De onrust in het onderwijs groeit met de dag. Er is gekibbel tussen de netten en onzekerheid over het te besteden geld.

Het onderwijstijdschrift Klasse kwam met het bericht: leerkrachten in Vlaanderen zijn steeds vaker ziek en de leraren van het secundair onderwijs meldden zich meer afwezig dan hun collega’s in het lager en kleuteronderwijs.

Het ziet er niet naar uit dat aan die toestand snel een einde komt. De onrust bij leerkrachten én directies is groot en dat in alle netten.

Grote oorzaak daarvan is de onzekerheid over wat de nieuwe minister, Marleen Vanderpoorten (VLD), nu eigenlijk wil.

“De onrust is begrijpelijk maar ongegrond”, zegt haar woordvoerder Nick Vandermarliere. “De stijl van de communicatie is veranderd: de minister wil permanent overleg met iedereen, ook met de leraren en de directies. Ze wil een open informatie vanaf de eerste denksporen tot de echte uitvoering.”

Dat is lovenswaardig, maar tot nu toe wordt het anders begrepen. En het is wachten tot januari wanneer de beleidsnota onderwijs voor het parlement komt. Al zal het budget dat in december wordt gepresenteerd al veel duidelijk maken.

Maar in de wandelgangen van alle netten wordt wel gepraat.

De minister, zo wordt gezegd, draait op vele punten de klok terug. De onderwijsvrede wordt verstoord. Bijvoorbeeld door de verklaring dat een kleine instelling als de Katholieke Universiteit Brussel (KUB) weinig zin heeft. Dat kostte de KUB enkele tientallen studenten en dus op termijn veel geld. De machtige KU Leuven strekte daarop haar beschermende hand uit en dat is precies de nachtmerrie van de Vrije Universiteit Brussel.

Het secundair onderwijs vraagt zich af wat er nu eigenlijk met die eindtermen (wat leerlingen moeten kennen en kunnen aan het einde van het secundair onderwijs) aan de hand is. Voor de eerste twee jaren zijn die van kracht. Voor de volgende vier liggen ze klaar. Ze zijn gemaakt in overleg met leraren, koepels en onderwijsexperts en moeten enkel naar het parlement. Daar lijkt de minister geen haast mee te maken. Integendeel, ze denkt eraan die nog maar eens te bekijken. De scholen wijzen erop dat de tijd dringt. In september 2001 moeten ze in werking treden of er valt een vacuüm waar niemand beter van wordt.

POLITIEKE BENOEMINGEN

Een belangrijker punt is dat ook op andere vlakken de klok lijkt teruggedraaid. Huidig minister van Ambtenarenzaken Luc Van den Bossche (SP) was van 1988 tot 1998 Vlaams minister van Onderwijs. Hij was niet bepaald geliefd in het Vlaamse onderwijs. Maar iedereen geeft ruiterlijk toe dat hij de administratie efficiënt deed draaien. Een oefening die hij nu voor het hele overheidsapparaat mag herhalen. De grotere vrijheid van de school – op financiëel en pedagogisch gebied – is er ook door hem gekomen. En voegen de mensen uit het gemeenschapsonderwijs daaraan toe: hij heeft de politieke benoemingen in de ambtenarij en de scholen geruisloos afgeschaft.

Maar. De opvolger van inspecteur-generaal Peter Michielsen (met katholieke signatuur) werd gezocht via examens. Probleem: de man is ook van katholieke signatuur en werd nog niet benoemd: ‘kwestie van politieke evenwichten’ heet dat.

Het is erger, zeggen de mensen van het gemeenschapsonderwijs. De top van van het gemeenschapsonderwijs heeft de grotere vrijheid van de scholen niet verteerd. Hij had al weinig controle en door het verdwijnen van de politieke benoemingen is hij helemaal zijn macht kwijt.

Het gemeenschapsonderwijs zou nu even verkrampt reageren als de top van het katholieke onderwijs (de Guimardstraat) in de jaren zeventig. Door de laïcisering van de samenleving, het verouderen van de kloosterbevolking én een tekort aan leraren, moest de Guimardstraat geleidelijk en met tegenzin de teugels vieren.

Nu doorbreekt die Guimardstraat plotseling een jarenlange stilte. Ze wees een aantal uitspraken van minister Vanderpoorten kort en goed af. Moraal in een katholieke school? Geen sprake van. Leraren uit het gemeenschapsonderwijs in katholieke scholen? Njet. Terwijl dat in de laatste jaren gewoon gebeurde.

Het scenario dat door de mensen van het gemeenschapsonderwijs wordt getekend, ziet er zo uit: de top van het Gemeenschapsonderwijs wil terug controle en verstrakt dus haar standpunten. Dat doet de Guimardstraat ook, want ook haar komt meer macht goed uit. En dan komt een schoolstrijd in zicht waarvan de leraren en leerlingen de grote verliezers zullen zijn.

Dat scenario wordt bevestigd door leraren en directies uit het katholieke onderwijs. “De Guimardstraat is koppen aan het tellen”, zo wordt gezegd. “Ze weet dat ze niet meer kan ageren via de ziel van het kind, maar ze krijgt haar troepen wel de straat op rond de twee en een half miljard extra voor de Franstalige scholen.”

Terug naar de goede oude tijd dus? Wordt ongetwijfeld vervolgd.

M.V.