Ondergaat Muammar Khaddafi het lot van zijn collega’s Hosni Mubarak en Zine El Abidine Ben Ali? Begin deze week nam de druk op de Libische leider toe.
Wat is het verschil tussen Hosni Mubarak en Muammar Khaddafi? Internationale media vertellen sinds begin deze week een grapje over het gewicht van de Libiër in de wereld. Mubarak, luidt het antwoord op de vraag, zag vijf Amerikaanse presidenten passeren. Maar Khaddafi overleefde Mubarak én twee voorgangers in Caïro. Hij stuurde in 1969 de oude koning Idris naar huis en houdt de touwtjes in de voormalige Italiaanse kolonie nu al 42 jaar strak in de hand.
Er valt in Libië daarom ook weinig te lachen. Khaddafi leek zeker begin deze week nog vastbesloten om niet het lot te ondergaan van zijn Egyptische en Tunesische buren, Mubarak en Ben Ali. Hij zette tanks en scherpschutters in om het verzet tegen zijn regime te smoren, en die keken niet op een paar doden meer of minder. Vooral in het oosten van het land werd fel betoogd. De ster van Khaddafi straalde in Benghazi altijd minder dan in de hoofdstad Tripoli. Zondag waarschuwde zijn zoon Saif voor een burgeroorlog, maar ook dat het regime tot de laatste kogel zou vechten. Het nieuws uit het land is hoogst onbetrouwbaar. Het internet is afgesloten en journalisten mogen de hoofdstad niet uit. Het is daarom niet zeker of het waar is dat een deel van het leger zich tegen Khaddafi keert en dat een paar belangrijke stammen de kant van de oppositie hebben gekozen.
Libië ligt pas sinds enkele jaren in het Westen weer goed in de markt. De toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan noemde de excentrieke Khaddafi in 1986 ‘de dolle hond van het Midden-Oosten’ en bestookte Tripoli met raketten. De VS verdacht Libië er toen van dat het de hand had in een bomaanslag in een discotheek in Berlijn. Khaddafi stond bekend als een steunpilaar van terreurgroepen zoals de Palestijnse Zwarte September en de Noord-Ierse IRA. De omslag kwam nadat het land in de jaren negentig bijna aan de economische sancties ten onder was gegaan. Khaddafi trof een regeling met de slachtoffers van een aanslag op een passagiersvliegtuig boven het Schotse Lockerbie en hij legde zijn nucleaire wapenprogramma stil. George W. Bush sloot Libië in de armen en het Verenigd Koninkrijk liet een verdachte van de aanslag boven Lockerbie zogenaamd om humanitaire redenen naar Tripoli vertrekken.
Sindsdien doen alvast die twee landen goede zaken met Khaddafi, en niet alleen in de oliesector. Er was maandag in Brussel veel te doen over wapens die België aan Libië heeft geleverd. Maar Khaddafi kocht nog veel meer militair gerief in de VS en in het Verenigd Koninkrijk. Het argument van minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere, dat Libië een bijzondere plaats in het Midden-Oosten inneemt omdat het vluchtelingen uit zwart Afrika verhindert om de oversteek naar Europa te maken, klinkt daarom ook tamelijk cynisch.
FOTO’S REPORTERS; H.v.H.
