Genetische vermenigvuldiging bepaalt mee wie vatbaar wordt voor overgewicht.

Sommige mensen kunnen eten wat ze willen zonder merkbare gewichtsveranderingen, andere moeten constant op dieet als ze niet te dik willen worden. Een deel van de verschillen schuilt in de genen. Die maken dat het gewicht van de ene mens als een jojo op en neer gaat in functie van wat hij eet, terwijl de andere immuun is voor te veel calorieën en te weinig beweging.

Genen hebben dus invloed op het risico op overgewicht. Een mooie illustratie daarvan is een gen dat informatie bevat over een enzym in ons speeksel dat een rol speelt bij de vertering van zetmeel: een belangrijke component uit onze voeding, omdat hij fungeert als voedselreserve voor planten.

Een studie in Nature Genetics legt uit dat het aantal kopieën van het gen sterk kan verschillen van persoon tot persoon. De meeste mensen hebben twee exemplaren van de meeste genen, maar soms komt daar speling op. Dat is in het geval van het zetmeelverterende enzym gebeurd, ongetwijfeld als reactie op het groeiende belang van zetmeel in onze voeding.

Een analyse van duizenden mensen leerde dat wie minder dan vier kopieën van het gen heeft, liefst acht keer meer kans op overgewicht loopt dan wie meer dan negen kopieën heeft. Per extra kopie van het gen zou het risico op overgewicht met twintig procent afnemen. De voorvertering in het speeksel zou een voor onze gezondheid efficiëntere verwerking van het zetmeel in de darm mogelijk maken.

Het verband roept een aantal vragen op. Bijvoorbeeld, of het aantal kopieën van het gen een risicofactor is voor de ontwikkeling van beschavingsziekten als diabetes. En of het opdrijven van het aantal kopieën een manier zou zijn om overgewicht en andere moderne problemen op te lossen. Als de natuur door een eenvoudige vermenigvuldiging van het aantal genen een aanpassing aan nieuwe voedingsgewoonten kan introduceren, zouden wij dat zelf misschien in de hand kunnen werken.

Er werden eerder al genen ontdekt die een effect hebben op ons gewicht, maar die werken via een sturing van de hormonen die ons hongergevoel beïnvloeden. De nieuwe ontdekking betreft een algemeen gen dat rechtstreeks de vertering beïnvloedt. Zoals altijd en overal zal het wel een combinatie van factoren zijn die moeilijkheden uitlokt.

Een belangrijke oorzaak van overgewicht blijft het feit dat mensen nog altijd eten alsof ze in tijden van overvloed reserves moeten opslaan voor magere jaren. Alleen zijn er in onze maatschappij van overvloed geen magere jaren meer. En dus slaan we te veel reserves op, die we vervolgens niet nodig hebben.

DOOR DIRK DRAULANS

We slaan te veel reserves op, die we vervolgens niet nodig hebben.