FACTCHECKER

In een pleidooi tegen een ‘zachtere manier om leerlingen te evalueren, zonder punten en eerder gericht op stimuleren’, brengt Dirk Van Damme in De Standaard van 25 augustus terloops suïcidecijfers ter sprake. Van Damme is hoofd van het Centrum voor Onderwijsonderzoek en -vernieuwing van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).

‘Pleiten voor een softe evaluatiecultuur omwille van het welbevinden van leerlingen is eigenlijk zeggen dat we in het onderwijs niet zulke hoge eisen mogen stellen aan leerlingen’, schrijft hij. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat landen die de beste resultaten halen (toegegeven, in de Pisa-test, nog zo’n door velen verguisde evaluatie) en de beste kansen geven aan kinderen met een problematische sociale achtergrond juist heel hoge eisen stellen. En dan heb ik het niet over Aziatische landen met private bijlessen tot ’s avonds laat en hoge zelfmoordcijfers onder jongeren (clichés die overigens niet met de realiteit overeenstemmen).’

Op welke Aziatische landen doelt Van Damme?

‘Op Japan, Zuid-Korea, en meer en meer ook China’, zegt hij aan de telefoon. ‘Maar vooral op die bijlessen. Uit vroegere lectuur weet ik dat zelfdoding een heel moeilijk te vatten realiteit is, en dat de standaardclichés daarover fel overdreven zijn. Maar ik moet eerlijk toegeven: ik heb de cijfers er niet bijgehaald.’

Recente data om het aantal zelfdodingen bij jongeren internationaal te kunnen vergelijken, zijn er niet, zo leert een rondvraag bij vier experts. In de aanloop naar de Wereld Suïcide Preventiedag (10 september) brengt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op 4 september een nieuw rapport uit, maar ze geeft de inhoud daarvan nog niet vrij.

Op de publieke databank van de WHO dateren de meest recente gegevens – op basis van overlijdenscertificaten – van 2010. Omdat zelfdodingen bij kinderen jonger dan 15 gelukkig minder voorkomen, isoleren we de leeftijdsgroep van 15 tot 24 jaar. In België stapten dat jaar 130 jongeren uit het leven, in Japan 1823, en in Zuid-Korea 865. Dat komt in die leeftijdscategorie overeen met 11 zelfdodingen per 100.000 voor België, 15 in Japan, en 13 in Zuid-Korea.

Over alle leeftijden samen levert een analoge vergelijking 19 zelfdodingen per 100.000 inwoners op voor België, 23 voor Japan, en 32 voor Zuid-Korea.

‘Er zijn aanwijzingen dat het aantal zelfdodingen bij jongeren in Aziatische landen de afgelopen jaren sterk is toegenomen, anders dan bij ons’, zegt Cornelis Van Heeringen, directeur van de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek aan de UGent. ‘Over de oorzaken daarvan, die altijd complex zijn, kunnen we alleen maar speculeren. Prestatiedruk kan een factor zijn.’

Er is evenwel geen onderzoek dat prestatiegericht onderwijs linkt met een verhoogd risico op suïcidaal gedrag, zegt Gwendolyn Portzky (UGent), coördinator van diezelfde Eenheid. ‘Dat we geen stijgende suïcidecijfers moeten vrezen als we de lat hoog leggen, daarin kan ik Van Damme volgen. Maar hij zegt dat het aantal zelfdodingen bij jongeren in Aziatische landen niet hoog is. Dat klopt niet. In Thailand, akkoord. Maar in Japan en Zuid-Korea is het aantal aanzienlijk hoger dan bij ons. En dat wil al wat zeggen.’

Conclusie:

Knack beoordeelt de stelling als onwaar. Het cliché dat volgens Van Damme niet klopt, klopt wel. Volgens experts is het aantal zelfdodingen bij Japanse en Zuid-Koreaanse jongeren ‘aanzienlijk hoger dan bij ons’.

www.zelfmoord1813.be

ONWAAR

Jan Jagers

‘Hoge zelfmoordcijfers onder jongeren in Aziatische landen zijn een cliché dat niet overeenstemt met de realiteit’ Onderwijsexpert DIRK VAN DAMME (OESO), in De Standaard.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content