De velen en de weinigen

Dieter Lesage, Het parlement en de velen, Pleidooi voor radicale democratie, EPO, 320 blz., 24,90 euro. © National

Dieter Lesage heeft het niet zo begrepen op de radicaal-linkse aanvallen op de parlementaire democratie, en schreef een ongemeen boeiende apologie.

Rise like lions after slumber/ In unvanquishable number -/ Shake your chains to earth like dew/ Which in sleep had fallen on you -/ Ye are many – they are few’, schreef de romantische dichter P.B. Shelley in The Mask of Anarchy, het gedicht dat volgens velen tot de crème van de politieke poëzie behoort. Shelley schreef het in 1819, nadat er bij arbeidersprotesten in Manchester meer dan tien doden waren gevallen, terwijl wat zij eisten helemaal niet zo revolutionair was: democratische vertegenwoordiging in het Britse Lagerhuis.

‘De velen en de weinigen’ met wie de laatste regel van de strofe eindigt, kan origineel lijken, aldus Dieter Lesage in Het parlement en de velen, in realiteit beheerst die tegenstelling al sinds de Griekse oudheid de westerse politieke filosofie. Met wat goede wil zou je de hele geschiedenis zelfs kunnen samenvatten als een onophoudelijke strijd van de arme en machteloze velen tegen de rijke en machtige weinigen.

En ook vandaag gaat die door, waarbij het Lesage opvalt dat een aantal radicaal-linkse filosofen het idee van een parlementaire democratie hebben opgegeven. De velen hoeven niet langer die weg op te gaan, zeggen denkers als Giorgio Agamben, Antonio Negri, Alain Badiou en Jacques Rancière, zij hebben niet langer behoefte aan politieke vertegenwoordigers of instellingen: ze kunnen zichzelf wel organiseren. Maar is die zelforganisatie wel zo inclusief, vraagt Lesage zich af, of leidt ze tot de tirannie verbonden aan het idee dat er een politieke waarheid zou bestaan?

Tegen dat gevaarlijke denken in wil Lesage een lans breken voor de parlementaire democratie – al heeft hij daarbij niet meteen de huidige voor ogen. Hij citeert instemmend Walter Benjamin wanneer die zegt dat politiek inherent gewelddadig is. Een parlement waarin de velen vertegenwoordigd zijn, kan dat geweld capteren en in beleid omzetten. Maar dan moet het wel oor hebben naar de grieven van die velen. Het komt er niet op aan de revolutionaire ideeën buiten te houden, maar ze binnen te halen. Het parlement moet radicaliseren wil onze parlementaire democratie niet imploderen, meent hij.

Dieter Lesage, docent aan het Brusselse RITCS en sinds vorig jaar een in Berlijn wonende Duitse staatsburger, is geen onbekende stem in de Vlaamse filosofiewereld. Vooral eind jaren negentig mengde hij zich vaak in maatschappelijke discussies waarbij hij door zijn grondige kennis van het werk van de Franse filosoof Jacques Derrida iedereen mat leek te kunnen zetten. En ook in zijn nieuwe boek voel je tussen de regels de geest van Derrida. De manier waarop hij ieder begrip draait en keert en van alle kanten bevraagt is een feest voor de geest. Hier is een waarlijk democratisch denker aan het werk, merk je, die de lezer niet even zegt hoe het zit, maar hem aanzet tot reflectie en het innemen van een eigen standpunt. Het parlement en de velen past in het rijtje van Mark Elchardus’ Reset en Eric Corijns Vlaanderen Ontwaak!, maar is ongetwijfeld het interessantste boek van de drie, precies omdat het verder durft te denken dan de sociologische realiteit.

Hier is een waarlijk democratisch denker aan het werk.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content