Zelfmoordterroristen zijn moeilijk te begrijpen en te bestrijden : de mechanismen van de kamikazes voor heden en hiernamaals.
WAT DE VOORBIJE DAGEN de Israëlische bevolking verbijsterde, was het ontstellende gemak waarmee Hamas blijkbaar zelfmoordterroristen kan rekruteren. Dat bleek onder meer uit een interview met de ?ronselaar” Mohammed Abu Wardeh, een student uit Hebron, die vorige week door de Palestijnse veiligheidspolitie werd aangehouden. ?Ik was gevraagd om twee mensen klaar te stomen voor een zelfmoordactie, en dat heb ik gedaan,” zei hij. Hij had al snel zijn negentienjarige neef Majdi Abu Wardeh kunnen overtuigen om zijn leven op te offeren om Gods wil. De neef kwam, samen met nog een tweede rekruut, Ibrahim Hussan Sarahne, uit het vluchtelingenkamp Al Fawar bij Hebron, waar zevenduizend mensen in moeilijke omstandigheden samenleven. Op 25 januari reisden de twee vrijwilligers naar Jeruzalem en Ashkelon om zichzelf, met 25 anderen, op te blazen. De ronselaar wierf ook nog een derde kandidaat aan, die een week later met een al even bloedige explosie in Jeruzalem zijn ticket voor het hiernamaals verdiende.
Urbain Vermeulen, hoogleraar oriëntalistiek : ?In bepaalde moskeeën en koranscholen wordt men al van jongsaf aan geïndoctrineerd over het martelaarschap en de heilige oorlog. Sterven voor de islam heeft het voordeel dat je zonder discussie onmiddellijk kan genieten van de geneugten van het paradijs : het drinken van wijn waarvan men nooit hoofdpijn krijgt ; het aanliggen aan tafelen vol ooft ; het hebben van seksuele betrekkingen met de zeventig houri’s of paradijsvrouwen, die groot en zwartogig zijn, en waarvan het maagdenvlies na elke geslachtsgemeenschap weer aangroeit. Dat visioen koesteren die zelfmoordkandidaten vaak als een realistisch toekomstbeeld in hun hoofd.
Zij beschouwen hun daad natuurlijk niet als zelfmoord wat in de islam even goed verboden is als in het christendom maar als zelfopoffering, in dienst van God. Het valt op hoe zelfmoordkandidaten afscheid nemen van het leven in een brief of video-opname, hoe ze zich scheren en hun haar knippen, hoe ze vaak dezelfde rituelen doen als voor de bedevaart naar Mekka. Zij willen in een staat van rituele reinheid het paradijs binnentreden. Eind vorige eeuw had je, in het Sudan van de Mahdi, een golf zelfmoordaanslagen tegen de Britten. De Britten probeerden die toestand van reinheid te ondermijnen door de lijken in varkenshuid te begraven. Op die manier wilden ze de religieuze motivatie ontzenuwen.
In feite kan men de hasjasjins uit de elfde eeuw beschouwen als de voorlopers van de huidige terroristen. Dat waren extreme sjiïeten die zich uit Egypte in het Perzische grensgebied teruggetrokken hadden en die door een oude wijze man geleid werden. Zij waren ervoor gekend dat ze hasjisj gebruikten, het Arabische woord voor gras. Onder invloed van verdovende planten, en met diezelfde visioenen van het paradijs voor ogen, voerden zij aanslagen uit tegen de soennietische vijand. De kruisvaarders probeerden op een bepaald moment om een verbond met hen te sluiten tegen de soennieten. Van de hasjasjins is trouwens het Franse woord assassin of moordenaar afgeleid.”
INDOCTRINATIE.
Niet alleen de radicale moslims van Hamas of de Islamitische Jihad hebben een zwak voor martelaarschap en willen hun leven offeren voor zelfmoordacties. Ook in Algerije was er de voorbije maanden een reeks aanslagen door kamikazechauffeurs met vrachtauto’s vol explosieven. Na een zware aanslag op een politiebureau vorig jaar, waarbij 42 doden vielen, zei de Gewapende Islamitische Groep (GIA) in een perscommuniqué dat ze nog veel moslimstrijders hadden ?die de dood liefhebben” in de retoriek van terreurorganisaties worden zelfmoordenaars wel vaker als minnaars of bruidegoms beschreven. Maar het meest systematisch en het meest succesvol wordt de ?menselijke bom” als ultiem wapen ingezet door de Srilankaanse Tijgers, een afscheidingsbeweging van Tamils die voor de onafhankelijke staat Eelam vechten. Een van hun dodelijkste aanslagen werd in januari dit jaar gepleegd, toen een met bommen gevulde truck zich te pletter reed op de gevel van de centrale bank in Colombo, waarbij minstens vijftig mensen om het leven kwamen.
De separatistische Tamils, die hindoes zijn, richtten eind de jaren tachtig zelfs een speciale commandogroep, de Zwarte Tijgers, voor zelfmoordmissies op. Zij worden onder meer verantwoordelijk geacht voor het opblazen van de vorige president van Sri Lanka én van de Indiase premier Rajiv Gandhi. Typisch is dat de daders vaak vrouwen zijn, veelal nog tieners. De jonge vrouw die in mei 1991 Gandhi doodde, had hem eerst nog een slinger van jasmijnblaadjes om de hals gehangen. De ronseling en indoctrinatie gebeurt bij voorkeur op jonge leeftijd, op pakweg dertien, veertien jaar. Een speciale rekruteringsvideo van de Zwarte Tijgers toont een lieflijk picknickende familie, die gedood wordt door een bombardement door de Singalese vijand. De enige overlevende tienerzoon wil zich wreken, wordt lid van de Zwarte Tijgers, en stelt zichzelf na een opleiding kandidaat om met een bommenwagen een kazerne binnen te rijden.
De totalitaire en bijna sectaire Tamil-leider, ?Big Brother” Prabakharan, biedt zijn zelfmoordcommando’s gewoonlijk een laatste maaltijd aan voor hen op hun fatale missie uit te sturen. Sterven voor de leider en voor Eelam is een eer voor hen. Maar ook de andere Tamilstrijders dragen altijd een busje cyaankali om de nek om zelfmoord te plegen als ze door de vijand gevangen genomen zouden worden. Bij de zelfmoordacties gaat het niet zozeer om wanhoopsdaden door fanatici, maar wel om het summum van militaire discipline en patriottisme zoals de Japanse kamikazepiloten in de Tweede Wereldoorlog, die hun vliegtuigen in dienst van de keizer te pletter stortten op de vijandelijke doelwitten. In de oorlog tegen Irak in de jaren tachtig trokken ook golven van jonge Iraanse vrijwilligers door de mijnenvelden met een sleuteltje om de nek, zogezegd de sleutel tot het paradijs al werden er toen wel vragen gesteld bij die vermeende ?vrijwilligheid”.
MARTELAARS.
De voorbije jaren waren het vooral de zelfmoordcommando’s in Libanon en Palestina die de aandacht trokken. De wereldopinie werd een eerste keer geschokt toen in oktober 1983 de hoofdkwartieren van de Amerikaanse en Franse vredesmacht in Beiroet op hetzelfde ogenblik door twee kamikazechauffeurs werden opgeblazen. Er vielen ruim 250 doden, en de vredesmacht zou zich daarna spoedig terugtrekken. De aanslagen werden opgeëist door de ?Beweging van de vrije islamitische revolutie”, die opriep om hun twee gesneuvelde ?mujaheddin”, de 24-jarige Abou Dijaan en de 26-jarige Abou Mazen, te herdenken. In Libanon ontstond de traditie dat de zelfmoordenaars een boodschap op video achterlaten. Meestal worden zij als godsdienstwaanzinnigen afgeschilderd. Maar volgens een onderzoek van de universiteit van Tel Aviv naar 33 Libanese zelfmoordterroristen zouden slechts elf daders religieus geïnspireerd geweest zijn ; de anderen waren nationalisten en niet-gelovigen. Volgens die studie zou de labiele persoonlijkheidsstructuur een belangrijkere factor zijn dan de geloofsijver.
Terwijl de zelfmoordkandidaten uit Libanon in de jaren tachtig nog een hele opleiding in trainingskampen kregen, zou er van de Hamasjongens niet veel meer gevraagd worden dan de bereidheid om te sterven. Vorig jaar werd een andere rekruut, de vijftienjarige Mousa Ziyada, geïnterviewd door de media. Hij was op de valreep van een kamikaze-actie met acht kilo TNT afgehouden door zijn nuchter ingestelde vader in Gaza-stad. Ook Mousa was in een moskee aangepraat dat er speciale priveleges voor martelaars in het paradijs zouden wachten : de zeventig naakte maagden, de rivieren van wijn en honing, en vooral de speciale gereserveerde plaats naast Allah in de hemel. Mousa zei dat hij nauwelijks kon wachten om te sterven. Sommige rekruten moesten een soort vuurproef afleggen door de nacht in een open graf door te brengen, als onderdeel van de psychologische voorbereiding. Maar Mousa’s training bestond alleen uit het uit het hoofd leren van de Koran. Uiteindelijk kreeg hij een dummy, een vals pak explosieven, om zijn middel gebonden en leerde hij aan het touwtje te trekken om de lading te doen ontploffen. Mousa schreef al zijn testament waarin hij zijn ouders opriep om niet te treuren, want hij volgde het pad van de jihad en het martelaardom, om zo ?de poorten van het paradijs” voor zijn hele familie te openen.
In tegenstelling tot Mousa’s vader vinden andere ouders het soms een hele eer om een zelfmoordterrorist in de familie te hebben ; er is zelfs een soort vereniging van ouders van martelaars, die met elkaar contact houden. Die status kan nu misschien veranderen als de Palestijnse omgeving collectief gestraft wordt voor de acties en als de huizen van de families door Israël vernietigd worden als vergelding. Het valt ook op dat heel wat families tot de betere middenklasse horen en dat de rekruten vaak studenten zijn. Volgens het hoofd van de Israëlische veiligheidsdienst Shin Bet is het eind nog niet in zicht : ?Er staan honderden jonge Palestijnen te trappelen van ongeduld om zelfmoordmissies in Israël uit te voeren.” Alleen al in Al Fawar bij Hebron werden de voorbije dagen tientallen kandidaten opgepakt. De recente aanslagencampagne werd opgeëist door de ?Leerlingen van Yehia Ayyash” het meesterbrein van de gewapende arm van Hamas, de ?Ingenieur” van de bommenleggers. Hij werd in januari, vermoedelijk door de Israëlische veiligheidsdienst, om het leven gebracht, toen een bomlading in zijn GSM-telefoon ontplofte.
Urbain Vermeulen : ?Het lijkt ironisch dat Israël de ingenieur vermoedelijk niet levend wou aanhouden omdat een proces een echte martelaar van hem zou maken. Maar nu wordt hij herdacht als dé shahidin, de martelaar bij uitstek. Nochtans komt de cultus van het martelaarschap niet zo voor bij de soennietische moslims, zoals in Palestina en Algerije. De sjiïetische moslims, zoals in Iran, hebben wel het ideaal van het martelaarschap. Historisch gaat de traditie terug op het grote voorbeeld Hussein, de kleinzoon van de profeet Mohammed, die in het jaar 681 bij Kerbala in een hinderlaag viel. Daarna werd hij al vlug uitgeroepen tot de prins van de martelaars en werd het martelaarschap geïdealiseerd en gesacraliseerd. De jongste jaren zien we, onder invloed van het Iraanse fundamentalisme, wel meer sjiïetische tradities door de soennieten overgenomen worden, bijvoorbeeld ook het zogenaamde tijdelijke huwelijk.
Die fundamentalistische interpretatie van godsdienstige teksten, vooral dan over de heilige oorlog tegen ongelovigen, wordt nu ook in bepaalde moskeeën en religieuze scholen in Palestina gepreekt. De indoctrinatie gaat zover dat ook sommige moeders, die weinig scholing gekregen hebben, er al van dromen dat één van hun kinderen martelaar zou worden, want die zou dan in de hemel de voorspreker voor henzelf zijn. De hersenspoeling moet op zeer jonge leeftijd beginnen, want iemand van 25 jaar is daar al moeilijker van te overtuigen. Wanneer die jongeren zichzelf dan in explosieven inpakken, staat men machteloos. Zeker als Hamas nu nog scheurt en in splintergroepjes uiteenvalt, zal die vorm van terrorisme uiterst moeilijk te bestrijden zijn.”.
C.D.S.
Zelfmoordmissie in Israël : staat van rituele reinheid.
