FACTCHECKER

Hoe kunnen we de groeiende wereldbevolking in de toekomst blijven voeden? Heel wat Belgische nieuwssites berichtten de afgelopen week over een onderzoek dat die vraag beantwoord zou hebben. Amerikaanse wetenschappers onder leiding van Christian J. Peters van de Friedman School of Nutrition Science and Policy in Boston vergeleken tien levensstijlen met daarin meer of minder dierlijke producten. Hun conclusie: het meeste mensen zouden we kunnen voeden als we met z’n allen zouden overschakelen op een vegetarische levensstijl of een eetpatroon met weinig vlees. In dat scenario zouden we onze landbouwgrond het efficiëntst gebruiken. Onze huidige voedingsconsumptie zou het minst efficiënt zijn. Veganisme – de levensstijl van vegetariërs die dierlijke producten tout court afslaan (en dus ook leer of wol) – eindigde verrassend pas als vijfde. En zo werd de kop boven aan deze bladzijde geboren.

Professor landbouweconomie en consumentengedrag Wim Verbeke van de UGent vindt het Friedman School-onderzoek waardevol. ‘Het bevestigt wat al vaker is aangetoond: eetpatronen met minder dierlijke producten zijn duurzamer.’ Maar hij heeft wel zijn bedenkingen: ‘De onderzoekers hebben alleen gekeken naar de impact van levensstijlen op het landgebruik. Hun impact op het milieu laten ze buiten beschouwing, terwijl dat voor veel mensen een belangrijke reden is om minder vlees te eten of zelfs zuivel van het menu te schrappen. Ook de economische kant belichten ze niet: kan de consument die levensstijlen wel betalen, op korte en lange termijn? Landgebruik, milieu en economie in één model vatten zou natuurlijk ideaal zijn. Ooit moet dat lukken.’

En dan is er nog de Amerikaanse inslag van het onderzoek. ‘Peters en co. hebben hun model niet toegepast op de wereld, maar op de Verenigde Staten. Ja, dat blijft een ongezien grote schaal. Maar daardoor wegen elementen die typisch zijn voor hun continent nogal door in het resultaat. Zij hebben veel graslanden die nergens anders voor kunnen dienen dan om veevoer te produceren: dat is een van de verklaringen waarom vegetarisme met zuivel er beter scoort dan veganisme. Als ze daar radicaal op plantaardige voeding zouden overschakelen, zouden die graslanden onbenut blijven, wat inefficiënt zou zijn.’

Professor voedingsbiotechnologie Frédéric Leroy van de VUB is het daarmee eens: ‘Pas als het onderzoek het wereldwijde arsenaal aan landbouwgrond in aanmerking had genomen, zou het écht representatief geweest zijn.’ Hij waarschuwt voorts voor boude conclusies uit de vergelijking van de Friedman School: ‘Als je dierlijke producten zou uitsluiten, zou dat méér beïnvloeden dan alleen de honger in de wereld. En dan heb je nog geen rekening gehouden met de rol van hoogwaardig eiwit, vitamines en mineralen in ons dieet.’

‘Mij is het ook opgevallen’, zegt Wim Verbeke, ‘dat de berichten over het onderzoek op de nieuwssites ongenuanceerd waren. Dat veganisme niet de beste oplossing zou zijn om de wereld te redden, is echt wel te kort door de bocht. Tenslotte verschillen veganisme, vegetarisme en een menu met weinig vlees qua impact relatief weinig van elkaar in het onderzoek. Met een paar andere veronderstellingen en parameters had veganisme misschien wel bovenaan gestaan. En dan had je een ander verhaal gehad.’

Conclusie:

Knack beoordeelt de stelling als grotendeels onwaar. Met welk dieet we de wereld het beste kunnen blijven voeden, moet nog meer en op ruimere schaal onderzocht worden. Het onderzoek van de Friedman School is een goede aanzet maar geeft geen uitsluitsel, zeggen de experts, en neemt ook de milieu- en economische effecten niet in aanmerking.

GROTENDEELS ONWAAR

Thomas Verbeke

‘Veganisme is niet de beste oplossing om de wereld te redden’

Titel op de website van Het Nieuwsblad

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content