De kritiek die de Europese Unie krijgt, is vaak onterecht.

De kans is klein dat Portugal straks zoveel tranen om het vertrek van zijn eerste minister laat als om het verlies van het nationale voetbalteam in de finale van het Europees kampioenschap. José Manuel Durão Barroso wordt voorzitter van de Europese Commissie, maar hij liet de voorbije maanden in Lissabon geen verpletterende indruk achter. Bij wijze van afscheid bezorgden de kiezers hem vorige maand een zware nederlaag bij de Europese verkiezingen.

De verkiezing van een Commissievoorzitter is zelden een hartverheffend spektakel. De Belgen weten ondertussen hoe dat gaat: na Jean-Luc Dehaene in 1994, beet nu Guy Verhofstadt in het zand na een politiek moddergevecht van de zuiverste soort. Het wordt nooit duidelijk over welke kwaliteiten een kandidaat moet beschikken. Behalve dan dat hij water en vuur moeten kunnen verzoenen, de voor- en tegenstanders van meer Europese integratie achter zich moet kunnen scharen.

Het wedervaren van Verhofstadt stemt politieke kringen bitter. ‘Er is geen schepencollege in Vlaanderen dat nog zo beslissingen neemt’, stelde ook Steve Stevaert vast. Het verbaast de voorzitter van de SP.A niet dat de kiezers zich na zo’n stuk slecht theater van de Unie afkeren. Hij weet natuurlijk ook dat er daarnaast een Europa bestaat, dat wel serieus werkt. Karel Van Miert was daar als Europees commissaris tien jaar lang een vooraanstaande vertegenwoordiger van.

Toch moet er misschien iets meer aan herinnerd worden dat de Europese samenwerking niet toevallig samenvalt met de lange periode van vrede en welvaart in West-Europa. Voormalige dictaturen zoals Griekenland, Spanje en Portugal kregen de kans om zich zonder grote schokken tot moderne democratieën te ontwikkelen. Dankzij Europa staat Ierland, na eeuwen van armoede en ellende, nu economisch aan de top. De Unie maakt reizen, handel drijven en studeren mogelijk, zonder grenzen, visa, politiecontroles en censuur. Meer Europese integratie kan verhinderen dat kindermoordenaars zoals Michel Fourniret zich anoniem en stiekem in een ander land vestigen. Weinig mensen beseffen dat de hele discussie over de Europese grondwet onder meer uitgerekend over dat soort van samenwerking ging.

De Unie deed wat nationale staten op zichzelf nooit voor elkaar hadden gekregen. Toch hebben politieke leiders daar helaas vaak weinig boodschap aan. Op een verkiezingsdag verkopen nationale belangen namelijk toch nog altijd beter. Dan blijft het hemd nader dan de rok.

Hubert van Humbeeck

Europese integratie kan verhinderen dat kindermoordenaars zich stiekem in een ander land vestigen.