Journalisten van ?The Jerusalem Report” schreven de biografie van de vermoorde premier Yitzhak Rabin.

Toen Yitzhak Rabin doodgeschoten werd, de vierde november 1995, was hij 73 jaar. Hij was op veel manieren een symbolische figuur voor Israël. Omdat hij een Sabra was in Jeruzalem geboren , omdat hij de generaal was die in 1967 Jeruzalem en Cisjordanië veroverde, omdat hij, na een militaire en een politieke carrière, tot het inzicht kwam dat Israël grond moest afstaan in ruil voor vrede, en na zijn verkiezing aan het hoofd van de Arbeiderspartij, het Vredesproces instapte. Omdat hij in Washington de hand van PLO-leider Yasser Arafat schudde.

Het heeft geen vier maanden geduurd eer de eerste boeken over hem van de persen liepen. Met name de eerste biografie, ?Yitschak Rabin : De biografie – Soldaat van de vrede”, geschreven door een collectief van journalisten van The Jerusalem Report, onder redactie van David Horovitz, verscheen midden februari in het Nederlands nog voor ze in het Engels uitkwam.

DAVID HOROVITZ : Het was onze bedoeling niet hem de vernieling in te schrijven of hem aan te vallen, maar wij geven Yitzhak Rabin ?met wratten en al”. We proberen niet hem als een superman voor te stellen, of dingen te verzwijgen die hij verkeerd deed. En we proberen ook niet de dingen die hij goed deed te overdrijven. We geven gewoon een zo volledig mogelijk beeld van de man.

En omdat dit een biografie is over heel zijn leven, denk ik dat wij zodoende ook een soort geschiedenis van Israël geschreven hebben. Rabin was toch geboren in Palestina in 1922, vóór de staat Israel bestond ; hij vocht op de weg naar Jeruzalem in 1948 ; sindsdien speelde hij een centrale rol in de geschiedenis van Israël. Bevelhebber van het leger in 1967, ambassadeur in de Verenigde Staten, premier in de jaren zeventig, minister van Defensie tijdens de Intifada, en opnieuw eerste-minister…

En zodoende volgt u ook de mentaliteitswijzingen in het Israëlische publiek ?

HOROVITZ : Absoluut. En de relaties tussen Israël en de buurlanden. Het is adembenemend, hoe snel de dingen veranderen tussen Israël en de Arabische staten. Neem zijn relatie met mensen als Arafat. Hij had een emotioneel probleem met terroristen : hij had best vrede kunnen sluiten met iemand als Hafez el-Assad van Syrië, een collega die strijdkrachten de slag instuurde in conventionele oorlogvoering, al was dat een veel gevaarlijker vijand. Maar met Arafat had hij verschrikkelijke problemen. Hoewel, de laatste twee jaar zag je wel een enorme verandering : van de handdruk-tegen-zijn-zin in 1993 op het Witte Huis met Arafat, naar september 1995 met het akkoord over de uitbreiding van zelfbestuur op de Westelijke Jordaanoever, toen Arafat hem op zijn rug sloeg, en Rabin grapjes maakte…

Rabin was een generaal. Is hij in het vredesproces gestapt omdat hij dat wou, of omdat hij moest ?

HOROVITZ : Ik denk dat hij het wou. Natuurlijk was hij honderd procent soldaat, ook toen hij al in de politiek zat. Hij is altijd een generaal gebleven. Maar hij had genoeg visie om in te zien dat er nog andere manieren bestaan om de veiligheid van Israël te garanderen dan land op de Westbank. Ik denk niet dat hij het uit zichzelf gevonden heeft : waarschijnlijk heeft Shimon Peres hem ervan kunnen overtuigen dat het het proberen waard was. Maar hij was wel bereid, zelfs om de Golan-hoogvlakte aan Syrië terug te geven, wat in de ogen van veel Israëlische generaals een verschrikking is. Zijn obsessie met veiligheid raakte hij nooit kwijt, maar hij dacht dat dit vredesproces meer zou doen voor onze veiligheid dan land vasthouden. Had hij zo niet gedacht, zou niets ter wereld hem hebben kunnen bewegen om zo’n akkoord te sluiten.

Daar zit ook het verschil en de halve vijandschap tussen hem en Peres, de politicus ?

HOROVITZ : Rabin gedroeg zich als een generaal, ook toen hij premier was. Veel mensen klaagden, er was gemor in de rangen, maar hij trok zich daar niets van aan. Hij dacht dat dat wel weggestreken werd. Hij nam de settlers niet ernstig, geloofde niet dat hij zou worden vermoord, of dat er gevaar dreigde. En hij werd vermoord. Peres daarentegen, het eerste wat die deed als premier, was een rabbijn opnemen in zijn regering. Een linkse rabbijn, geen kolonistenleider of zo, maar toch : zo werkt een politicus, die bouwt bruggen. Rabin hield zich daar niet mee bezig. Hij was een generaal. Peres is een politicus. Je merkt dat aan alles wat ze gedaan hebben.

Het grote voordeel daarvan was, van 1992 tot 1995, dat ze elkaar zo mooi aanvulden. Samen hebben ze enkele heel intelligente akkoorden uitgewerkt. Op het einde konden ze heel goed met elkaar opschieten.

David Horovitz, red., ?Jitschak Rabin, Soldaat van de vrede”, Vassallucci-Van Halewyck, Amsterdam/Leuven, 336 blz., 798 fr.