?De Stoelen” van Eugène Ionesco.

Zonder sukses debuteerde de Roemeen Eugène Ionesco (1912-1994) in 1950 in een klein teater in Parijs met ?La cantatrice chauve” (De kale zangeres). Een stuk over verveling, vervreemding en konservatisme en vooral over de angst voor dit alles. Met ?De les”, over een hallucinante machtsontplooiing van een ?meester” tegenover een leerlinge, kwam Ionesco in 1951 aan de top. De oorlog was nog niet lang voorbij, en de angst voor een absurd bestaan en de huiver voor machtswellust waren levendig aanwezig.

In ?De stoelen” uit 1952 gaat het over de leeftijdsloze Va en zijn bemoeizieke vrouw. Va’s leven is mislukt. Macht heeft hij nooit gehad. Hij bracht het enkel tot huismaarschalk. Va en de vrouw leven op een eiland, en elke avond doorbreken ze hun isolement door te spelen hoe onzichtbare prominenten, onder wie een keizer en ander volk bij hen op bezoek komen om Va’s levensboodschap te aanhoren die hij echter niet zelf kan uitspreken. Ze wachten daarvoor op de Grote Boodschapper. Intussen tracht Va zich toch verbaal staande te houden en indruk te maken op de ingebeelde bezoekers, die ook de vrouw een gelegenheid bieden om situaties uit een nooit geleefd leven te verzinnen.

De Grote Boodschapper ( Wim Willaert) blijkt echter geen woord te kunnen zeggen. Hij is een akkordeonist die een deuntje speelt en daarbij een melancholisch levenslied fluit. Een magere Hein, die Va en de vrouw naar de dood in het donkere water rond het eiland drijft.

Die versie van Malpertuis, in een regie van Chris Vanneste, wijkt af van het oorspronkelijke stuk en legt er vooral de metafysische kern bloot waardoor het aktueler wordt. Vanneste scherpt de leegte van het bestaan van de twee eilandbewoners nog aan met uiterst sobere middelen. Als vertolkers gaan Jakob Beks en Chris Lomme zeer diep. De pseudo-wijsgerige man staat tegenover de pragmatische vrouw, maar ook als akteurs zijn Lomme en Beks aan elkaar gewaagd. Ze geven de tekst een eigentijdse en ook een persoonlijke klank, zonder verwijzingen naar vroegere verworvenheden. Hun onbevangenheid geeft er een zekere lichtheid aan, een jeugdige frisheid waardoor het ?Sein zum Tode” nergens te zwaartillend wordt.

Na ?Uit liefde voor Marie Salat” toont Malpertuis voor de tweede keer dit seizoen hoe groot een klein teater kan zijn.

Roger Arteel

Voorstellingen in Oostende, Kortrijk, Brugge, Gent en Tielt. Info : 051/40.18.45.

Jakob Beks en Chris Lomme in De Stoelen : een zekere lichtheid.