Jasper Rigole exposeert in Amsterdam – of hoe uw rommel een goudmijn kan zijn voor kunstenaars.
Wie ooit de inboedel van een overleden familielid heeft gesorteerd, weet het: de mens is een onverbeterlijke hamsteraar. Ongetwijfeld hebt u de afgelopen feestdagen weer wat mooie maar compleet onbruikbare cadeaus – nog een fondueset, iemand? – achter in een kast weggemoffeld. Ja, er zijn oplossingen. U kunt die teppanyakigrill zonder scrupules op eBay gooien, of de jaarlijkse rommelmarkt afwachten en een dagje voor uw deur gaan zitten in de hoop dat iemand in de buurt overweegt om een Japans restaurant te beginnen.
Rommelmarkten zijn de biotoop van de Vlaamse kunstenaar Jasper Rigole. Uw culinaire accessoires zal hij links laten liggen, maar de kans dat hij in die bak 8 millimeterfilmpjes van uw dooie oom zit te snuisteren is bijzonder groot. Rigole, die in 2013 de Young Belgian Art Prize won, een eer die ook al was weggelegd voor Berlinde De Bruyckere, verzamelt de herinneringen van anderen. Familiefilmpjes die wij achteloos voor de deur van de brocanterie achterlaten, worden door hem grondig geanalyseerd, gecatalogiseerd, gedigitaliseerd en opnieuw gemonteerd. Al tien jaar lang schuimt Rigole verkoopzalen af op zoek naar verloren gewaande mediadragers. Niet alleen 8 millimeter, maar ook dia’s en oude panoramische schoolfoto’s redt hij van de ondergang. En met de dragers ook de herinneringen.
Maar aan wie behoren ze toe? Dat is de eerste vraag die je je stelt als je in De Brakke Grond de briljante overzichtstentoonstelling 81 dingen waarvan ik dacht dat ik ze vergeten was bezoekt. Beelden van communiefeesten, daguitstapjes, van safari’s en kolonisators in Congo heeft hij gemonteerd tot één lange documentaire, compleet met een Engelse commentaarstem. Voel je aanvankelijk nog pudeur vanwege het voyeurisme – de beelden waren voor huiselijk gebruik bedoeld -, dan groeit met elke snipper geroofde herinnering je bewondering voor de koddige mens die zo ijverig zijn wereld probeert vast te leggen. Van de weeromstuit komen bij jezelf verloren gewaande herinneringen bovendrijven. IJslammetjes die bloedden als je ze aansneed, dat bijenpretpark met het sprookjesbos, die verzameling stickers die je zus ooit integraal aan de muur kleefde.
Rigole spaart zichzelf niet. Je kunt zijn collectie rondellen bekijken die hij van de straat opraapte, of de verwoede poging om een gevonden doosje vol onbestemde prullen exact na te bouwen. Griezelig dwangmatig en tegelijk met een wetenschappelijke air toont hij aan dat onze selfie- en verzameldrang niet nieuw is. Verkoop dus dat designpepervat en schaf voor eind januari een ticket richting Brakke Grond aan.
Roderik Six
De kans dat Rigole in de bak 8 millimeterfilmpjes van uw dooie oom zit te snuisteren is bijzonder groot.
