Volgens de controversiële hoogleraar Urbain Vermeulen leveren de kennis van koran en islamcultuur vaak andere inzichten op dan enquêtes.

Professor Urbain Vermeulen is hoogleraar islamkunde en klassiek Arabisch aan de Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit Gent. Zijn recentste boek Islam en Christendom; het onmogelijke gesprek? doet nogal wat stof opwaaien.

Hoe staat de islam tegenover ons rechtssysteem?

Urbain Vermeulen: Alles wat de openbare orde aangaat, behoort volgens de islam tot de bevoegdheid van de politie ( sjoerta) en die is veel machtiger dan het gerecht. Van de politie wordt verwacht dat zij onverbiddelijk en streng is. Onze politiemensen die zich sympathiek opstellen, laat staan met de jongeren sporten, verliezen daardoor elk gezag. Zo ontstaat er immers een sfeer van vertrouwelijkheid. Vrouwen bij de politie of bij het gerecht zijn in wezen ondenkbaar, zelfs verwerpelijk.

De islamcultuur is toch ook beïnvloed door onze politie- en rechtsorganisatie?

Vermeulen: Op een bepaald ogenblik groeide zelfs enige aandacht voor de mensenrechten, zoals Europa die ziet. Nu wordt de afkeer voor westerse invloeden zo groot dat er veel minder sprake is van mensenrechten en dat de scheiding tussen moskee en staat opnieuw vervaagt of ter discusie wordt gesteld.

In welke mate raakt dat de moslimgemeenschap in België?

Vermeulen: Alleen al het woord integratie wordt door velen als racistisch ervaren. Vooral de mannen in de moslimgemeenschap willen af van alle mogelijke sociale werkers die niet moslim zijn. Die mannen trekken zich terug in de eigen traditionele cultuur. Zo zijn er bij ons reeds aparte leningformules voor moslims en is er ritueel geslacht voedsel. Waarom zou de moslimgemeenschap geen parallelle economie opzetten, waarom niet het dragen van de sluier opleggen of waarom geen eigen begraafplaatsen eisen? Wij evolueren naar twee maatschappijen die op een bepaald ogenblik nog moeilijk met elkaar kunnen samenleven. De moslims zijn er nu eenmaal van overtuigd dat de islam de natuurlijke godsdienst van de mensheid ( dien-al-Fitra) is.

In vele moslimlanden wordt de tekst van het vrijdagssermoen ( khoetba) door de regering verspreid en opgelegd. Dankzij onze westerse democratie, die de godsdienstvrijheid garandeert, is de islam in Europa veel vrijer dan in de moslimlanden zelf.

Wat betekent de islam nog voor jonge migranten?

Vermeulen: Er wordt gezegd dat het moskeebezoek vermindert. Er zijn echter andere communicatiemiddelen waarlangs jongeren zeker niet aangespoord worden zich te integreren. Als zij bovendien denken dat zij hier niet aan hun trekken komen, dan is dat, volgens hun levensvisie, onze schuld. En dan zoeken zij hun heil in de islam, die hen in staat stelt zich van ons te onderscheiden en te genieten van de voordelen die zij in onze samenleving niet krijgen. Dit alles heeft vaak niks te maken met religie, maar dreigt wel tot ernstige conflicten te leiden.

Heeft het ook te maken met kansarmoede en marginalisering zoals sommigen beweren?

Vermeulen: Het verschil tussen arm en rijk heeft geen enkele invloed op de beleving van de traditioneel islamitische waarden en normen. Bovendien zijn zeker niet alle moslims kansarm. Onderzoek maar eens wat zij werkelijk verdienen en bezitten, welke voordelen zij hier genieten en welk misprijzen velen onder hen koesteren voor onze tradities en onze pluralistische cultuur.

Laat dat onderzoek voeren door mensen die Arabisch en/of Turks spreken en de islam kennen. Niet door sociologen of antropologen die hun eigen ideologie als criterium vooropstellen.

Frank De Moor

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content