De Anglikaanse kerk pakt uit met een heel nieuwe kijk op het samenleven van mensen.

OP DINSDAG 6 juni publiceerde de kommissie voor sociale verantwoordelijkheid (board of social responsability) van de Anglikaanse kerk een rapport over wat ze noemde : samenlevingsmodellen. Alhoewel nog niet officieel opgenomen in de leer daar beslist in het najaar een algemene synode over , betekent dit rapport nu al een dijkbreuk in de traditionele seksuele moraal van de Church of England. “Daar komt vuurwerk van, dit is explosief materiaal, ” zei Jim Thompson, bisschop van Bath en Wales en zelf een voorstander van dit studierapport, bij de voorstelling ervan aan de pers.

Op basis van de resultaten van 25.000 vragenlijsten, die parochies en individuelen invulden, betoogt de Anglikaanse kerk dat het huwelijk in de klassieke moraal een te centrale plaats heeft ingenomen, en dat ook andere samenlevingsvormen waardevol kunnen zijn. Kortom, de Engelse kerk wil gedaan maken met de veroordeling van ongehuwd samenleven, “voor velen overigens een goede manier om naar een huwelijk toe te groeien, ” pleit het dokument. Tegen het jaar 2000 zullen in Groot-Brittannië vier op vijf koppels ongehuwd samenwonen en wanneer trouw deze relatie siert, wordt ze als outside ceremonial mariage (niet ingezegend huwelijk) betiteld. Deze levensvorm als zondig voorstellen, kan namelijk een verdere kommunikatiestoring met de kerk bevorderen, staat in het rapport.

Vervolgens kijkt de Anglikaanse kerk naar homoseksuele stellen, zowel mannen als vrouwen. Ze wil ook deze relatievorm met een grote openheid en edelmoedigheid benaderen. Ook daar zullen trouw en overgave de waarde van de relatie bepalen, en niet zozeer de seksuele geaardheid ervan. Reverend Alan Morgan, een van de eindredakteurs van het dokument, onderstreept dat de kerk ook meer begrip moet opbrengen voor één-ouder-gezinnen en van de regering meer inspanningen moet eisen in de strijd tegen armoede, werkloosheid en woningtekort. Tenslotte verwacht de kerk van het onderwijs en andere opvoeders dat ze een positieve en evenwichtige benadering van seksualiteit brengen aan hun adepten.

Als uitgangpunt bij dit initiatief speelde bij de Anglikaanse kerk de overtuiging dat het voor eens en voorgoed uit moet zijn met de nog in brede kringen geldende opvatting dat seks altijd zonde is en dat zonde altijd met seks te maken heeft. En dus ook komaf met wat daaruit voortvloeit : discriminatie of zelfs verwijdering uit de kerkgemeenschap wegens zogenaamd “afwijkend” gedrag.

VERDOEMENIS.

Zelfs, of misschien vooral, op de Britse eilanden bevat dit kerkelijk rapport licht ontvlambaar spul. Het haalde dan ook prompt de voorpagina’s van de kranten, uitgerekend op de dag dat de legerleiding in Londen nog eens krachtig verklaarde dat er voor homoseksuelen blijvend geen plaats is in het leger van hare majesteit.

Een hele aanpassing van de kerkelijke woordenschat dringt zich intussen op : wat vroeger “in zonde leven” heette, verandert nu in “een (nog) niet ingezegend huwelijk”. “Verdoemenis” wordt geschrapt voor “verdraagzaamheid”. Eros vervangt Agape, “de tegennatuurlijke schande van Sodoma en Gomorra” komt ineens neer op “een eigen geaarde relatie”.

Dit rapport is zeker niet van aard om de betrekkingen van de anglikanen met de kerk van Joannes Paulus II te verbeteren. In deze relaties blies trouwens toch al een kille wind na de priesterwijding van vrouwen in de Anglicana.

Maar zullen deze pogingen om de kloof met de gelovige te dichten, werkelijk aarde aan de dijk zetten ? De konservatieve kerkelijke kringen en gelovigen zullen nog meer verkrampen. En de jonge mensen, op wie deze pastorale omwenteling mikt, liggen niet echt wakker van al dan niet hetero- of homoseksueel gewoon samenleven. Het is nog maar de vraag of die, een minderheid niet te na gesproken, zich nu ineens weer kerkelijk gaan noemen. Zodat de aktie van de Anglikaanse kerk wat lijkt op het met de wijwaterkwispel in de hand achterna lopen van de sociologische realiteit. Goedkoop, op het pijnlijke af.

Wel schiet de Anglikaanse kerk vlak in de roos met het neerhalen van het onbijbelse schuldgevoelen rond alles wat met seksualiteit te maken heeft, het schuldgevoelen dat ook bij ons zovele generaties traumatizeerde. Nog positief is dat het dokument een halt toeroept aan elke vorm van discriminatie, bijvoorbeeld het verlies van een job wegens ongehuwd samenwonen of seksuele geaardheid. Toch vervalt de kerk van Canterbury in de fout die ook de kerk van Rome telkens herhaalt : het uitspitten van de mikro (individuele) moraal in een tijd dat minder en minder mensen nog enige voeling hebben met de basis waarop deze moraal gestruktureerd wordt, namelijk de kristelijke levensbeschouwing. Meer urgent lijkt : een eigentijdse vertaling van wat het kristendom als “blijde boodschap” inhoudt. Of nog, een bevattelijke katechese die onder meer rekening houdt met de nieuwe exegetische inzichten en al te historische inkleuringen wegveegt.

Op de vooravond van 2000 (het jaar dat de verbeelding prikkelt) slaat de vraag van de mens niet op wat wél en niet mag voor en absoluut moet nà het huwelijk. Mensen hebben meer vragen zoals : is er wel een God ? Wat heb je met die Kristus ? Waar is al dat vrome gestamel goed voor, wanneer we Bosnië of Tsjetsjenië meemaken ? Wat met Ruanda, een land dat ons werd voorgesteld als een katolieke parel ? Wat met onze angst voor de toekomst ?

Maar zowel Canterbury als Rome zwijgen daar zedig over of houden het bij plattitudes. Inzake persoonlijke moraal, zeker als het over seksualiteit gaat, bezit de mens meer gezond verstand dan sommigen wel denken. Zo wordt een Oostenrijkse kardinaal door de publieke opinie ondubbelzinnig afgestraft omwille van zijn seksuele kontakten met minderjarige seminaristen, terwijl een Zwitserse bisschop ook als huisvader door zijn volk aanvaard wordt.

Staf Nimmegeers

Huwelijk op zijn Anglikaans : de vrouwelijke priester zegent het paar. In het jaar 2000 zullen vier op vijf Britse koppels ongehuwd samenwonen.