Het boek “Van de Koude Oorlog tot de Nieuwe Wereldorde” beantwoordt aan de behoefte aan een overzicht van het heden.

DE BELANGSTELLING voor geschiedenis neemt sinds enkele jaren toe. Daar worden nogal wat verklaringen voor gegeven. De zoektocht naar de eigen identiteit binnen een almaar meer multinationale wereld. Veilig terugkruipen in een periode die door de afstand in tijd enigszins overzichtelijk en zeker ongevaarlijk is gemaakt. Of een poging om de dagelijkse informatie over konflikten toch enigszins te duiden.

Het geschiedenisonderricht beschouwt extrapolatie en aktualizering al lang als sleutelwoorden. Maar een gemakkelijke opdracht is dat niet, al was het maar omdat goed opgeleide historici altijd geïrriteerd reageren op het gratuite vergelijken van in tijd uiteenliggende toestanden.

Maar één pluspunt leverde die opdracht alvast op. Er gaat in de middelbare scholen evenredig veel aandacht naar hedendaagse geschiedenis die “niet zo ver van ons bed” ligt. Aan duidelijke (en betaalbare) overzichten van de recente geschiedenis bestaat dan ook zeer zeker behoefte. Bij de leraren zelf, maar ook bij de scholieren en de studenten geschiedenis.

Het boek “Van Koude Oorlog tot Nieuwe Wereldorde” beantwoordt aan deze behoefte. Het is de vierde titel van de Historama-reeks waarmee uitgeverij Garant snel een faam opbouwde.

Twee historici maakten het : KUB-hoogleraar in de nieuwste geschiedenis Mark Van den Wijngaert en BRTN-journalist Herman De Prins. Ekonome Jacqueline Janssen leverde de basistekst voor het ekonomische gedeelte.

Het boek schetst de veranderingen binnen de wereld tussen 1950 en 1994. Niet volledig natuurlijk, dat kan ook niet. Maar interessant is alleszins de opbouw.

SCHARNIER.

Het boek valt uiteen in twee delen, waarbij het begin van de jaren zeventig de tijd van de eerste oliekrisis maar ook van de Slotverklaring van Helsinki en van de eerste ontwapeningsgesprekken als scharnier dient. Elk van de delen volgt dan eenzelfde opbouw. De Koude Oorlog, bewapening, kolonizatie en ekonomie.

Zo legt het eerste hoofdstuk zowel het ontstaan als de evolutie van de Koude Oorlog uit. Daarna volgen de grote spanningsvelden. Korea uiteraard, maar ook Hongarije, Cuba, de Praagse Lente en de Suez-krisis, de opsplitsing van Europa en naderhand van de hele wereld in “invloedszones”.

In het tweede deel behandelt het eerste hoofdstuk de verdere geschiedenis : de ineenstorting van het Oostblok. De epiloog verklaart wat de zoektocht naar een nieuwe wereldorde inhoudt en duidt de recente konflikten : Golfoorlog, Joegoslavië en Afrikaanse burgeroorlogen.

De strakke opbouw in netjes afgeleide tema’s vormt één van de interessante kanten van dit werk. Het wordt namelijk mogelijk om de beide delen symmetrisch te lezen.

Een probleem komt maar aan bod wanneer het “het nieuws” haalt. Zo vind je de hele problematiek van het Midden-Oosten verspreid over het boek maar telkens gekaderd in de politieke en ekonomische feiten van de tijd. De verschillende fazen sluiten netjes op elkaar aan, er kan worden doorgelezen. De Suez-krisis komt dus voor binnen het stuk over de strijd tussen de Verenigde Staten en de Sovjetunie, maar ook binnen het stuk over de dekolonizering en de Nieuwe Wereldorde.

Handig dus voor studenten en leraren, maar ook handig voor wie worstelt met al die namen die zo vaak zonder verdere uitleg in kranten en tijdschriften opduiken.

Vanzelfsprekend kan dit boek als naslagwerk worden gebruikt. Een uitgebreide lijst met alle mogelijke afkortingen, een overzichtelijke inhoudstafel en een zeer goed verzorgde index dragen daar zeker toe bij.

En daarin liggen tegelijk de negatieve punten van dit boek. Overzichtelijk, zeer zeker, maar tegelijk wat schools. Uitzondering daarop vormt het hoofdstuk over de naoorlogse ekonomie. Moeilijker misschien, maar door de overvloed aan cijfergegevens en tabellen interessant, ook al stoort het dat sommige gegevens ontbreken. In de tabel van de Marshall-hulp, bijvoorbeeld, ontbreekt de hulp aan België.

Maar de breuklijn wordt daardoor zowel stilistisch als qua aanpak heel duidelijk. De lezer krijgt tegelijk een antwoord op een aantal kernvragen van deze tijd. Hoe kon het “machtige” Sovjetrijk zo snel in elkaar storten ? Waarom doen de verliezers van de Tweede Wereldoorlog Duitsland en Japan het ekonomisch zo goed ?

Negatief komen dan weer de uiterst summiere en onoverzichtelijke kaarten over en ook versterkt de wat kleine druk het gevoel een schoolboek in handen te hebben. Maar het is in de eerste plaats dus bedoeld en ook uitstekend geschikt voor studenten en leraren. Al zal iedereen met een belangstelling voor de hedendaagse politiek, hierin veel antwoorden vinden.

M.V.

Mark Van den Wijngaert, Herman De Prins, Van Koude Oorlog tot Nieuwe Wereldorde, Garant, Leuven/Apeldoorn, 1995, 224 blz. 690 frank.

Handige achtergrondinformatie.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content