Het schooluniform is niet passé. Zelfs in tijden waarin de eigenheid van het individu als het hoogste goed wordt beschouwd, zijn er jongeren die het graag dragen.
In Vlaanderen zijn er nog een twintigtal scholen die hun leerlingen vaste kledingvoorschiften of uniformen opleggen. Maar het worden er elk schooljaar minder. Zo haalde de Gentse Nieuwenbosch-school afgelopen maand de krantenkoppen toen ze na 70 jaar de uniformplicht afschafte. Volgens schooldirecteur Sylvie Van Severen betekent dat het einde van een bijkomende financiële barrière voor geïnteresseerde leerlingen. ‘Onze school moet voor iedereen toegankelijk zijn’, verklaarde ze. Een uniform zou dat in de weg kunnen staan, want voor een schooluniform voor jongens (hemd, broek en schoenen) betaal je in ons land gemiddeld 144 euro. Voor een meisjesuniform (hemd, rok en schoenen) is dat 197 euro.
Het is moeilijk te zeggen of de teloorgang van het schooluniform daarmee is ingezet. In de Verenigde Staten zijn ze zelfs aan een opmars bezig. Volgens de laatste berichten leggen daar steeds meer publieke scholen een dresscode op om de zichtbare socio-economische verschillen tussen leerlingen weg te werken. Ook in Azië, Afrika en de Angelsaksische wereld blijft het uniform een stevige traditie. Toch zijn de scholen ook daar niet blind voor de tijdgeest. In Groot-Brittannië duiken er de laatste jaren steeds meer genderneutrale uniformen op. De prestigieuze Highgate School in Londen laat sinds 2017 jongens zelfs de keuze tussen een grijze broek of plooirok.
Wat denken de Vlaamse leerlingen van een schooluniform in tijden waarin diversiteit en eigenheid steeds belangrijker worden? Wij vroegen het aan drie leerlingen van een uniformschool.
Kato Maes (15) – volgt Latijn-Wiskunde aan het Lyceum Genk
‘Veel leerlingen houden van een schooluniform omdat het makkelijk is. Ze hoeven ’s morgens niet na te denken over wat ze willen aantrekken. Wit T-shirt, geruite plooirok… klaar. Maar hoewel ik onze uniformen mooi vind, probeer ik er toch altijd wat persoonlijke accenten aan toe te voegen. Door de rok wat hoger te dragen, bijvoorbeeld. Of door mijn uniform te combineren met speciale schoenen of een accessoire. Nieuwe leerlingen doen dat meestal niet. Maar hoe langer je op school zit, hoe creatiever je met de regels leert om te springen. Soms worden we terechtgewezen, maar dat gebeurt uiterst zelden.
‘Ik merk wel dat het uniform een soort van verbondenheid tussen de leerlingen creeërt. Wanneer ik buiten de schoolmuren iemand in ons uniform zie lopen, zal ik spontaan ‘hallo’ zeggen. Meer vrienden zul je door dat uniform niet maken, maar het zorgt er wel voor dat leerlingen minder vaak worden uitgesloten. Ik hoor vaak verhalen over mensen die uitgelachen worden om hun kleding. Zoiets zal bij ons nooit gebeuren. Hier telt enkel de persoon, niet de kleren.’
Raheb Gabarkhel (14) – volgt Latijn aan Sint-Norbertus (SJB), Antwerpen
‘Ik vind het fijn om een uniform te dragen. Voor mij is het een teken van discipline. Wanneer ik het aantrek, doe ik nog meer mijn best om me aan de regels te houden. Ik vind het ook enorm fijn om elke dag deel uit te maken van een groep waarin iedereen er hetzelfde uitziet. Dat geeft me het gevoel dat ik er nooit alleen voor sta, en zet me aan om nog meer mijn best te doen.
‘In de lagere school is er een veel strikter uniform, met een vest waarop een insigne staat. Die is sinds het middelbaar vervangen door een kleurencode waaraan je kleding moet voldoen. In principe is er dus niet veel veranderd. Wanneer je naar de leerlingen van onze school kijkt, zie je een hechte groep. Iedereen is gelijk. Niemand valt op.
‘Buiten de schooluren draag ik kleren in dezelfde stijl. Ik vind het een mooie combinatie. Het grootste voordeel aan schooluniformen is dat iedereen gelijk is. Hier wordt niemand uitgestoten op basis van zijn uiterlijk. Je kunt enkel opvallen door een goed karakter.’
Lobke De Kock (16) – volgt STEM aan het Sint-Ursula-Instituut, Onze-Lieve-Vrouw-Waver
‘Een schooluniform heeft heel wat voordelen. Omdat het strikt afgelijnd is, weet iedereen precies wat kan en mag en krijg je nooit discussies of iets ongepast is. Bovendien mogen we ons uniform naar eigen smaak samenstellen uit een aantal door de school gekozen rokken, hemden en pullovers. Zo zijn alle leerlingen wel in dezelfde stijl gekleed, maar we zijn nooit identiek. Er is nog ruimte voor eigen smaak. Het model van de schoenen en de jassen kunnen we vrij kiezen. Schoenen moeten zwart zijn en jassen marineblauw. Maar de boekentas is niet aan regels gebonden. Dus ja, die is bij ons op school een belangrijk modeaccessoire geworden. (lacht)
‘Ik vind onze uniformen heel mooi. Niet alleen omdat er een hele geschiedenis aan vasthangt, ook qua stijl spreken ze me erg aan. Die plooirok zou ik ook in mijn vrije tijd kunnen dragen, maar dan wel in een andere kleur. Het nadeel is dat mijn hele kast volhangt met dezelfde kleren. Want ja, die dingen moeten natuurlijk in de was. Je moet dus een hoop reservekleding hebben.’
