Naar goede gewoonte is ook deze verkiezingscampagne doorspekt met hermetisch jargon, slechte grammatica en eindeloos herhaalde gemeenplaatsen. Met dit alfabet gidst Knack u door de verkiezingen.

16

Ambtswoning van de premier, tevens diens kabinet en kanselarij, gelegen in de Wetstraat. Schijnbaar is ‘de 16’ de ultieme inzet van elke federale verkiezing, maar niets is minder waar. Volgens N-VA-voorzitter Bart De Wever slaat ‘de 16’ eveneens op het percentage dat een partij nog behaalt na de premier geleverd te hebben. Het is dan ook niet verwonderlijk dat weinigen zich geroepen voelen om het pand na 25 mei te betrekken.

541 dagen

Zo lang duurde het de vorige keer om een federale regering te vormen. Het goede nieuws: zowat elke politieke partij belooft dat het deze keer niet zo lang zal duren. Nog beter nieuws: de ratingbureaus liggen er deze keer niet wakker van.

Arco

Coöperatieve holding van de christelijke arbeidersbeweging ACW, die tijdens de bankencrisis overkop ging. De regering-Leterme besloot de aandelen van de coöperanten echter als spaarboekjes te beschouwen, waardoor de verliezen gedekt worden door de staatskas. Daarop zette de N-VA frontaal de aanval in. Maar de regeling bleef overeind, ook omdat de N-VA beseft dat het schrappen van de waarborg heel wat van haar potentiële kiezers voor het hoofd zou stoten.

Artikel 195

Grondwetsartikel dat bepaalt dat een parlement enkel die grondwetsartikelen kan aanpassen die het vorige parlement voor herziening vatbaar heeft verklaard. Die lijst is deze keer beperkt in omvang. Grote grondwetswijzigingen liggen dus niet in het verschiet. Artikel 195 zelf – dat krachtens artikel 195 enkel gewijzigd kan worden wanneer de vorige regering het genomineerd heeft – is niet voor wijziging vatbaar verklaard, en zal dus nog minstens een legislatuur van kracht blijven.

Becijferde partijprogramma’s

Dé trend van deze campagne. De Vlaamse partijen hebben voor het eerst hun programma volledig laten doorrekenen. Een nobel initiatief, zij het misschien een beetje laat. In Nederland berekent het Centraal Planbureau al sinds 1986 de verkiezingsprogramma’s. Econoom Gert Peersman (Universiteit Gent) bleek alvast niet onder de indruk. ‘Onrealistische beloftes zijn nu gewoon onrealistische berekeningen geworden.’

Belastingregering

Koosnaampje van Vlaams-nationalisten voor Di Rupo I. Stiekem ook de mening van de Vlaamse liberalen, regeringspartners van Di Rupo. Zie ook: Pestbelastingen.

Benoemingscarrousel

Zonder twijfel de grootste smet op het blazoen van Di Rupo I was de tergend trage benoemingscarrousel. Dat de regeringspartijen de leidinggevende posten van de instellingen en staatsbedrijven onder elkaar verdelen, is op zich al redelijk onkies. Nog schadelijker dan het systeem zelf was de krakkemikkige manier waarop de carrousel maar niet aan het draaien raakte. Ook de wijze waarop minister van Economie Johan Van de Lanotte (SP.A) Jo Cornu uit zijn smartphone toverde als nieuwe spoorbaas, had met goed bestuur niets te maken.

Bocht (van Bracke)

Inhoudelijke koerswijziging waarvan ontkend wordt dat het een inhoudelijke koerswijziging is. Grootmeester in het genre is Siegfried Bracke (N-VA), die in september vorig jaar aankondigde dat zijn partij bij de komende verkiezingen het sociaal-economisch programma op het institutionele zou laten primeren. Een staatshervorming, zo beloofde Bracke, is na 25 mei 2014 geen vereiste om in een federale regering te stappen. Bracke werd door zijn eigen aanhang net niet standrechtelijk geëxecuteerd. Bracke was ‘een stouterik’, en diende zich te excuseren. Nauwelijks enkele dagen later pleitte De Wever voor een sociaal-economische herstelregering, waardoor het communautaire terug naar de achtergrond schoof. De partij ontkende vervolgens een bocht te hebben gemaakt. Quod erat demonstrandum.

Brussel-Halle-Vilvoorde

In vergetelheid geraakte kieskring.

Confederalisme

Staatsvorm waarbij Vlaanderen en Wallonië alle bevoegdheden voor zich krijgen, en onderling beslissen op welke vlakken ze nog samenwerken. Voornaamste pleitbezorger is de N-VA, die het confederalisme de enige manier noemt om iets structureels te veranderen. Ook voor N-VA is het confederalisme niet vanzelfsprekend, omdat artikel 1.1 van haar statuten de Republiek Vlaanderen als na te streven staatsvorm benoemt.

De Gucht, Karel

Europees commissaris voor Handel, wijnboer en villabezitter. In een vorig leven: minister van Buitenlandse Zaken en partijvoorzitter van VLD. Naast het vrijwaren van vrijhandel op Europees niveau kwam De Gucht de voorbije maanden vooral in het nieuws door zijn dispuut met de Bijzondere Belastinginspectie. Het Gentse hof van beroep oordeelde evenwel dat de fiscus het recht niet had om zijn rekeningen in te kijken. De zaak wordt nu in Cassatie behandeld.

Europa

… luistert wanneer Guy Verhofstadt spreekt, althans volgens diens verkiezingscampagne. Uitzonderlijk invloedrijk beleidsniveau dat bijna tachtig procent van onze wetten bepaalt, maar waaraan niemand veel aandacht lijkt te schenken. Tussen 22 en 25 mei worden over de 28 EU-landen in totaal 751 parlementsleden verkozen.

Farage, Nigel

… grijnst wanneer Guy Verhofstadt spreekt. Flamboyante voorzitter van de UK Independence Party, een Britse partij die scherp euroscepticisme koppelt aan een antimigratiediscours. Farage werd wereldberoemd in België toen hij Europees president Herman Van Rompuy bij diens aantreden verweet het charisma van een natte dweil te hebben. In de peilingen ligt UKIP een straatlengte voor op de traditionele Britse partijen.

Federale kieskring

Concept waarbij de huidige provin-ciale kieskring bij federale verkiezingen vervangen wordt door een federale kieskring, zodat kiezers op kandidaten uit het hele land kunnen stemmen. Een federale kieskring zou het Belgische niveau versterken, omdat Vlaamse kiezers zich zo ook over Franstalige ministers kunnen uitspreken, en vice versa. Premier Elio Di Rupo noemt zich een voorstander van het idee.

Fileregering

Weinig flatterende koosnaam voor de Vlaamse regering, duidend op de alomtegenwoordigheid van wachtlijsten, verkeersopstoppingen en uitgestelde beslissingen waarmee Peeters II worstelt.

GAS

De GAS brandt niet in tijden van verkiezingen. Vorig jaar breidde het federale parlement het systeem van de Gemeentelijke Administratieve Sanctie uit. GAS-ambtenaren kunnen tegenwoordig boetes tot 350 euro uitschrijven aan overtreders vanaf 14 jaar. Toch lijken de boetes de voorbije maanden naar het achterplan verdreven. In Aalst besliste burgemeester Christoph D’Haese (N-VA) zelfs dat er tot de verkiezingen helemaal geen GAS-boetes worden uitgeschreven.

Herman De Croo

Na 46 jaar verruilt de nestor van de Kamer van Volksvertegenwoordigers op nauwelijks 76-jarige leeftijd het federale voor het Vlaams Parlement. Omdat verandering van spijs doet eten, maar vooral omdat hij toch moeilijk met zoon Alexander op dezelfde lijst kon staan. Beloofde nochtans ooit tot zijn dood in de Kamer te blijven, en dan naar de Senaat te gaan.

Indexsprong

Budgettaire maatregel waarbij de automatische indexering van de lonen eenmalig wordt overgeslagen. Op die manier bespaart een overheid geld, maar verliezen loontrekkenden koopkracht door de inflatie. In haar V-plan pleit de N-VA voor een indexsprong in 2015.

Jobs

Dé inzet van deze verkiezingen. Sla een partijprogramma open en de lastenverlagingen en ondernemersvriendelijke maatregelen suizen u langs de oren. CD&V biedt 30.000, SP.A biedt 45.000 en Open VLD biedt zo maar even 100.000 extra jobs tegen 2019. N-VA noemt geen concreet streefdoel.

Kiesdrempel

Minimumaantal stemmen dat een partij moet halen om een parlementszetel te veroveren. Bedraagt in ons land vijf procent. Werd in 2003 ingevoerd om de versnippering van het politieke landschap tegen te gaan. Elf jaar later is het landschap meer versnipperd dan ooit.

Laurent Louis

Onbetwiste zotskap van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Via het systeem van de apparentering met nauwelijks 1345 voorkeurstemmen verkozen voor de Parti Populaire. Verspreidde vertrouwelijke stukken uit het dossier-Dutroux, schold woonwagenbewoners uit, koketteerde met de antisemitische komiek Dieudonné en noemde premier Elio Di Rupo een pedofiel. Wisselde de (islamofobe) Parti Populaire in voor de streng islamitische Liste Islam, maar keerde even snel op zijn stappen terug. Is nu kandidaat voor Debout les Belges, een beweging waarmee hij naar eigen zeggen verzoening en nationale eenheid wil brengen.

LDD

Liberale, Directe en Democratische partij die onder leiding van kopstuk Jean-Marie Dedecker in 2009 nog zes Vlaamse parlementszetels binnenhaalde. Ondertussen weinig meer dan een leeggezogen en kaalgevreten karkas, dat in de peilingen nauwelijks nog met een vergrootglas te ontwaren valt.

Maggie

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, die van een nobele onbekende uitgroeide tot de populairste politicus in de polls. Maggie De Block, in liberale kringen steevast ‘ons Maggie’ genoemd, tekende voor deze verkiezingen het zorgplan van de partij uit. Als medicus is gezondheidszorg voor haar een veel vertrouwder thema dan Asiel en Migratie. Geen wonder dus dat Open VLD haar stemmenkanon naar voren schuift als mogelijke minister van Volksgezondheid.

(de) Markten

Regeringsvormer in nood. Wanneer de regeringsvorming in november 2011 ten zoveelste male op apegapen lag, verlaagde ratingbureau Standard & Poor’s de Belgische kredietwaardigheid, waardoor het voor ons land duurder werd om geld op de internationale markten te lenen. Het bleek de katalysator van de regeringsvorming. Net als De Kiezer hebben De Markten het statuut van onfeilbaarheid.

Moesen-norm

Budgetmaatregel uitgedacht door begrotingsspecialist Wim Moesen (KU Leuven), waarbij de overheidsuitgaven de komende twee jaar bevroren worden, maar wel nog geïndexeerd. In haar confederale plan ging de N-VA nog een stap verder, en stelde voor de uitgaven nominaal te bevriezen. Algauw volgden de bijsturingen. De Moesen-norm zou enkel gelden voor het federale niveau. En niet voor de pensioenen, defensie en de gezondheidszorg. De overige Vlaamse partijen reageerden afkerig, net als professor Moesen zelf. Hij is niet te spreken over de ruwe N-VA-interpretatie, en verklaarde zich niet in het budgetplan te herkennen.

Miljonairstaks

Voorstel waarbij de hoogste inkomens een extra belasting moeten betalen. Natte droom van de linkse partijen. PVDA wil met de maatregel 8 miljard ophalen, Groen hoopt op 7,5 miljard en SP.A op 1 à 3 miljard. Onbespreekbaar voor Open VLD en N-VA. CD&V toont zich voorzichtig voorstander van een vermogensbelasting op Europees niveau.

Nachtvluchten

Alles komt terug in de Belgische politiek, ook fantomen die al jaren bezworen leken. Huidig staatssecretaris Melchior Wathelet (CDH) gooide de knuppel opnieuw in het hoenderhok, door op eigen houtje de vliegroutes te wijzigen, zodat Brussel minder nachtvluchten te verwerken krijgt. Met die gewaarborgde nachtrust zal de uitgeslapen Brusselaar op 25 mei voor CDH kiezen, was de berekening. De Vlaamse regering riep ondertussen een belangenconflict in, waarmee de beslissing over de verkiezingen wordt getild. Afwachten of Wathelet dan nog in de regering zit.

Onbesliste kiezer

De hoop van elke partij die het slecht doet in de prognoses, en dat zijn er nogal wat. Volgens een peiling van VTM zou 27 procent van de stemgerechtigden een maand voor de verkiezingen nog niet beslist hebben welke partij hun stem krijgt. Met een sterke campagne zou een partij dus nog heel wat kunnen rechtzetten.

Onderwijs

Zonder meer dé inzet van de Vlaamse verkiezingen. Werd er tijdens de vorige legislatuur na veel gekrassel een akkoord gevonden om het secundair onderwijs te hervormen, dan lijkt die oefening nu een maat voor niets. De concrete hervormingen nemen pas de komende jaren vorm aan, waardoor tegenstanders de tijd krijgen om alles terug te draaien. Vooral de N-VA, die de hervorming mee heeft goedgekeurd, toont zich een luidruchtig tegenstander.

Oosterweel

Met de Oosterweelverbinding moet de Ring rond Antwerpen gesloten worden om de verkeersstroom beter te spreiden en de bijna dagelijkse monsterfiles op te lossen. Het grootste probleem bij het ontwerpen van de Oosterweelverbinding is dat er een stad in de weg ligt, waar mensen leven en ademhalen. Er kwam achtereenvolgens een plan voor een viaduct, een plan voor een tunnel, een alternatievenstudie, een bouwaanvraag, een milieueffectenrapport, een referendum, een masterplan en een plan voor een overkapping met tunnel, maar ondertussen is er nog geen morzel aarde versleept. Gelukkig komt er binnenkort… een nieuwe studie. In de tussentijd overwegen steeds meer Antwerpenaren de aanschaf van een zeilboot om ’t Stad te bereiken.

Panda

Sympathiek ogende en met uitsterven bedreigde beerachtige (Ailuropoda melanoleuca) met een voorkeur voor bamboescheuten. In België enkel aan te treffen in het Bergense natuurpark Pairi Daiza. Geliefkoosd verkleedkostuum van Vlaams-nationalistische partijleiders.

Pensioenen

Volgens de Gentse econoom Gert Peersman de échte inzet van de verkiezingen, maar in de debatten nauwelijks aanwezig. Onder het (korte) ministerschap van Vincent Van Quickenborne (Open VLD) sloeg Di Rupo I duchtig aan het hervormen, maar die dadenkracht verdampte al snel. Opvolger Alexander De Croo stelde een Expertencommissie samen, het rapport raakte niet tijdig klaar en dus gebeurde er niets.

Pestbelastingen

Geheel van federale lastenverhogingen die in de ondernemerswereld als een regelrechte pesterij werden ervaren. Het gaat voornamelijk over de belastingen op bedrijfswagens en de liquidatiebonus. De maatregelen stootten op zo veel afgrijzen dat Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten zich genoodzaakt zag haar excuses aan te bieden. Treffen volgens MR-kopstuk Didier Reynders vooral Vlaanderen.

PVDA – PTB

De gedoodverfde verrassing bij de volgende verkiezingen is de marxistische Partij van de Arbeid. Alleen blijft de grote doorbraak in de peilingen voorlopig uit. De nog steeds unitaire PVDA schommelt in de Vlaamse peilingen rond de 3 procent. In Wallonië schiet de partij (onder de benaming Parti du Travail Belge) als een komeet omhoog. Onder leiding van hun charismatische woordvoerder Raoul Hedebouw behaalt de partij er scores van meer dan acht procent. Hedebouw en Mertens lijken nu al zeker van een zetel in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Quickie

Roepnaam van Vincent Van Quickenborne, die in 2013 het ministerie van Pensioenen inruilde voor het gemeentehuis van Kortrijk. Trekt bij deze verkiezingen de West-Vlaamse Kamerlijst. Behulpzame naam bij het opstellen van verkiezingsalfabetten.

Samenvallende verkiezingen

Omdat de ambtstermijn voor federale parlementsleden door het Vlinderakkoord van vier naar vijf jaar werd uitgebreid, vallen de federale, regionale en Europese verkiezingen nu samen. Zolang alles goed gaat, tenminste. Valt de federale regering – en dat gebeurt in ons land op geregelde basis – en komen er herverkiezingen, dan bestaat er een mogelijkheid om de legislatuur te beperken tot de resterende tijd van het vorige parlement, zodat de verkiezingen opnieuw kunnen samenvallen. Als het van Kris Peeters afhangt, zijn het meteen de laatste.

Senaat

Wordt door het Vlinderakkoord afgeschaft en vervangen door ‘een ontmoetingsplaats van de gemeenschappen’. Vanaf 2014 telt de Senaat slechts 60 leden, die voornamelijk uit de regionale parlementen gecoöpteerd worden. De Senaat zal slechts enkele malen per jaar samenkomen, en een louter adviserende rol hebben.

Sixpack

Geheel van zes Europese maatregelen, uitgevaardigd om het Europees toezicht op de begroting van de lidstaten te verstevigen. Lidstaten die de regels overtreden, kunnen veroordeeld worden tot een boete. Zo mogen lidstaten een maximaal begrotingstekort ter grootte van 3 procent van het bruto nationaal product hebben.

Stemtest

Onlinetoets waarbij pakweg de helft van de deelnemers bij Groen uitkomt en vervolgens op een andere partij stemt. Voorlopig nog zonder PVDA, die haar uitsluiting niet kon smaken en prompt een rechtszaak aanspande. In de beste traditie van de gerechtelijke achterstand wordt de zaak echter pas na de verkiezingen behandeld.

Tripartite

Vroeger een vaak voorkomende coalitievorm tussen christendemocraten, liberalen en socialisten. Zit er ook deze keer aan te komen.

V

Tweeëntwintigste letter van het Latijnse alfabet, doorgaans gevormd met wijs- en middelvinger. Eveneens de naam van het sociaal-economisch plan van de N-VA, dat inzet op lastenverlagingen voor personen en bedrijven, een indexsprong, een hoger leefloon en een werkloosheidsuitkering die beperkt wordt tot twee jaar.

Vlinderakkoord

Orgelpunt van de vorige regeringsvorming. Politiek akkoord waarin onder andere de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde gesplitst wordt, de Senaat wordt afgeschaft en de bevoegdheidsoverdrachten tussen de federale en regionale niveaus worden vastgelegd. Vernoemd naar de vlinderdas, het geliefde kledingstuk van de huidige premier. Uit fone-tische overwegingen mogen we ons gelukkig prijzen dat Di Rupo geen anoraks draagt.

Witte konijnen

Waar blijven ze? Toverden zowat alle politieke partijen tijdens de vorige verkiezingen nog de dolste namen uit hun hoge hoed, dan bleef het nu oorverdovend rustig. Uitzondering is N-VA, al dient gezegd dat niet elk knaagdier bij de Vlaams-nationalisten even blank aantreedt. Nemen onder anderen plaats op de lijst: voormalig spoorbaas Marc Descheemaecker, Klara-presentatrice Manuela Van Werde, voormalig Trends-hoofdredacteur Johan Van Overtveldt, professor Institutioneel Recht Hendrik Vuye en erevoorzitter van de Vlaamse Beweging Peter De Roover. De levensduur van een wit konijn in de politiek is doorgaans omgekeerd evenredig met de bombarie waarmee het wordt aangekondigd.

Xenofobie

Terug van weggeweest in de verkiezingscampagne, vrijwel gemonopoliseerd door het Vlaams Belang. Alsof het de jaren negentig waren, pakt het Belang uit met enkele gouwe ouwe klassiekers: een immigratiestop, een bouwstop voor moskeeën en de stellige overtuiging dat de islam een ‘achterlijke cultuur’ is. Kopstuk Filip De Winter trok voor de campagne zijn Kroatische legeroutfit nog eens aan en misbruikte de naam van een bekend bier om van leer te trekken tegen halalvlees. Klap op de vuurpijl kwam echter met de Minder Minder game, een videospelletje waarbij spelers moslims moeten proberen doodmeppen. In de peiling van VRT en De Standaard van vorige maand haalt Vlaams Belang net geen zeven procent.

IJzer

Stroom in West-Vlaanderen, waarachter de laatste LDD-militanten zich verscholen hebben.

Zwart Gat

Leegte die lonkt voor politici die de Moeder aller Verkiezingen verliezen. Te bezichtigen vanaf 26 mei.

DOOR JEROEN ZUALLAERT, ILLUSTRATIES ZAZA