Een hedendaagse ‘griotte’ noemt Pélagie Gbaguidi zichzelf. Volgens de West-Afrikaanse traditie betekent dat zoveel als: een verhalenverteller die het aardse met het spirituele en het individuele geheugen met het voorouderlijke verleden verbindt. Dat uit zich in tekeningen, schilderijen en installaties die de bevlekte geschiedenis van de (de)kolonisatie op een persoonlijke en soms ook fysieke manier overdragen en herinterpreteren.
Dat laatste blijkt ook uit de nieuwe reeks monumentale schilderijen die ze Le jour se lève doopte, meteen de titel van het solodebuut bij Zeno X van de in Dakar geboren, maar in Brussel wonende kunstenares. Je herkent er haar eigen lichaamscontouren in, die ze eerst aftekende op het canvas, om vervolgens op een gechoreografeerde manier pigment met water aan te brengen. Het zijn werken die een soort intiem dagboek vormen, een lichamelijk archief van een kunstenares die naar eigen zeggen ‘als een seismograaf schokken wil registreren’.
In 2017 deed Gbaguidi al mee aan Documenta 14 in Kassel, waar ze The Missing Link. Dicolonisation Education by Mrs. Smiling Stone presenteerde. De installatie bestond uit schoolbanken, met foto’s en tekeningen op papierrollen die aan het plafond hingen en waarop allerlei wrede taferelen te zien waren. Daarvoor werkte ze samen met lokale schoolkinderen, kwestie van hen – en bij uitbreiding de toeschouwer – een alternatieve manier van educatie te bieden om collectief geheugenverlies tegen te gaan.
Uitwisseling en educatie zijn dan ook sleuteltermen in haar praktijk, wat zich uit in tal van werken. Een meelzak wordt een beschilderde tent, een knipoog naar migratie. Een zeil uit Lubumbashi wordt getransformeerd tot een canvas waarop de plundering van Afrikaanse grondstoffen aangekaart wordt.
Het is werk dat tussen het politieke, pedagogische en poëtische schippert en verder wil kijken dan de clichés. Kunst als persoonlijke en collectieve catharsis.
Pélagie Gbaguidi, Le jour se lève, tot 30/04 in Zeno X, Antwerpen
