Stella Nyanchama Okemwa werd geboren in Kenia, maar woont al ruim 27 jaar in België. Ze is bekend van Hand in Hand vzw en is expert in dekolonisatie.
Waar komt uw engagement voor Grootouders voor het Klimaat vandaan?
Stella Nyanchama Okemwa: Ik ben al 35 jaar activist, onder meer binnen het afrofeminisme en de dekolonisatie. Ik vecht voor een beter sociaal klimaat, maar dat gaat hand in hand met een beter natuurlijk klimaat. We moeten een gezond evenwicht zoeken tussen de drie p’s: people, planet en profit. Sinds ik twee jaar geleden grootmoeder ben geworden, is dat gevoel nog sterker geworden. In de westerse samenleving worden ouderen snel afgeschreven, maar we beseffen niet hoeveel kennis we zo weggooien. Vanuit mijn Keniaanse afkomst voel ik me een voorouder, en het is mijn plicht om mijn wijsheid door te geven. Grootouders zijn als een open haard, die fakkeltjes van inspiratie, passie en engagement doorgeven aan de jeugd.
In de westerse samenleving worden ouderen snel afgeschreven. Zo gooien we enorm veel kennis weg.
Tijdens de klimaatmarsen lopen jullie samen met jonge activisten. Wat is het grote verschil?
Okemwa: Het is fantastisch om te zien hoe jonge mensen zich vol lef engageren. Maar zij zijn als een auto die te snel optrekt, waardoor de kans groot is dat hij crasht. Hun energie opent veel deuren, maar dankzij onze ervaring kunnen wij hen wat afremmen en beschermen, zodat ze niet te veel pijn lijden.
Hoe praat u met uw kleinkind over het klimaat?
Okemwa: Ze is nog maar twee, maar toch voeren wij al mooie gesprekken. Ik vind het heel belangrijk om met haar in mijn moedertaal, het Ekegusii, te spreken, een van de bijna 70 talen die in Kenia worden gesproken. Ik ben haar ‘magokoro’ of uittredende voorouder, zij mijn ‘mochokoro’ of intredende voorouder. Ik zing veel voor haar en vertel haar onze verhalen. Die zijn vaak gelinkt aan de natuur en het klimaat. Zo wordt respect voor de natuur met de paplepel ingegeven en komt alles tot leven. Bomen, vogels, bloemen: ze hebben een hart en een ziel.
Hoe kan cultuur mensen meer bewust maken van het klimaat?
Okemwa: Cultuur is levensnoodzakelijk. Dat hebben we gemerkt tijdens corona, toen het verboden was om elkaar te ontmoeten en samen te genieten van film, theater of muziek. Ze prikkelt ons brein en geeft nieuwe inzichten. Al is onze cultuur, net als het onderwijs, nog veel te eurocentrisch. Dat is funest, want het ontneemt jonge mensen de kans om te leren omgaan met de superdiverse wereld. As ik naar de zeer witte lijst met ambassadeurs van Grootouders voor het Klimaat kijk, vraag ik me toch af: worden Afrikanen, Chinezen of Marokkanen niet oud misschien? Het wordt tijd om allemaal samen te werken, want we hebben ieders wijsheid nodig.
