Er is genoeg voedsel voor iedereen, maar niet iedereen heeft genoeg voedsel. Dat is al jaren de baseline van de Britse ngo IF. In de aanloop naar de G8-top in juni versterkte ze die slogan door te stellen dat elke tien seconden een kind sterft van de honger. Op die manier wil IF een wereldprobleem dat miljoenen slachtoffers maakt terugbrengen tot een bevattelijke vergelijking. Maar is het wel juist?
‘IF heeft het concept van die slogan gehaald bij de campagne Make Poverty History’, zegt Hendrik Van Poele van 11.11.11. ‘Die liep zeven jaar geleden ook in België, met spotjes op tv waar bv’s om de drie seconden met de vingers knipten: ‘Elke drie seconden sterft een kind door armoede’. Dat is natuurlijk een krachtig beeld, en ook wij zijn steeds op zoek naar een goede presentatie van zulke grote cijfers over wereldwijde fenomenen. Maar we willen wel dat die zo correct mogelijk is.’
De ngo baseert zich op onderzoek van de Johns Hopkins University in Baltimore dat werd gepubliceerd in het medische blad The Lancet. Daaruit blijkt dat in 2011 3,1 miljoen kinderen stierven aan de gevolgen van ondervoeding. Dat cijfer wordt bevestigd door het United Nations World Food Programme (WFP), maar dat wil de slogan van ‘elke tien seconden’ niet gebruiken. ‘Het is te misleidend’, zegt Katharina Weltecke van WFP aan de telefoon. ‘De slogan wekt de indruk dat er elke tien seconden een kind de hongerdood sterft. Zulke gevallen zijn er, maar het gros van die 3,1 miljoen zijn kinderen die sterven aan een brede waaier van indirecte gevolgen van ondervoeding. Te weinig of slechte voeding maakt hen bijvoorbeeld erg vatbaar voor infecties. Daarom waren deze cijfers altijd controversieel. Bovendien heeft niet iedereen die slogan altijd aangepast aan de meest recente cijfers, waardoor er verschillende versies op het internet rondzwerven, gaande van ‘elke drie seconden’ tot ‘elke tien seconden’.’
Jo Dalemans, voedselexpert van Broederlijk Delen, juicht toe dat het WFP een duidelijker beeld wil van de honger in de wereld. ‘Maar ngo’s moeten ook de aandacht trekken opdat er iemand luistert. Dan pas kun je uitleggen wat er achter die tiensecondenclaim zit. En de cijfers achter deze claim zijn spijkerhard. Is de slogan echt misleidend? Honger ondermijnt je gezondheid, en dat heeft grote gevolgen. Een ondervoede moeder brengt een kind ter wereld met een groeiachterstand. Dat heeft een grote kans om zijn eerste levensjaar niet te overleven, ook al wordt het kind zelf wel gevoed. Zo’n kind gaat volgens mij ook ‘dood door honger’.’
Volgens Hendrik Van Poele gebruikt bij 11.11.11 niemand de slogan. ‘Maar die drie miljoen per jaar staat niet ter discussie. Als we daar ’tien per seconde’ van zouden maken, zouden we toch zeker zeggen: ‘als gevolg van’ honger, en niet ‘door’.’
Conclusie
De slogan van IF creëert het verkeerde beeld dat er elke tien seconden een kind doodhongert. Dat klopt niet. Toch is de stelling niet echt fout. IF legt in begeleidende informatie en communicatie wel degelijk uit dat het over de directe en indirecte gevolgen van slechte en te weinig voeding gaat, en betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek toont aan dat daaraan jaarlijks 3,1 miljoen kinderen onder de vijf jaar sterven. Die cijfers zijn niet betwist. Daarom beoordeelt Knack de stelling dat er elke tien seconden een kind sterft van de honger, als grotendeels waar.
GROTENDEELS WAAR
Thomas Verbeke
‘Elke tien seconden sterft een kind van de honger’ Slogan van ngo Enough Food for Everyone IF
