David Fray schittert weer met Mozartconcerto’s.
Voor de uitzonderlijke pianist die David Fray is, heeft hij tot nog toe een relatief kleine discografie. Hij kiest bovendien niet voor de meest spectaculaire werken, maar slaagt er wel telkens in het hart van het genie van de componist bloot te leggen. Dat deed hij in 2008 op een onnavolgbare manier met de klavierconcerten van J.S. Bach, en het jaar nadien met muziek van Franz Schubert. Nu pakt hij Pianoconcerto’s 22 en 25 van W.A. Mozart aan.
Te gemakkelijk voor amateurs, te moeilijk voor professionals: die bekende ervaring met het spelen van Mozarts muziek wordt blijkbaar ook door Fray gedeeld. Hij beschrijft ze zelf: ‘Als ik een Mozartsonate van het blad speelde (…), kreeg ik altijd de indruk dat ik spontaan de essentiële frisheid van de muziek onthulde. Maar hoe meer ik op het stuk werkte, (…) hoe meer ik de essentie van de muziek uit het oog leek te verliezen. Alles werd gecompliceerd en problematisch.’ Op die bedrieglijke toegankelijkheid van Mozart heeft menig virtuoos de tanden stukgebeten.
Niet David Fray. De Franse pianist spaart geen enkele inspanning om, voor hij één noot vastlegt, elk facet van een partituur ten gronde uit te diepen. Niet om een doorwrochte, intellectuele interpretatie te brengen, maar om de spontaneïteit terug te vinden en de muziek met zijn persoonlijkheid te laten versmelten. Frays einddoel is nooit indruk maken, of zichzelf opdringen, laat staan een authentieke interpretatie brengen, maar pure communicatie. Achter zijn muziek hoor je voortdurend: ‘Luister eens naar dit! En naar dit! En naar dit!’ Hier hoor je een groot pianist aan het werk die verliefd is op zijn muziek, en als luisteraar moet je al een hart van steen hebben om dat gevoel niet te delen.
Er is een wereld van verschil tussen de muziek van Bach en die van Mozart, en dat verschil respecteert Fray ook ten volle. Wat bij de twee Mozartconcerto’s opvalt, is de grote aandacht voor het theatrale. In beide gevallen lijkt de eerste beweging wel een operaouverture, een voorafspiegeling van een lang verhaal. Dirigent Jaap van Zweden en het Philharmonia Orchestra benaderen de orkestpartituur ook helemaal op die wijze. Fray haalt intussen een scala van emoties uit zijn piano die een fortepiano nooit zou hebben aangekund, maar het klopt perfect. Beide concerto’s zijn opgebouwd uit contrasten, zowel binnen de orkestpartij en de solopartij als tussen orkest en solist, en die worden met bijzonder grote vaardigheid ten top gedreven.
David Fray heeft met deze Mozart-cd alweer een van de beste schijven van het jaar geproduceerd. Eén miniem puntje van kritiek: de opname is erg transparant, maar ook een tikje scherp. Al is dat vooral een kwestie van smaak.
DAVID FRAY, MOZART PIANO CONCERTOS 22 & 25 MET HET PHILHARMONIA ORCHESTRA ONDER JAAP VAN ZWEDEN, VIRGIN CLASSICS.
Peter Vandeweerdt
