidige financiële groeipad voor de universiteiten en hogescholen is veel te royaal. De financiering van het hoger onderwijs moet dringend kritisch bekeken worden. Kleine besparingen zijn daar ook snel haalbaar, door bijvoorbeeld de krankzinnige productie van doctoraten af te remmen. En moet een tweede of derde universitaire studie van een student nog langer gratis zijn?
Patrick Martens
‘Extra geld voor het basis-onderwijs zal van andere onderwijs-niveaus moeten komen.’
