Wij eten onszelf én onze soort in de vernieling.

Vier op de tien Belgen zijn te dik, maar slechts een kwart van hen vindt dat een probleem, hoewel velen van deze mensen zullen sterven aan de gevolgen van hun teveel aan vet. In de Verenigde Staten is zwaarlijvigheid sinds kort erkend als een ziekte. De Wereldgezondheidsorganisatie spreekt over zwaarlijvigheid als een globaal gezondheidsprobleem: in 1995 waren er 200 miljoen mensen te dik, in 2000 al 300 miljoen.

De mens lijkt niet afgestemd te zijn op het omgaan met een overvloed aan voedsel. In tijden van schaarste, zoals ongetwijfeld gedurende het grootste deel van zijn voorgeschiedenis, zal hij zich volgepropt hebben als er eens niet-bewaarbaar eten in overvloed was. Nu het eten permanent voor het grijpen ligt, en er minder fysieke arbeid geleverd moet worden om eraan te raken, slaagt hij er niet in zich te matigen.

Veel mensen eten uit gewoonte drie keer per dag, omdat ons systeem daarop is afgesteld, uit de tijd van de handenarbeid. Maar die tijd is voor veel mensen voorbij. Toch kunnen zij zich niet uit de routine losmaken. Opname en verbruik van energie raken uit balans, met een verhoogde vetopstapeling en gezondheidsproblemen als gevolg. De verwende, westerse mens eet zich dood.

En het kan nog erger. In de ecologie zijn er geen fundamentele wetten, zoals in de natuurkunde of de erfelijkheid. Tenzij iets dat als de wet van de stofwisseling gepresenteerd wordt, fundamenteel zou blijken te zijn. Stofwisseling zou bepalend zijn in de groei en voortplanting van individuele organismen. Temperatuur en lichaamsafmetingen spelen daarbij een rol.

Een gram weefsel van een kleine muis verbruikt tien keer meer energie dan een gram weefsel van een groot hert, terwijl het hart van een muis tien keer sneller slaat. Maar het hert leeft tien keer langer dan de muis, en zijn zwangerschap duurt tien keer langer. Het hert brengt ook minder jongen voort.

Wetenschappers herberekenden het ‘stofwisselingsprofiel’ van de mens in functie van zijn verhoogde energieconsumptie – toegegeven: het betrof niet alleen voedsel, maar ook het verbruik van fossiele brandstoffen. Daaruit bleek dat een vrouw in een van de meest ontwikkelde landen evenveel energie verbruikt als een hypothetische aap met een gewicht van liefst dertig ton. Zo’n ‘Queen Kong’ zou volgens de wet van de stofwisseling in haar leven gemiddeld minder dan twee jongen baren – precies wat wij nu in onze mensenwereld waarnemen.

Wij dreigen dus niet alleen onszelf, maar ook onze soort in de vernieling te eten.

Dirk Draulans

De mens kan niet verstandig omgaan met een overvloed aan voedsel.