Mohamed Heikal over het vredesproces : de feiten staan er, alleen niet allemaal.

MOHAMED HEIKALIS wellicht de meest beroemde en meest invloedrijke Arabische journalist. Hij was een vriend van de Egyptische president Gamal Abdel Nasser, en later ook van Anwar el Sadat. Tussen 1957 en 1974 was Heikal hoofdredacteur van het dagblad Al-Ahram, in Caïro. Sindsdien is hij artikels en boeken blijven produceren die tot in de VS en Japan hun lezers vonden : de auteur is een insider gebleven in de Arabische, en in de Egyptische politiek, een professioneel die iedereen kent en méér weet dan veel anderen.

Eén en ander is weer voelbaar in zijn jongste boek, het lijvige ?Secret Channels?, ondertiteld als ?The inside story of Arab-Israeli peace negotiations?. Heikal staat heel kritisch tegenover de Oslo-vredesakkoorden tussen Israël en de Palestijnen : te veel public relations-werk, te veel opgeklopt optimisme, ook in de westerse pers, zegt hij, want aan de moeilijke vragen is men nog niet eens toegekomen. Het is wachten, zegt Heikal, op de dag dat Israël aandacht krijgt voor de vrede, in de plaats van voor de realpolitik van de macht. Hij zal wel gelijk hebben, en zijn boek is een mijn van informatie waar zelfs goed geïnformeerde toeschouwers bij dit eindeloze conflict uit zullen bijleren.

GEHOORZAAM.

Tegelijk is ?Secret Channels? geschreven vanuit het standpunt van de Arabische of Egyptische politieke klasse, als die zou bestaan : dat is een wereld met de officiële waarheid van het gezag, en gehoorzame hovelingen die geen afwijkende meningen formuleren. Heikals nieuwe boek ruikt naar mainstream, naar officiële standpunten en goed gespeelde verontwaardiging.

Niet slechts een geur, maar een gemakkelijk te verifiëren feit, is de selectieve belangstelling van Heikal voor spelers en slachtoffers (zijn voorkeur voor ?belangrijke? figuren, met name ministers en staatshoofden), die ook doorspeelt in aspecten van de Arabische politiek : de rol van Aboe Nidal bij het vermoorden van een hele reeks PLO-diplomaten die het vredesproces in gang liepen, wordt niet vermeld, en Aboe Nidal wordt beschreven als een soort radicaal slachtoffer van de omstandigheden. Het lijkt wel of die ?verkenners? vanzelf doodgingen en, als men het Heikal zou vragen, misschien niet geheel ten onrechte. Veel feitenmateriaal dus, waarschijnlijk ook betrouwbaar, maar bijeengebracht door iemand met een blinde vlek, in opdracht.

Sus van Elzen

Mohamed Heikal, ?Secret Channels?, HarperCollins, Londen, 574 blz., Distributie voor België AMP-PVD Buitenlandse Boekhandel, geb. 1517 fr.