Een jaar geleden probeerden de taliban het schoolmeisje Malala Yousafzai te vermoorden, omdat ze hardop pleitte voor haar recht op onderwijs. Misschien wint ze deze week de Nobelprijs voor de Vrede.
‘Ik ben bang.’ Die woorden pent een elfjarig schoolmeisje in haar dagboek in januari 2009. Malala Yousafzai woont op dat moment met haar ouders en broers in Mingora, een stad in de Swatvallei in het noordwesten van Pakistan. De taliban leggen er een schoolverbod voor meisjes op, maar Malala vindt dat de radicalen haar niet kunnen verbieden om te leren. Desnoods volgt ze in het geheim les. BBC-reporters op zoek naar getuigen van het talibanregime overtuigen haar vader, een schooldirecteur, om Malala te laten bloggen op de site van de Britse omroep, onder een pseudoniem. Malala schrijft over haar vrees voor de taliban, en over explosies vlak bij haar huis.
Begin 2009 controleren de taliban een groot deel van de Swatvallei. Opstandige burgers krijgen stokslagen, vijanden worden onthoofd. Vader Ziauddin Yousafzai vreest dat ze zijn school zullen opblazen, zoals vele andere in de regio. Maar hij weet ook dat zijn dochter met haar blog velen beroert in de Swatvallei, en laat ze onder haar echte naam schrijven. Malala steunt zijn strijd om een betere opleiding. Ze ontmoet politici en houdt voordrachten. In 2011 wint ze de Pakistaanse Jeugd Vredesprijs. Dat een meisje zo zelfbewust naar buiten treedt, vinden de zelfverklaarde hoeders van de religieuze orde al een provocatie op zich.
Op 9 oktober 2012 laten twee mannen op een motorfiets kort na de middag de schoolbus in Mingora stoppen. Daarin zitten twintig meisjes, onder wie Malala. De man die op de bus stapt, roept: ‘Wie is Malala?’ Zijn eerste kogel gaat door haar linker-wenkbrauw, en Malala zakt in elkaar. Nog twee kogels verwonden twee vriendinnetjes. ‘We hebben Malala aangevallen om haar voortrekkersrol in het verspreiden van werelds gedachtegoed’, melden de taliban. Politici en mensenrechtenactivisten in het Westen reageren fel. ‘Een laffe, schandelijke daad’, zegt Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de VN. ‘Verwerpelijk, afstotelijk en tragisch’, zegt de Amerikaanse president Barack Obama.
In het militair hospitaal van Peshawar wordt de kogel uit haar hoofd gehaald, maar ze blijft in levensgevaar. Twee Britse artsen regelen een transfer naar het Queen Elisabethziekenhuis in Birmingham, waar men behalve vleeswonden ook een schedelbasisfractuur en een breuk achter haar linkeroor vaststelt. De kogel is niet door haar schedel gegaan, maar heeft zich in haar nek geboord. Haar hersenen zijn sterk opgezwollen.
Nu vijf jaar later woont Malala in Birmingham, midden-Engeland. Deze zomer is ze zestien geworden. Over de linkerkant van haar hoofd loopt een lang litteken. Er zijn mensen die in Malala een jonge Moeder Theresa zien. Ze zet zich in voor de vorming van meisjes, en heeft een opleidingsfonds opgericht. Ze spreekt over mensenrechten bij de VN in New York, en is genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede. Vrijdag elf oktober weten we of ze die ook wint.
Met Ik ben Malala heeft ze ook haar biografie geschreven. Over een meisje dat alleen maar naar school wou, dat bijna met haar leven betaalde, en nu zo beroemd is dat ze geen familienaam meer nodig heeft. Haar boek wordt in 27 landen tegelijk uitgegeven, en ze geeft aan de lopende band interviews. De stem van het meisje dat de taliban het zwijgen wilden opleggen, klinkt luider dan ooit. Ze wil advocate worden. En als ze dat voor elkaar heeft, gaat ze terug naar Pakistan. Want bang is Malala niet meer.
Dat een meisje zo zelfbewust naar buiten treedt, vinden de taliban al een provocatie op zich.
