Jef Lambrecht kiest kunst over de Oriënt in het MuHKA.
De storm had hij niet voorspeld, maar dat de wind uit het oosten kwam opzetten, was hem niet ontgaan. Radiojournalist Jef Lambrecht heeft een langjarige professionele verhouding met de Oriënt. En, zeldzamer, hij trekt daarbij graag de culturele registers open. Van de eerste kalligrafen aan de Tigris tot de hedendaagse videowerken van Shirin Neshat, het stroomgebied van zijn kennis kan niet wijder zijn. Maar ten derde geeft hij de dingen graag eens een zetje, zodat ze zich van een onverwachte kant laten zien.
Een poos geleden stelde hij het MuHKA voor om een tentoonstelling over de Oriënt te maken met hedendaagse kunstenaars uit onze streken. Dat was enerzijds ’n beetje een gok, aangezien men slechts zelden dergelijke werken tegenkomt. Maar anderzijds, hoe snugger bekeken: niets is zo Vlaams, zo Belgisch, zo westers, of er kleeft wel een oosters reukje aan. Vanuit datzelfde inzicht had Sven ’t Jolle al eens de Vlaamse Leeuw in zijn originele, Arabische gedaante afgebeeld.
Geen ’t Jolle evenwel op de expo Ten oosten van 4° 24′ (ten oosten van Terhagen, Ekeren, Nîmes, of alles wat zich op die lengtegraad nog moge bevinden). Lambrecht houdt immers niet zo van evidenties, tenzij ze voor de eeuwigheid bestemd zijn, of nog door weinigen zijn opgemerkt. In eerstgenoemde categorie: een nog door Jan Hoet van een muur in Watou losgeweekte Wallpaper van Luc Tuymans. Het is een meesterwerk van giftig raffinement dat we zo graag met de Oriënt associëren, net zoals de schoonheid in vluchtig alledaagse verschijnselen. Als zelfs Vincent van Gogh ervoor viel!
In de tweede categorie hoort het filmpje Gizeh-Blankenberge van Ria Pacquée thuis. Enkele tellen lang heeft niemand in de gaten dat de door toeristische santenkraam bezoedelde piramidensite bij Gizeh zich plots verplaatst naar het strand van Blankenberge tijdens een zandsculpturenfestival. Zo identiek gedraagt zich de menselijke soort tegenover echte wereldwonderen en pueriele namaaksels. In Between 2 walls drong Pacquée door tot een veel tragischer mix, de ondraaglijke spanning tussen islam en joodse godsdienst in het hart van Jeruzalem. De Cirkel ten slotte is Pacquées ode aan de jongen in een Marokkaanse soek die uit ijzer perfecte cirkels snijdt.
Kunst die veel uitleg behoeft, werkt vaak op de zenuwen. Dat is dit keer anders, vanwege de kunst van het vraaggesprek en de montage door Jef Lambrecht. Alsof elk werk zich ook (met oortjes) luisterend ontvouwt. Perfecte synchronie bij de zandsculptuur Period van Guy Rombouts. Vliegen zijn als duiveltjes bij de Arabieren, zegt de kunstenaar. Ze hebben een boel puntjes gedropt in het zand, dat er inktzwart door is gekleurd. Punten hebben vele betekenissen in het Arabisch, terwijl wij ze het liefst alleen op de i zetten. Klinkt wat dreigend, maar poëtisch, en zo ziet de sculptuur er ook uit.
Jan Braet
