De Poolse parlementsvoorzitter Maciej Plazynski over de hoognodige hervormingen in zijn land.

De Poolse regering doet het barslecht in de opiniepeilingen: slechts 19 procent van de bevolking oordeelt dat het land goed wordt bestuurd. Twee weken geleden betoogden 30.000 boze boeren, leraars en verpleegsters in de straten van Warschau. Het voorbije jaar waren er al meer dan honderd grote manifestaties tegen het regeringsbeleid. Maciej Plazynski, de voorzitter van de Sejm (het Poolse parlement) legt uit dat er geen alternatief is voor de politiek van de centrum-rechtse coalitie.

De regering is erg onpopulair bij de bevolking, zo blijkt uit de laatste peilingen. Hoe verklaart u dit slechte rapport?

Plazynski: We voeren op dit ogenblik een zwaar hervormingsprogramma door. Sociale zekerheid, gezondheidszorg administratieve decentralisatie en onderwijs worden tegelijk angepakt. Elk van deze hervormingen zou ook in een westers land voor ontevredenheid zorgen. De uitvoering van de hervormingen verloopt optimaal. Maar de Solidariteitsverkiezingsactie ( AWS, de rechtse politieke alliantie rond de vakbond Solidariteit, CA) heeft af te rekenen met een erg negatieve pers. De openbare tv bijvoorbeeld wordt bemand door mensen die gelieerd zijn aan de ex-communistische president Kwasniewski. Komt daarbij de weinig rooskleurige economische situatie, die mede het gevolg is van de Russische crisis.

Was het absoluut noodzakelijk om die vier hervormingen tegelijk door te drukken?

Plazynski: Het zou niet nodig zijn geweest als de ex-communisten in de vorige regeringsperiode al een gedeelte van de hervormingen hadden uitgevoerd. Dat hebben ze bewust niet gedaan. Nu moeten wij het allemaal veel sneller doen. Want de hervormingen komen ook voort uit begrotingsoverwegingen. Zowel de medische sector als de sociale zekerheid moesten worden geherstructureerd alleen al om de staatsfinanciën te redden.

Is dan de harde werkelijkheid dat er nu eenmaal niet genoeg tijd en geld is om op iedereen te wachten? Gepensioneerden en werklozen bijvoorbeeld, moeten maar uit de boot vallen?

Plazynski: We moeten deze hervormingen doorvoeren in een veel moeilijkere situatie dan de landen van de Europese Unie. We staan financieel zwakker. We hebben niet zoveel tijd.

Dus de conclusie klopt?

Plazynski: Politici moeten zich, behalve met de volgende verkiezingen, bezighouden met de belangen van de samenleving. Het is in ons belang de zaken zo snel mogelijk op een rijtje te krijgen en te zorgen dat we tot de EU kunnen toetreden.

Is met deze vier hervormingen het grootste leed geleden?

Plazynski: Ik denk dat we het ergste gehad hebben, ja. Het zijn niet alleen deze vier hervormingen. We zijn ondertussen ook bezig onze hele economie te herstructureren en te privatiseren.

Zet de kandidatuur van Polen voor de EU de regering onder druk om van een en ander snel werk te maken?

Plazynski: De EU is een mobiliserende factor. Maar of we nu wel of niet lid willen worden van de Unie, we zullen dit land toch moeten moderniseren. Het is een roeping, eindelijk een begin te maken met alles wat de afgelopen vijftig jaar niet gebeurd is.

Hoe belangrijk is voor u de toetredingsdatum – tot nu toe nog steeds 2003? Aan Europese zijde schijnt men niet altijd evenveel haast te hebben.

Plazynski: Voor de Poolse politici, zowel uit de regering als uit de oppositie, is dat een belangrijke datum. Zo snel mogelijk lid worden van de Unie is het beste scenario om de hervormingen uit te voeren. Neem nu de Oekraïne. Daar heeft men geprobeerd dit soort hervormingen over vele jaren te spreiden. Er is niets van terechtgekomen.

Polen is voorstander van nog een verdere uitbreiding van de EU naar het oosten.

Plazynski: Als het stap voor stap gaat wel. Als je voor iemands neus de deur sluit, dan heeft die natuurlijk ook geen zin meer om aan de hervormingen te werken waar jij op aandringt. Als we een herhaling van wat in Joegoslavië is gebeurd, willen voorkomen, dan moeten we de deur openhouden. Je kunt bepaalde eisen stellen, maar de boodschap moet zijn: als jullie proberen, dan heb je in ieder geval een kans. Hetzelfde geldt voor de NAVO.

Vreest u niet dat de EU zo groot zal zijn dat ze haar efficiëntie verliest?

Plazynski: De EU is een vrije markt, dus hoe meer consumenten er bijkomen met een bepaalde levensstandaard, hoe beter. Het enige probleem is hoe de beslissingen in zo’n grote Unie genomen moeten worden. Nou, dan moet de Unie maar hervormd worden.

Sinds maart van dit jaar is Polen lid van de NAVO. Welke rol kan een militaire alliantie, gericht tegen een blok dat niet meer bestaat, tegen een Sovjet-Unie die er niet meer is, nog hebben?

Plazynski: De Sovjet-Unie bestaat niet meer, maar de Russische atoomkoppen zijn nog steeds op dezelfde doelen gericht. Als je naar de geschiedenis kijkt, dan zie je dat Polen steeds tussen twee machtige buurlanden, Rusland en Duitsland, gekneld zat. Het is niet in ons belang om neutraal te zijn, daar zijn we te zwak voor. We moeten dus kiezen, en duidelijk zeggen aan welke kant we staan, oost of west. Wat helemaal niet betekent dat de NAVO een anti-Russische organisatie is. Zoals u de zaak stelt zou de NAVO zichzelf evengoed kunnen opheffen. Zonder bepaalde landen met de vinger te willen nawijzen, je kunt toch niet zeggen dat de wereld nu zo stabiel en rustig is dat je dat kunt doen.

Christine Albers