Het bedrag zal de Servische aanhangers die Slobodan Milosevic nog overhad – drieduizend betoogden in Belgrado de nacht van zijn uitlevering – misschien eindelijk doen inzien dat ze hun oorlog verloren hebben: 60 miljard frank (1,487 miljard euro) voor één gezette, kalende dictator. De helft daarvan zou al snel moeten worden uitbetaald, in lonen en wedden voor dokters, leraars en ander technisch personeel – en dus niet in contracten aan westerse bouwondernemingen. Liefst nog voor de winter daar is en Joegoslavië (want dat is het nog, tot nader order) weer begint dood te vriezen.
De grootte van het bedrag, dat wellicht ontoereikend zal zijn om er nog maar de materiële schade mee te herstellen die Slobo zijn land heeft toegebracht, laat staan om de weduwen een behoorlijk pensioen te geven, duidt aan hoezeer het de moeite waard was Milosevic achter de tralies te krijgen. Tegelijk geeft het een idee van de druk waaronder de Servische regering moest werken, de afgelopen weken, om haar idee van legaliteit aan te passen aan de dringende noodzaak om de hete aardappel door te geven. Legaal was de uitlevering dus niet, al zal de wet die ze mogelijk maakt er allicht wel komen. Gewettigd was ze intussen zeker wel, al was het maar door de komst van bovenstaand medisch en onderwijzend personeel, en een late poging om een ongelukkig en misleid volk uit de modder te helpen trekken waar een misdadiger met grootheidswaanzin het ingetrokken had.
Dat is uiteindelijk wat de internationale gemeenschap koopt met haar 60 miljard frank: een kans op genezing voor de Serviërs, een begin van herstel voor hun slachtoffers. En een beetje geloofwaardigheid voor een nieuwe en breekbare instelling: het internationale tribunaal voor oorlogsmisdaden. Die instelling was de jongste maanden al behoorlijk wat van haar pluimen verloren, omdat ze er blijkbaar niet in slaagde anderen dan ‘kleine garnalen’ berecht en veroordeeld te krijgen, terwijl de grote misdadigers, zoals de Bosnische Serviërs Ratko Mladic en Radovan Karadjic, onder het wakend oog van de NAVO-troepen ongehinderd rondliepen. En Milosevic dan.
Is de uitlevering van Milosevic – en zijn komende proces, dat nog heel wat modder kan opwoelen – een bittere pil voor de Servische nationale trots, het kan daar ook een signaal zijn voor de nationale media om zich aan hun opvoedende taak te zetten. De afgelopen weken hadden die daar al een begin mee gemaakt door massagraven van Albanese Kosovaren te laten zien. Want vroeg of laat zullen veel Serviërs toch moeten leren leven met de idee dat Slobodan Milosevic al die mensen niet eigenhandig en op z’n eentje vermoord heeft. En interesse wekken voor de vraag waar die zevenduizend moslims van Srebrenica gebleven zijn, die de VN niet hebben kunnen beschermen. Beschermen tegen wie?
Sus van Elzen
