‘De begroting 2012 wordt extreem moeilijk’, zegt ontslagnemend federaal vicepremier en minister van Begroting Guy Vanhengel (Open VLD).
In vergelijking met de budgettaire discussies die de (regerings)on-derhandelaars te wachten staan, is de splitsing van de tweetalige kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde een tamelijk eenvoudige klus. Ontslagnemend minister van Begroting Guy Vanhengel (Open VLD) bestempelt de begroting 2012 als ‘de allermoeilijkste begroting van de voorbije en waarschijnlijk ook van de komende jaren’.
Wie de begroting 2012 zal opstellen – de ontslag-nemende of een nieuw gevormde regering – moet nog blijken. Wel is er een brede politieke consensus om het begrotingstekort in 2012 terug te dringen tot 2,8 procent van het bbp. De achtergrond waartegen dat moet gebeuren, is niet gunstig. Een mondiale economische recessie lijkt ophanden; in de buurlanden Frankrijk en Duitsland is de economische groei tot stilstand gekomen.
De Belgische economie groeide in het tweede kwartaal van dit jaar nog met naar schatting 0.7 procent, een uitstekende prestatie in Europees verband, maar voorzichtigheid is geboden, aldus Guy Vanhengel. ‘Macro-economische groeicijfers moet je met een korreltje zout nemen. Bovendien is het nog maar de vraag of die vermeende groei van ons bbp zich ook echt in nieuwe economische activiteit en extra fiscale ontvangsten vertaalt. Op basis van het eerste kwartaal heb ik daar zo mijn twijfels over. Ik acht het best mogelijk dat bij controle zal blijken dat de begroting 2011 niet helemaal klopt en we moeten bijsturen. Al dient ook gezegd dat fiscale ontvangsten niet gelijkmatig over het hele jaar zijn gespreid, maar een cyclisch patroon vertonen.’
Verwacht wordt dat ook de Belgische economie dit kwartaal en volgend jaar klappen zal krijgen. Voor officiële prognoses is het wachten op het Planbureau begin september, maar in federale regeringskringen houdt men er ernstig rekening mee dat in 2012 door de slechte conjunctuur niet voor 3 à 4 miljard, maar voor minstens 6 miljard euro moet worden bezuinigd.
Economische groei laat zich moeilijk voorspellen, maar dat het jaar 2012 voor de federale overheid een financiële strop zou worden, mag bepaald geen verrassing heten, vervolgt minister Vanhengel. ‘De Hoge Raad voor Financiën waarschuwt al vijf rapporten op rij: kijk uit, de financieringswet (die de geldstromen tussen de federale overheid en de gewesten en de gemeenschappen regelt, nvdr.) is niet houdbaar en moet worden aangepast, want vanaf 2012 is de kas van de federale overheid helemaal leeg. Op dat punt zijn we nu aanbeland. Zonder een staatshervorming en een nieuwe financieringswet is de begroting 2012 dan ook haast onbegonnen werk.’
Het gapende gat in de federale kas, legt Guy Vanhengel uit, is voor een groot stuk toe te schrijven aan de tekorten in de sociale zekerheid en aan de stijgende federale dotaties voor de gemeenschappen en de gewesten. ‘Toen de federale overheid het in de recessiejaren 2008 en 2009 met een pak minder moest doen, moest ze wel stijgende bedragen blijven doorstorten naar die deelentiteiten. Ook indien de economie vandaag zou opleven, heeft de federale overheid daar niets aan. Wel integendeel. Financiële meevallers zouden meteen naar de sociale zekerheid en de gewesten en de gemeenschappen verhuizen. Terwijl de federale overheid wel de staatsschuld moet aflossen en voor de kosten van de vergrijzing opdraait.’
En dus, waarschuwt minister Vanhengel, moet de begroting 2012 naast ‘ingrijpende maatregelen in de pensioensector en de sociale zekerheid’ ook aangepaste financieringsmechanismen bevatten. Technisch en politiek is dat een ingewikkelde oefening, maar ‘we hebben geen andere keus’, zegt Vanhengel. Zonder de hulp van de gewesten en de gemeenschappen haalt België de door Europa opgelegde begrotingsdoelen niet.
‘Maar de verdeling van de saneringsinspanning over de beleidsniveaus wordt verstoord door de inhoud van het Vlaams regeerakkoord’, zegt de federale begrotingsminister. ‘Vlaanderen, dat dankzij de gunstige financieringswet vrij gemakkelijk een sluitende begroting kan voorleggen, wil eventuele overschotten immers niet langer opzijzetten, wat kwalijke gevolgen heeft voor het Belgische overheidstekort.’
Financiële extra’s worden integendeel terstond uitgegeven – een typisch staaltje ‘vechtfederalisme’, aldus de federale vicepremier. ‘Vlaanderen jaagt alles erdoor. Nu weer een peuterpremie! ( een soort aanvullende kinderbijslag voor jonge kinderen die de Vlaamse regering wil invoeren, nvdr.)‘ Uiteindelijk snijdt Vlaanderen daarmee in eigen vlees, vindt Vanhengel. ‘Door weinig spaarzaam met haar middelen om te gaan, dwingt de Vlaamse regering de federale overheid haast om de belastingen drastisch te verhogen en dus in de zakken te zitten van de werkende Vlamingen, die de Vlaamse regering zegt te verdedigen.’
DOOR HAN RENARD
‘Vlaanderen jaagt alles erdoor. Zo dwingt de Vlaamse regering de federale haast om de belastingen drastisch te verhogen.’
