Weinig fotografen zijn zo door de klassieke schilderkunst beïnvloed als de Canadees Jeff Wall. Zijn foto’s zijn groot, kleurrijk en verhalend. Het zijn oplichtende ‘tableaus’, een woord dat Wall graag in de mond neemt. ‘Oplichten’ is ook letterlijk te nemen: nogal wat foto’s presenteert hij als ‘transparanten’ in lichtbakken.
Hoewel Wall Édouard Manet en Eugène Delacroix als zijn grote voorbeelden noemt, hebben conceptuele en minimalistische kunstenaars als Dan Graham en Carl Andre een even belangrijke rol gespeeld. Het feit dat de toeschouwer niet alleen kijkt maar tegelijk deel uitmaakt van hun werk, vond Jeff Wall een blikopener. Dat is een van de redenen waarom zijn foto’s vaak meer dan levensgroot zijn: de toeschouwer kan er bijna instappen. Het geeft zijn foto’s een grote fysieke aanwezigheid en directheid.
Wall maakt voorts gebruik van de verworvenheden van de cinema en de computer. Vaak gaat aan de foto’s een lang en ingewikkeld productieproces vooraf, hoewel het resultaat eenvoudig oogt en je de indruk hebt dat het om scènes uit het dagelijkse leven gaat. Toch is het nooit meteen duidelijk wat er aan de hand is. Behalve mysterieus zijn de foto’s van Wall vaak dreigend en onheilspellend. Is Monologue een scène uit een toneelstuk, of zijn de drie mannen gewoon in gesprek met elkaar? Zo ja, waarom zitten ze daar, als bewakers, in het zwart, bij een hoog afsluithek? Wordt in Listener (foto) iemand verhoord, misschien zelfs gemarteld?
Daybreak toont dan weer een onbestemde plek – een ‘non-plaats’, die vaak voorkomt bij Wall – ergens tussen stad en suburbia in, een overgangsgebied waar niemand thuishoort en niemand graag blijft. Op de grond liggen enkele mensen gewikkeld in kleurrijke dekens. De foto werd gemaakt in de Negev-woestijn in Israël, nabij een olijfboerderij. Gaat het om arbeiders die nog slapen? Of om doden die vielen bij een aanval? Jeff Wall scherpt onze blik. Zijn foto’s bieden schoonheid met een stekelige rand.
Jeff Wall, tot 05/11 in Galerie Greta Meert, Brussel.
