Er kunnen problemen zijn met het water in grote koffiezetapparaten.

Tijdens een routinecon-trole van het drinkwater in restaurants namen inspecteurs van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) enige tijd geleden stalen van het water in koffiezetmachines. Tot hun ontzetting bleken de lood- en nikkelgehaltes in de stalen vele keren hoger dan wat volgens de drinkwaternormen aanvaardbaar is.

Het betrof apparaten van het Italiaanse merk Cimbali, die verdeeld werden door de koffieproducent Miko. Die vroeg vervolgens zelf om een analyse, aan zowel ons Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid als aan het Nederlandse controleorgaan TNO Quality Services. Op respectievelijk 7 oktober en 6 november 2008 werden de veel te hoge waarden bevestigd. De norm voor nikkel en lood is respectievelijk maximaal 20 en 10 microgram per liter, terwijl er waarden tot respectievelijk 1000 en 1400 microgram gemeten werden. De contaminatie zou te wijten zijn aan de legering van de buizen in de apparaten.

Het wetenschappelijk secretariaat van het FAVV had ondertussen advies gegeven. Het besloot op 8 oktober dat ‘door het gebruik van een niet-geschikte uitrusting voor de productie van vloeibare koffie een contaminatie met lood werd vastgesteld’. Het beval aan om in ieder geval de norm voor water te hanteren.

Het FAVV vaardigde op 13 november een Europese snelle waarschuwing uit (Rapid Alert System for Food and Feed), waarin het probleem van het lekken van lood en nikkel uit koffiezetapparaten in water werd aangekaart. Maar de Italiaanse producent ging in de tegenaanval, en leidde via een Belgisch advocatenkantoor een kort geding bij de Raad van State in. De producent argumenteerde onder meer dat zijn producten veilig zijn en aan alle normen voldoen, en dat het geen zin heeft om water te onderzoeken als de consument finaal koffie te drinken krijgt. De Raad van State volgde de redenering dat het FAVV te hard van stapel was gelopen – ondanks het feit dat het water ook voor thee gebruikt wordt – zodat de Europese waarschuwing op 1 december moest worden ingetrokken.

‘Er bestaat geen duidelijkheid over hoe dit gemeten moet worden, en in welke mate de meetresultaten door de meetmethode worden beïnvloed’, zegt Frank Carlier van verdeler Miko. ‘Ook juridisch is deze zaak niet helder.’

De commotie heeft ongetwijfeld mede te maken met het feit dat de Europese Commissie werkt aan strengere normen voor deze apparaten, die voor veel producenten (want er zijn aanwijzingen dat het euvel niet enkel voor het Italiaanse merk geldt) een lelijke streep door de rekening zullen zijn.

Toevallig is er bij de Europese Commissie zelf ook een probleem met deze apparaten gerezen, nadat een gebruiker op eigen initiatief tests had laten uitvoeren. De commissie besliste om de (dure) toestellen buiten gebruik te stellen, hoewel woordvoerders van de producent ook nu laten weten dat er niets aan de hand is.

Het FAVV stapt niet af van zijn stelling dat de normen voor drinkwater hier van toepassing zijn, maar wil geen verklaringen afleggen zolang er een procedure loopt. Miko wacht voorlopig af, ’tot er duidelijke waarheden in dit dossier zijn’.

Dirk Draulans