Door de asymmetrie bij de vorming van nieuwe deelstaatregeringen komt het federale model onder groeiende druk te staan.
Meer dan een maand na de verkiezingen van 13 juni raken de politieke puzzels stilaan opgelost. PS en CDH zijn klaar om in Wallonië en in de Franse Gemeenschap ‘een positieve dynamiek voor iedereen’ – lees: meer jobs en beter onderwijs – tot stand te brengen. In Brussel zijn de gesprekken over de vorming van een nieuwe gewestregering tussen PS, CDH, Ecolo, CD&V, VLD en SP.A eveneens achter de rug en ook daar staat het programma in het teken van meer werkgelegenheid.
Laatste in de rij is Vlaams formateur Yves Leterme (CD&V), die hoopt deze week de onderhandelingen over een Vlaamse tripartite van christen-democraten, socialisten en liberalen (plus hun respectievelijke kartelpartners) en over een nieuw Vlaams regeerakkoord met ‘meer ruimte voor economie en werk’ als topprioriteit af te ronden.
Blijft dan nog te doen: de verdeling van de ministerportefeuilles in de nieuwe deelstaatregeringen, met inbegrip van een zoveelste carrousel van excellenties, zodat tegen 21 juli ook de federale regering van premier Guy Verhofstadt weer min of meer ‘op een ordentelijke manier’ is samengesteld.
Bovendien kan de koning, doodmoe van het noteren van alle ministeriële ontslagen en eedafleggingen, dan met vakantie. Maar door de totale asymmetrie bij de totstandkoming van de diverse regeringscoalities begint het federale model van zijn koninkrijk wel steeds harder in zijn voegen te kraken. Zo hebben de Brusselse regeringsonderhandelaars de hindernis van het vliegtuiglawaai boven de hoofdstad opgeruimd door aan te sturen op alweer een nieuw samenwerkingsakkoord met de andere overheden. Die opstelling belooft wat voor de beslissing over het netelige DHL-dossier, die de federale regering tegen 1 september heeft aangekondigd.
Ondertussen zorgt ook een bijstelling van het akkoord tussen de federale regering en de deelstaatregeringen over de wegwerking van de overheidsschuld voor toenemende druk op de ketel. Volgens Leterme, die zich suf heeft gerekend om de liberale eis van een nieuwe lastenverlaging en enkele socialistische gratis-ideeën binnen de krappe marges van een Vlaamse meerjarenbegroting te persen, wil Vlaanderen in 2005 een extra inspanning leveren. Maar dan moeten ook de Franstaligen over de brug komen en minstens doen wat ze eerder hebben toegezegd. De kersverse coalitiepartners PS en CDH zijn echter niet van plan het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschap een bijkomend financieel dieet op te leggen.
Deze houding voorspelt uiteraard ook niets goeds voor de agenda van de nieuwe Vlaamse coalitie, die gewag maakt van een ‘onmiddellijke’ splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde en een verruiming van de Vlaamse bevoegdheden in diverse domeinen. Met of zonder Vlaamse fanfare, de Franstaligen herhalen dat ze geen vragende partij zijn voor een nieuwe staatshervorming, want ‘België is goed zoals het is’. Alleen wordt het door al die tegenstellingen en niet-geringe twistpunten steeds moeilijker om het federale model nog heel lang overeind te houden.
Patrick Martens
Het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschap willen geen bijkomend financieel dieet.
