Toen de Taliban het er voor het zeggen hadden, was een Afghaanse vrouw niet veel meer waard dan een hond. Vandaag is dat nauwelijks anders. Daarom bouwen Europese vrouwen in Afghanistan een vrouwenhuis.
Meer info: 02 229 38 19
‘Ik ben heel gefrustreerd als ik de beelden op televisie zie’, zegt politiek vluchtelinge Shakera Hotak. ‘Het lijkt wel alsof de problemen in Afghanistan zijn opgelost. Maar dat klopt niet. De nachtmerrie gaat er gewoon voort.’ Shakera Hotak is zes jaar geleden met haar gezin het Taliban-regime ontvlucht. Het gezin woont en werkt in Antwerpen.
‘Voor de vrouwen is het in Afghanistan nog altijd even gevaarlijk als tijdens de Taliban-periode. Hetzelfde geldt trouwens voor de mannen met democratische ideeën. Nog altijd durven vrouwen niet uit hun huizen te komen. Nog altijd durven ze hun burqa’s of hun sluiers niet uit te doen. Ze zijn bang voor de familie van hun man, voor hun schoonvader en zwagers. Als ze hun gelaat tonen, riskeren ze een bijtend zuur in het gezicht te krijgen. Ze riskeren zweepslagen. Vooral in de dorpen is de situatie verschrikkelijk. In Europa denken de mensen dat de aanhangers van de Taliban allemaal in Amerikaanse gevangenissen zitten. Niets is minder waar. Veel Taliban-leden lopen in Afghanistan vrij rond. Net zoals vroeger zijn de vrouwen machteloos. Ze worden behandeld als honden. In Afghanistan zijn vrouwen letterlijk niets waard.’
Het nieuwe regime is volgens Shakera Hotak alleen op papier vriendelijk voor vrouwen. In de praktijk kunnen die paar vrouwen in de regering hun functie niet uitoefenen. Maar weinig Afghaanse vrouwen vinden een baan. In Herat mogen vrouwen bijvoorbeeld alleen les geven of mensen verplegen. Sinds kort zijn de scholen en universiteiten er niet langer gemengd. Meisjes mogen alleen les krijgen van vrouwen, jongens van mannen, compleet conform de fundamentalistische interpretatie van de wetten van de sharia, de religieuze voorschriften van de islam.
Shakera Hotak verwacht veel van het vrouwenhuis dat Europese vrouwenverenigingen in Istalif bouwen, op 48 kilometer van de hoofdstad Kabul. En eigenlijk hoopt ze op nog veel meer acties van Europese vrouwen. ‘Als vrouwen in Europa beseffen welke gruwelijke werkelijkheid achter de mooie beelden op de televisie schuilt, dan komt er misschien wel veel meer protest. Er moet druk worden uitgeoefend op het regime. Alleen onder druk zal er voor de vrouwen iets veranderen.’
DOCHTER TE KOOP
‘Het tart de grenzen van de verbeelding, zo verschrikkelijk worden de vrouwen in Afghanistan onderdrukt’, zegt Jennie Vanlerberghe, voorzitster van Moeders voor vrede, een van de Europese vrouwenverenigingen die de schouders zetten onder het Vrouwenhuis. Samen met de initiatiefneemsters van het project, de vrouwen van het Franse Mères pour la paix, trok Vanlerberghe in oktober naar Istalif, om ter plaatse de bouwgrond te inspecteren en de financiële controle van het project te organiseren. Om het project zoveel mogelijk slaagkansen te geven, werken de Europese vrouwenverenigingen samen met het plaatselijke Agentschap voor Humanitaire Ontwikkeling in Afghanistan. Inmiddels is het vrouwenhuis bijna instapklaar.
‘In Kabul zag ik hoe een vrouw werd aangereden in de verkeerschaos. Niemand die naar haar omkeek! Het land krioelt van de weduwen. Veel van hen zijn met hun kinderen naar Kabul gevlucht. Overal zie je die vrouwen bedelen. Keer op keer komt een vuile hand van onder de burqa. Wie is die vrouw? Wat denkt ze? Huilt ze? Je hebt er het gissen naar. De vrouw die in ons appartement voor ons kwam koken, woont in een hok, zonder vensters. Ze vertelde me dat ze de oudste van haar twee dochters had moeten verkopen om de jongste te eten te kunnen geven. Ze voegde eraan toe dat het in haar land de gewoonte was. Een rapport van Human Rights Watch bevestigt dat meisjes van tien, elf jaar zich in brand steken.’
LAND IN PUIN
‘In het Vrouwenhuis geven we alleenstaande vrouwen een veilige plek om elkaar te ontmoeten’, zegt Vanlerberghe. ‘En we spelen in op de grote behoefte aan vorming. Vrouwen hebben een opleiding nodig als ze aan de bak willen komen op de arbeidsmarkt. Er komen alfabetiseringslessen en cursussen pottenbakken, keramiek en informatica. De vrouwen kunnen er ook terecht voor informatie over gezondheid, geboorteregeling, kinderverzorging, vrouwenrechten. En ze krijgen er eten mee voor hun gezin.’
‘Wij roepen iedereen op mee te werken aan een betere toekomst voor de Afghaanse vrouwen’, zegt Maggie Poppe, stafmedewerkster bij de Nederlandstalige Vrouwenraad (NVR) die het project voor Vlaanderen coördineert. De NVR groepeert 40 Vlaamse vrouwenverenigingen. ‘Als het van de Belgische overheid afhangt, moeten de Afghaanse vluchtelingen dit voorjaar naar hun vaderland terug. Wij zeggen met klem: dat is veel te vroeg! Het land ligt in puin. Het is bijlange nog niet heropgebouwd. Het geld dat grote donoren hadden beloofd, komt blijkbaar niet toe.’
‘Vluchtelingen die vandaag terugkeren, komen er in een chaos terecht. Zelfs de meest elementaire hulp ontbreekt. De rechten van vrouwen zijn nog niet verzekerd. Veel kinderen kunnen niet naar school en áls ze dat al kunnen, worden de lessen gegeven in tenten van de Verenigde Naties. Van de oorspronkelijke industriële bedrijvigheid blijft bijna niets over. Dit moet allemaal geleidelijk opnieuw worden opgebouwd. Er wordt ook nog gevochten. Rondschuimende gewapende bendes maken de wegen onveilig. De lokale krijgsheren krijgen nog altijd geld en wapens van het Westen. Het land is niet veilig. Hoe kun je mensen die een hele tijd veilig in Europa hebben gewoond, zonder enige scrupules naar zo’n onveilig land terugsturen?’
Om het vrouwenhuis financieel te steunen, verkoopt de NVR munten voor winkelwagentjes. De campagne ‘Ontsluier haar leven’ beoogt de financiering van de werkingskosten van het Vrouwenhuis zodat het binnen vijf jaar zonder westerse hulp zelfstandig kan functioneren.
Marleen Teugels
‘Wie zijn gelaat toont, dreigt een bijtend zuur in het gezicht te krijgen.’
