“Zet in godsnaam die radio af!” zo herinner ik mij een reactie van mijzelf enkele jaren geleden, in de tuin luisterend naar de Negende Symfonie van Beethoven. “Zo’n Beethoven niet. Dan nog liever Cherie van Eddy Wally…” Ik bedoelde uiteraard niet Beethovens betoverende compositie zelf, maar wel de maffe uitvoering ervan door een dirigent die duidelijk het verschil niet kende tussen Beethoven en Sousa. Wie het was, weet ik niet – we draaiden de knop om – maar de man in kwestie is geen uitzondering: van de honderd en zoveel opnamen van de Negende vloekt minstens twee derde tegen Beethovens bedoelingen. Vele klinken als een klankbrei, zijn gezwollen en bombastisch. Het zo spitante en contrastrijke scherzo wordt een draaiorgelnummer, het adembenemende adagio zo draderig als geraspte kaas op spaghetti. Nog vaker wordt de fameuze Ode geschreeuwd als een We are the champions. Ook de zangsolisten vliegen regelmatig uit de bocht. Hierbij komt nog dat de Ode tot Europese hymne werd gebombardeerd met alle smakeloze gevolgen vandien. Het kan echt zover komen dat je, hoewel Beethovenminnaar zijnde, een afkeer van dit meesterwerk krijgt.

Gelukkig is er Jos van Immerseel. Hij heeft de Negende een wasbeurt gegeven die er wezen mag. Dank zij een pak centen van Axa-Royale Belge heeft hij bij Sony Classical Beethovens koorsymfonie in een door hem “gerestaureerde versie” op cd kunnen uitbrengen, vanzelfsprekend met zijn eigen orkest en koor Anima Eterna en met als solisten Marie-Noëlle de Callatay (subliem), Myra Croese, Glenn Siebert en Ulf Bästlein. Wat heeft hij precies gedaan? Wel, hij heeft zich in de kleren van Van Beethoven gestoken zoals waarschijnlijk nooit iemand voor hem. Zich verplaatst in diens tijd.

Niet het gebruik van historisch instrumentarium is daarbij het belangrijkst, want dat hebben lui als Hogwood min of meer ook al gedaan. Van Immerseel gaat veel dieper: hij heeft de geest van de componist gevat, de moderne grootheid van die man. Daardoor kan hij die ongelooflijke rijkdom aan dynamische kleuren uitschilderen die in de Negende zitten. Heel geraffineerd, nobel en beschaafd. Beluister het Scherzo. Hoorde u het ooit zo? Ik niet. Let eens op het Adagio molto cantabile. Ongeëvenaard subliem. Het is echt “cantabile”.

Wat nu met uw geliefde Negende onder Bernstein, of Abbado, of een van die andere grote heren? Natuurlijk niet weg doen, maar deze door Van Immerseel moet u er wel bij nemen! U zal dan iets vreemds ervaren: u zal de uitvoeringen door die beroemde maestro’s beter gaan horen, en beoordelen. Ik wed er op dat u Van Immerseel ten slotte zal prefereren. Deze opname verdient een internationale prijs.

Van Beethoven. Symfonie nr 9 in d, opus 125. Anima Eterna/Van Immerseel. Sony Classical SK 61800.

Fons De Haas

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content