Herinnert u zich nog hoe het woord ’teamgeest’ in de dagen na 8 oktober in alle Antwerpse monden bestorven lag? De verkiezingsuitslag liet immers nauwelijks speelruimte: de oude coalitie zou ook zo ongeveer de nieuwe moeten zijn. En die zou met veel ’team’ zus en zo het verschil moeten maken. Zeven weken en veel gesprekken later is dit zeker: het is uitgesloten dat het nieuwe bestuurscollege in januari als een team aan de slag gaat. Daarvoor zijn er in de strijd om het Schoon Verdiep van het stadhuis al te veel zieltjes gekwetst geraakt.
Het kan dat Antwerpen op het ogenblik dat u dit leest een nieuwe coalitie heeft. Het kan ook best van niet. Het is mogelijk dat die coalitie dan uit vier partijen bestaat, of misschien wordt er met drie verder onderhandeld. Aan de conclusie kan dat allemaal niet veel meer veranderen.
Het idee van de bemiddelaars Joz. Wijninckx en Dries Kinsbergen om de consensusregel te schrappen, zegt daar veel over. Als de partners in een coalitie het niet noodzakelijk allemaal eens moeten zijn over wat er gebeurt, kan dat niet anders dan tot een vechtcollege leiden. Hoe het ’team’ dan ook is samengesteld, er zal altijd met de pistolen op tafel worden vergaderd.
Afgezien van de VLD maakte het krasse duo vorige week weinig mensen gelukkig in politiek Antwerpen. SP-voorzitter Patrick Janssens, die Wijninckx en Kinsbergen op pad stuurde, keek sip toen hij het resultaat van hun bemiddeling onder ogen kreeg: de grootste democratische partij van de stad werd naast het burgemeesterschap heel karig bedeeld. De CVP kreeg voor de vorm drie schepenen. Agalev werd helemaal duidelijk gemaakt dat ze er in het nieuwe college voor spek en bonen bij zou lopen.
Het kan de VLD niet kwalijk worden genomen dat ze probeert om haar winst in vergelijking met 1994 maximaal te verzilveren. Wat verbaast, is dat de andere partijen de blauwe verbale krachtpatserij zo gedwee ondergaan. Agalev, bijvoorbeeld, heeft zich door de VLD wekenlang als een boksbal laten gebruiken. Groenen zijn doorgaans geen politieke straatvechters, maar ze hadden zelf druk op de ketel kunnen zetten door uit de onderhandelingen te stappen. Dat zou de SP voor een levensgroot probleem hebben geplaatst: de socialisten kunnen het zich eigenlijk niet veroorloven om door Agalev zes jaar lang op hun linkerflank te worden bestookt. Al rollen de liberalen nog zo met de spierballen, een coalitie zonder de SP is in Antwerpen in ieder geval onmogelijk.
Het was opvallend dat het liberale standpunt pas hard blauw werd, nadat socialisten en groenen even overwogen om één fractie te vormen in de gemeenteraad – een beweging die als voorbode van een later samengaan in een ruimer politiek verband kon worden gezien. De VLD wou die combinatie blijkbaar snel uit elkaar spelen, omdat ze op korte en langere termijn een bedreiging voor haar eigen ambities vormt.
Wat er in Antwerpen gebeurt, is hoe dan ook belangrijk. Om zijn pretentie waar te maken, zou de grootste stad van Vlaanderen het goede voorbeeld moeten geven. Er is de voorbije – bijna – twee maanden over veel gepraat, maar er is nog weinig gezegd over datgene waar het om gaat. Dat wil zeggen: niet door wie, maar hoe de stad zal worden bestuurd. Elke onderhandeling had logischerwijs met een blik op de beschikbare middelen moeten beginnen. Het duurde tot Knack er twee weken geleden de aandacht op trok, voor de uitermate benarde financiële situatie van Antwerpen ter sprake kwam.
De krant De Standaard grasduinde vorige zaterdag in een verslag van het Studiebureau RH Paternoster & Associates, dat door de stad was besteld om haar werking onder de loep te nemen. Wat daarin staat, is ontluisterend. De schepenen, meldt het bureau, zijn zonder meer Einzelgänger die vooral oog hebben voor hun persoonlijke status. Tien tot twintig procent van het personeel werkt niet of slecht. Antwerpen wordt elk jaar voor 400 miljoen frank getild door aannemers omdat er geen controle is op wat die doen. Enzovoort. Er is beterschap, weet het bureau, maar wat er misloopt, wordt toch nog niet echt aangepakt.
Dat verwaarloosde bestuur is geen geheim. Iedereen die ermee te maken krijgt, kent het en voelt het aan. Dat er rond de onderhandelingstafel is begonnen met het verdelen van de postjes – volgens het oude puntensysteem – houdt niet de belofte in dat er dringend iets aan de echte ziekte van Antwerpen zal worden gedaan. Voor dit probleem is er namelijk geen superschepen aangesteld.
Hubert van Humbeeck
