Breakdance, Bruegel en Bosch: Rotterdam 2001.

Rotterdam, de stad van de Gabbers, Lee Towers, Oranjeboom-bier en Feyenoord is samen met Porto Culturele Hoofdstad van Europa. Een week geleden werd het officiële startschot gegeven, de koningin was er, maar de officiële culturele ambassadeurs, Paul de Leeuw en Valery Gergiev, lieten verstek gaan. Een hotemetotenfeestje noemde De Leeuw het. Hét volk was er evenmin, geen feest in de stad, alleen een select gezelschap genodigden. Ook de multiculturaliteit waar de organisatie voortdurend mee uitpakt, leek ver weg. De straten van de Maasstad mogen dan wel kleurrijk zijn, aan het gezelschap in de Doelen te zien, is cultuur in Rotterdam wit.

Rotterdam 2001 wil, net zoals Brussel vorig jaar, een spiegel zijn van de stad en koos voor een programma dat teruggrijpt naar wat er leeft aan culturen. De wensen, ambities en noden werden geïnventariseerd met als resultaat een uitgebreid programma opgebouwd rond tien karakteristieken van de stad. Die tien eigenschappen worden door intendant Bert van Meggelen als tien stadsverhalen beschouwd: ‘Rotterdam is vele steden.’

Het openingsgala mocht dan al een behoorlijk muffe bedoening zijn, de breakdancers van 010 BBoyz toonden waar Rotterdam echt in uitblinkt, haar jongerenstraatcultuur. Met Young@Rotterdam krijgen zij een eigen uitgebreid podium, terwijl Stad van de toekomst een kinderprogramma opzet in Villa Zebra, het kinderhoofdkwartier van Rotterdam 2001.

De letterlijk onzichtbare stad, die van het interbellum, komt opnieuw tot leven in een grote tentoonstelling waar alle musea van de stad hun medewerking aan verlenen. De periode tussen de twee wereldoorlogen wordt verbeeld via de beeldende kunst van de jaren twintig en dertig, industriële voorwerpen, beeldmateriaal, stadsplannen… Interbellum (vanaf september) wordt opgebouwd in Las Palmas, een oud pakhuis van de Holland-Amerikalijn. Dit gebouw, voorbestemd om het nieuwe Centrum voor Beeldcultuur te worden en gelegen op de Kop van Zuid, is niet enkel de voor de hand liggende link met het verleden, maar het symbool bij uitstek voor het toekomstdenken, voor de continue discussie over de stad als levend organisme, als werk-, woon- en leefplaats. Architectuur krijgt behoorlijk wat aandacht tijdens de culturele hoofdstad, niet verwonderlijk voor een stad die wel eens meesmuilend het Manhattan aan de Maas wordt genoemd. De Woningwet, die de volledige volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en bouwvergunningsstelsel van Nederland bepaalde, bestaat net honderd jaar en wordt geëvoceerd in een uitgebreide tentoonstelling. 6,5 Miljoen Woningen, of hoe onze Noorderburen wonen en werken, eveneens in Las Palmas (11 april-23 september).

OPEN LABORATORIUM

Naast de tentoonstellingen wordt dit pakhuis vooral een open laboratorium. Werkstad Las Palmas moet een broedplaats worden waar organisaties als V2, Galerie MAMA, WORM/Dodorama, CELL, CyberStudio 2.001 en Buro Kunstzaken met hun interdisciplinaire projecten vooruitlopen op het nieuwe Centrum voor Beeldcultuur. Een boeiende staalkaart van het experimentele Rotterdam, levend en wel, maar onbekend bij het grote publiek.

Het museum Boijmans Van Beuningen is nog altijd een bouwwerf en gaat dan ook bescheiden van start met tekeningen en grafiek van Pieter Bruegel de Oude (24 mei). Bijna alle 68 bewaarde tekeningen van de meester worden er samengebracht. De tentoonstelling waar iedereen naar uitkijkt, is echter Jheronimus Bosch (1 september). Uitgaande van de eigen collectie probeert het Boijmans Van Beuningen een overzicht te geven van het leven en werk van deze merkwaardige kunstenaar.

En dan is er nog Desiderius Erasmus. De Rotterdamse humanist en kosmopoliet is het cement van het programma. Arnon Grunberg schrijft een literair-wijsgerige satire in boekvorm De mensheid zij geprezen, de opera Vreemde Melodieën (december) vertelt over de historische ontmoeting tussen Erasmus en de Portugese filosoof en vrijdenker Damiao de Góis, een coproductie met Porto 2001, Poetry International vroeg een aantal dichters een hedendaagse Lof der Zotheid in dichtvorm te schrijven, alle religieuze gemeenschappen van de stad gaan Preken voor Andermans Parochie, de debatten en lezingen rond humanisme, religie, multiculturaliteit zijn ontelbaar.

Grote internationale muziek-, theater-, of danspremières moet de bezoeker niet verwachten. Maar wie wil genieten van een theatervoorstelling en een prachtig nieuw gebouw moet vanaf april naar het nieuwe Luxor Theater, opnieuw op de Kop van Zuid. Mini & Maxi spelen het theater in met een internationale theaterproductie, City.

De Rotterdammers zelf weten het allemaal zo nog niet. De afgelopen decennia gingen verschillende grote manifestaties de mist in, de twijfel is niet verdwenen, goeie communicatie is ook hier het sleutelwoord. Maar Rotterdam leeft ook met het motto: Niet lullen maar doén en daarna gaan we wel eens bekijken wat beter kan…

Infobalie: Calypso 2001, Mauritsweg 4, van 11.00-17.00, 0031-10 402 2001, info@rotterdam01.nl, www.rotterdam01.nl

Volgende week in De Achterkant: Rotterdam 2001, stad van schrijvers, kunstenaars, marginalen en bouwers.

Tine Vandendriessche