Pavane pour un sécretaire-général défunt.

Vrienden, Hasselaars, landgenoten !

Deze keer was het Willy die de afspraak met Slobodan Milosevic moest afzeggen, nadat hij zelf op het nippertje zijn afspraak met de Geschiedenis had gemist.

Het is niet de bedoeling om Willy goed te praten, maar om hem te eren. Dat artikel 103 van de Grondwet sinds 1831 geen uitvoeringsbesluiten heeft gekregen, doet natuurlijk de rechten van de verdediging van een ere-minister geen goed. Dat is het wat het zo lastig maakt om België een demokratische rechtstaat te noemen. Natuurlijk kan men opwerpen dat Willy zelf vele en vele jaren minister en zelfs vice-eerste-minister is geweest en al die tijd heeft verzuimd om die uitvoeringsbesluiten, die de rechten van de verdediging hadden kunnen beschermen, te doen uitvaardigen om het bestendigen van dit onrecht een halt toe te roepen. Had hij dat maar geweten, dat hij die uitvoeringsbesluiten zelf eens nodig zou hebben ! Maar, aan de andere kant, dat tekent ook weer zijn onschuld, want als hij echt schuldig zou zijn geweest, verkeerde hij toch in de positie om de nodige voorzorgen te treffen voor wanneer hij ze nodig zou hebben.

Het is niet de bedoeling om Willy groot te noemen, want Willy was niet groot van gestalte, maar kennelijk toch nog te groot voor de stoet van dwergen die in zijn voetsporen de nationale politiek binnenstapte. Van zodra zij bloed hadden geroken, hebben sommigen hem weken-, ja maandenlang achtervolgd, wachtend op het moment dat hij dodelijk gewond neerzeeg, om vervolgens de Brutusmoord te kunnen voltrekken. Zij staken hun rapier waar zelfs Boris Jeltsin en de Here weet wat die over de Navo denkt slechts een vriendelijk kneepje plaatst : tussen de schouderbladen. Hun wapen was, zoals gewoonlijk, goedkope moraal. Goedkoop, want het was het soort moraal dat altijd in het dubbel verkrijgbaar is : twee halen, één betalen. Maar die sommigen, zich verdringend in het peristylium en verzot op brood en spelen, vooral spelen, zijn eerbare mensen.

Het is niet de bedoeling om Willy goed te praten, maar om hem te eren. Ik kom hier om de man te eren die nooit heeft verstoken dat ploegscharen en zwaarden tot elkander omsmeedbaar waren, al wist wellicht ook hij dat wie naar het zwaard grijpt door het zwaard zal vergaan (Matth. 26 : 52). Ik kom hier om de man te eren die niet alleen een Lim- maar ook een wereldburger was, ik kom hier om de komposiet te eren die zich even goed thuis voelde bij Bill Clinton in de Oval Room als bij Thieu in het Volkshuis van Lummen.

Willy koos voor de verantwoordelijkheid, en grààg, en natuurlijk droeg hij ze, moreel en politiek, voor alles wat hij als minister besliste. Maar het was niet daarvoor dat het Hof van Kassatie achter hem aan zat, maar wel omdat het hem verdacht van strafrechterlijk vervolgbare misdaden. Het zijn de vertegenwoordigers van het volk die de staatsman op zijn politieke verantwoordelijkheid moeten aanspreken, maar dat hebben ze al die tijd verzuimd. Ze zwegen dat ze zweetten. Toen hebben ze hem ten tweeden male de dolk in de rug geploft, door de prokureur-generaal te laten doen wat ze zelf hadden moeten doen, de prokureur-generaal die het harde bewijs ontbeert maar even oprecht gelooft dat Willy schuldig is als Willy zelf geloofde dat hij ónschuldig was. De vertegenwoordigers van het volk, gezeten op de banken van waarop zij Willy politiek ter verantwoording hadden moeten roepen, hebben, met een ampel gebaar van de duim omláág , als waren zij Nero zelve, de prokureur-generaal geoorloofd te doen wat zij al veel eerder zelf hadden moeten doen maar niet dorsten te voltrekken. Maar de vertegenwoordigers van het volk zijn eerbare mensen.

Hoe had het dan wel gemoeten ? Acht jaar geleden al had Willy de weg gewezen, maar alweer was hij zijn tijd ver vooruit. Want hoe noemde hij het boek waarmee hij toen al de nieuwe wereldorde uittekende ? De derde weg. De derde weg, waarop niemand hem wilde volgen.

Willy zong slechts een jaar en een dag.

Tenax

Donderdag in het parlement. Op zoek naar Willy Claes. (Foto : Patrick de Spiegelaere).