De debuutfilm van Jafar Panahi.

Gelukkig is er nog af en toe helaas te weinig die kleine bescheiden film, gemaakt met karige middelen maar met des te meer overgave en talent. “De Witte Ballon” is zo’n kleinood dat rustig, zonder enige stemverheffing, de leegheid en oppervlakkigheid van zoveel cinematografisch geweld pijnlijk duidelijk maakt. De verleiding is groot om deze debuutfilm van de Iraanse kineast Jafar Panahi te vergelijken met een Perzische miniatuur het is alleszins een meesterwerkje in mineur. De prent is tematisch en stilistisch verwant aan “Waar is het huis van mijn vriend ? ” van de grote Abbas Kiarostami, die trouwens het scenario schreef en van wie Panahi de assistent was.

In “Waar is het huis van mijn vriend ? ” ging het om een kleine jongen die zich uitslooft om het schoolschrift te bezorgen aan een klasmakker die anders een straf riskeert. Nu gaat het om een klein meisje, Razieh, dat na lang aandringen van haar moeder een grote goudvis mag kopen voor het Iraanse nieuwjaarsfeest. In de drukke straten van Teheran verliest ze het geld, de hele film bestaat nagenoeg uit haar pogingen om het bankbiljet terug te vinden.

Wie zich afvraagt hoe het in godsnaam mogelijk is om rond dit gegeven een spannende, ontroerende en betoverende film te maken, moet beslist “De Witte Ballon” gaan zien. Zoals Kiarostami weet Panahi zich volledig in te leven in de wereld van het kind voor wie het rekupereren van het bankbriefje een kwestie van leven of dood wordt. Telkens als ze haar doel lijkt te bereiken, is er wel een of ander obstakel om dit te verijdelen.

Panahi weet dit avontuur te vertellen zonder in herhaling te vallen en zonder dat we dit minidrama als dunnetjes ervaren. De kracht van zijn film schuilt in de prachtige wijze waarop hij middels zuinige aktie een hele maatschappij tekent ; Raziehs koortsachtige zoektocht wordt ook een verkenning van een onbekende wereld vol gevaren, verrassingen, aangename en angstaanjagende ontmoetingen. De geëlaboreerde scène waarin het biljet in een riool terechtkomt en Razieh samen met haar broertje het geld probeert boven te halen, is even spannend, intens en ingenieus als het opvissen van de kompromitterende aansteker in “Strangers on a Train” van Alfred Hitchcock.

De leitmotief-beelden waarin het kleine expressieve meisje in haar rood jurkje, een witte sjaal rond het hoofd gebonden, beteuterd maar vastberaden in een veel te grote, onbekende wereld haar weg zoekt, behoren tot het meest memorabele van wat dit jaar in een bioskoop te zien was.

Patrick Duynslaegher

“De Witte Ballon” van Jafar Panahi, vanaf volgende week in de bioskoop.

“De Witte Ballon” : spannend, betoverend en ontroerend.