De Belgische mode laat van zich spreken. Maar veel geld brengt ze niet in het laatje. Waarom wordt er niet wat meer samengewerkt?
Iedereen kent de kleurrijke, fantasievolle, soms zelfs sprookjesachtig aandoende kleren van Walter Van Beirendonck. Ze zijn populair in modereportages en hun zwaar bebaarde ontwerper kan gerust omschreven worden als een BV. Maar vorige week deed zijn winkel in Antwerpen, open sinds 1998, de deuren dicht. De eigenaar wilde een hogere huur – en dat kon de winkel niet hebben. De ontwerpen van Van Beirendonck zitten in een aparte firma. Maar ook die stapelt de verliezen op en blijft alleen overeind omdat de man vrienden en familieleden heeft die het belangrijk vinden wat hij doet – en er dus geld in blijven stoppen. Walter Van Beirendonck behoort tot ‘de Zes van Antwerpen’ die de Belgische mode twintig jaar geleden op de wereldkaart wisten te zetten. Dat is de reden dat zijn financiële problemen meer aandacht krijgen, maar in feite vecht de hele sector voor zijn bestaan.
Bij het Gentse IBBT-Smit, een onderzoekscentrum over innovatie, markten en technologie, volgt An Moons al ruim tien jaar de creatieve industrieën. Zij denkt dat de acute moeilijkheden van mensen als Van Beirendonck nu, of Veronique Branquinho in 2008, niet los gezien kunnen worden van de financiële en economische crisis. Minstens een deel van het publiek waarvan de topdesigners leven, heeft klappen gekregen en doet het wat rustiger aan. Maar als je Van Beirendonck hoort zuchten dat hij het met de financiële kant van zijn activiteiten altijd moeilijk heeft gehad, vraag je je toch af waarom al die ontwerpers zweren bij die kleine bedrijfjes waarin ze alles zelf moeten doen. An Moons: ‘Het is zeker zo dat de kleinschaligheid van hun bedrijfjes hen extra kwetsbaar maakt voor crisismomenten. Eén tegenslag kan meteen het einde betekenen.’
Tussen de wereld van de mode, die zich graag opstelt als artistiek en vrij, en die van management en kapitaal, gaapt in ons land een wijde kloof. Moons: ‘De ontwerpers zijn bang om hun artistieke vrijheid te compromitteren. De risicokapitaalverschaffers zijn bang voor… wel, het risico. Mode is echt wel riskant: je moet heel lang voorfinancieren en als de collectie niet aanslaat, heb je niks. Behalve de volgende, die je ook eerst moet voorfinancieren.’ Toch wijst de onderzoekster erop dat er in de sector wel bereidheid bestaat om dingen uit te proberen. Ook Van Beirendonck zocht de samenwerking op: een paar jaar terug ontwierp hij een collectie voor de populaire keten JBC en sinds 2006 is hij artistiek directeur van Scapa Sports. ‘Ik geloof dat er bereidheid bestaat, in de sector, om naar meer intensieve samenwerking te gaan. Maar het debat met de financiers wordt wel heel dringend’, aldus nog An Moons.
Luc Baltussen
