Sinds begin dit jaar is de hypothecaire lening fiscaal aftrekbaar, ook zonder dat een schuldsaldoverzekering werd aangegaan. Toch blijft een schuldsaldoverzekering de grootste garantie: voor de bank en voor de koper.

Een van de minst transparante verzekeringen qua prijs is misschien wel de schuldsaldoverzekering. De verzekering, die een waarborg vormt voor de afbetaling van een hypothecaire lening wanneer de hypotheeknemer vóór de vervaldag overlijdt, wordt immers vaak aan het aangaan van een woonkrediet gekoppeld. Koppelverkoop is in principe verboden, maar voor de schuldsaldoverzekeringen zijn er uitzonderingen. Bankiers hebben bijvoorbeeld het recht om voor bepaalde hypothecaire leningen – leningen met een variabele rentevoet – een rentekorting aan het afsluiten van een schuldsaldoverzekering te koppelen. Gevolg: wie in dat geval geen schuldsaldoverzekering bij de bank neemt, betaalt meer voor zijn hypothecaire lening.

Schuldsaldoverzekering en hypothecaire lening staan dus los van elkaar. Sinds 21 maart 2000 is men zelfs niet langer verplicht een schuldsaldoverzekering bij een verzekeraar in België aan te gaan. Na een opmerking van de Europese Commissie die stelde dat dit het vrije verkeer van diensten binnen de Unie in de weg stond, werd de verplichting opgeheven. Sindsdien is de schuldsaldoverzekering bovendien niet langer noodzakelijk om van het fiscale voordeel van een woonkrediet te kunnen genieten. De meeste banken blijven echter op die verzekering aandringen, omdat ze voor hen een belangrijke waarborg biedt. De loskoppeling is vooral een voordeel voor zwaar zieken voor wie het vaak onmogelijk is een schuldsaldoverzekering aan te gaan. Als de banken een andere vorm van garantie aanvaarden en een lening toestaan, kunnen ze voortaan toch van het belastingvoordeel van een woonkrediet genieten.

Het fiscale voordeel speelt een belangrijke rol voor iedereen en zal bij de bepaling van de formule vaak doorslaggevend zijn. De drie meest gangbare basisformules zijn de schuldsaldoverzekering met constante premies, de verzekeringen met variabele premies en de eenmalige koopsompremie. Voor de tariefberekening wordt telkens rekening gehouden met de leeftijd, het geslacht, de gezondheidstoestand (roker of niet-roker) en met de intrestvoet voor de lening.

De formule met de constante premie is de meest klassieke en geldt meestal voor tweederde van de looptijd – dertien jaar voor een lening op twintig jaar (voor Fortis is dat een periode van vijf jaar). Sommige verzekeraars bieden bij die formule een winstdeelname die vaak in een vermindering van de vaste premies wordt omgezet. De schuldsaldoverzekering met de constante premie wordt nog het minst vaak toegepast.

De verzekering met de variabele risicopremie is gebruikelijker. De premies worden verdeeld over de hele looptijd van de verzekering en worden elk jaar herberekend op basis van het openstaande saldo van de lening en de leeftijd van de verzekeringnemer. Door de combinatie van die factoren stijgt de premie in het eerste deel van de looptijd, nadien neemt ze fors af. Het grote voordeel van het systeem: wie zijn lening vervroegd kan afbetalen of stopzet, lijdt geen verlies. De premie wordt gewoon opnieuw berekend.

Bij een eenmalige koopsompremie ten slotte betaal je doorgaans alleen het eerste jaar. Vermits op dat moment de aftrekbare kapitaalaflossing nog niet erg hoog ligt – je betaalt voornamelijk intresten en die zijn slechst gedeeltelijk aftrekbaar -, kun je dat compenseren met een grotere aftrekbare som voor de schuldsaldoverzekering. Sommige maatschappijen bieden een geoptimaliseerde formule aan. Mercator Noordstar bijvoorbeeld geeft de mogelijkheid om de koopsompremie in twee of drie keer te betalen. De eerste premie kun je laten overeenstemmen met het maximale bedrag dat recht geeft op een belastingvermindering. Voor de schuldsaldoverzekering is dat 67.000 frank, op voorwaarde dat je nog geen andere individuele levensverzekering onderschrijft. Is dat wel zo, stelt Mercator Noordstar, dan kun je de schuldsaldoverzekering opnemen in het kader van het pensioensparen, wat een aftrekbaarheid van 22.000 frank geeft. Het nadeel van een eenmalige koopsompremie: als je vervroegd terugbetaalt, ben je een deel kwijt aan de fiscus.

Fortis Verzekeringen wijst nog op een laatste mogelijkheid. Aan de nieuwe vorm van woonkrediet – die verschillende banken binnenkort zullen aanbieden – namelijk het woonkrediet dat aan het eind van de looptijd wordt samengesteld op basis van een levensverzekering (tak23), hangt geen schuldsaldoverzekering vast. De waarborg wordt geleverd door een overlijdensverzekering die aan de tak23-levensverzekering gekoppeld is.

INGRID VAN DAELE