De raad van bestuur van Lernout en Hauspie raakt zo langzamerhand in paniek. Er zit geen team meer rond de tafel, iedereen zoekt zelf een uitweg.
‘Europese bestuurders zijn inert, ze kiezen voor halfslachtige oplossingen, altijd voor de gulden middenweg.’ Dat onvriendelijke citaat komt van Roel Pieper, de voorzitter van de raad van bestuur van Lernout en Hauspie Speech Products (LHSP). De Nederlandse Pieper roept zijn bestuurders nu wel meer samen dan hen lief is. Uiteindelijk beslissen zij over de redding of de val van de ‘grootspraaktechnoloog’.
Het is een uit elkaar gewaaid gezelschap. Hun bestuursmandaat heeft hen al een klein fortuin gekost. In de lente waren de LHSP-aandelen nog meer dan zeventig dollar waard. Net voor het weekend schrapte de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq LHSP uit de koerslijst. Als gevolg daarvan tuimelde het verder van 6,22 dollar bij de schorsing in november tot 1,38 dollar op de pink sheets, de grijze markt van de speculanten.
Het wordt nog erger: het gerecht zit hen op de hielen. Procureur J.M. Coppens van Ieper laat een college van experts naar eventuele fraude speuren. Dat zou bijvoorbeeld schriftvervalsing kunnen zijn bij de ‘fouten en onregelmatigheden’ in de jaarrekeningen, die de raad van bestuur heeft bekend. Maakten de bestuurders zich schuldig aan strafbare feiten? Zetelen in een raad van bestuur is geen erefunctie. De wet legt de bestuurders een zware verantwoordelijkheid op en sanctioneert zelfs grove nonchalance. Tenslotte zijn de bestuurders van Lernout en Hauspie al door de publieke opinie veroordeeld, niet het minst door de gedupeerde (kleine) aandeelhouders. De Iepers groep heeft hun reputatie immers in zijn val meegesleurd.
De Board of Directors Room bevindt zich op de vierde verdieping van het rode gebouw in Flanders Language Valley. Maar de raad van bestuur verbergt zich de jongste tijd bij voorkeur in discrete hotels. Eind augustus belandde John Duerden in de directors room. Hij kwam uit het Amerikaans Stratford in Connecticut overgevlogen om bij Lernout en Hauspie het The Wall Street Journal-probleem op te lossen. Van zijn bewondering voor de Ieperse wereldleider in spraak- en taaltechnologie, die net zijn Dictaphone had gekocht, is er haast niets meer over. De gedelegeerd bestuurder zit op een puinhoop en weet blijkbaar niet hoe hij de herstelwerken moet aanvatten.
GIGANTISCHE SCHADECLAIMS
Duerdens vrienden van Stonington Partners, de voormalige Dictaphone-eigenaar, lusten de Vlamingen rauw. Ze voelen zich bedot. Voor hun Amerikaans spraak- en taaltechnologiebedrijf kregen ze immers LHSP-aandelen die nu waardeloos zijn. Via rechtbanken bestoken ze Lernout en Hauspie met gigantische schadeclaims. De Amerikaanse gedelegeerd bestuurder in Ieper – evenzeer bedot – trekt nu de Amerikaanse kaart. Vlaanderen is hem te veel geknoei, maar wellicht kan hij Dictaphone (en Dragon) redden. Met de Amerikaanse justitie is hij niet kansloos, want zij verleende de dochters van Lernout en Hauspie wél het concordaat.
John Duerden verloor een bondgenoot in de raad van bestuur: Albert J. Fitzgibbons III, die er Stonington vertegenwoordigde. Omdat die groep nu andere boontjes met Lernout en Hauspie te doppen heeft, trok hij eruit. Liever een Amerikaanse deeloplossing dan een volledig faillissement. Dat is de koers die ook voorzitter Roel Pieper wil varen. De Nederlander, wiens droom mislukte om het wereldconcern Philips te leiden, kwam als ‘halve werkloze’ in de Ieperse voorzitterszetel terecht. Om het bedrijf te ontsmetten. De summa cum laude informaticus beleeft nachtmerries. Lernout en Hauspie is voor hem een case die opgelost moet worden, bij voorkeur via Amerikaanse weg. Dat is het land waar hij zijn reputatie bij Compaq en Tandem-computers maakte. In New York ontmoet hij als technologie-investeerder de mensen van Stonington, het woedende privé-kapitaalfonds.
Dictaphone is een bedrijf met geschiedenis. Ieper ging in 1987 van start, maar het verhaal van zijn Amerikaanse dochter gaat tot in de negentiende eeuw terug. Tot Alexander Graham Bell, de uitvinder van de telefoon, die ook een telefonische dicteermachine ontwierp – spraaktechnologie avant la lettre . Zijn Columbia Graphophone werd in 1923 Dictaphone.
De volgens voorzitter Michel Handschoewerker van de Ieperse handelsrechtbank ‘grootsprakerige’ Jo Lernout, is alleen nog ondervoorzitter van de raad van bestuur. De Amerikaanse exit is voor hem een verwerpelijke oplossing omdat die op de ondergang van Ieper steunt. Maar voor weerwerk tegen de ‘nieuwelingen’ Pieper en Duerden is hij zijn bondgenoten kwijt. Op medestichter Pol Hauspie kan hij niet rekenen, de man ging totaal onderuit. Nico Willaert moest opstappen, net als de vorige gedelegeerd bestuurder Gaston Bastiaens. Zelfs Fernand Cloet verliet de raad van bestuur in september met stille trom. Hij was nochtans een van de oude getrouwen van het huis, die in de beginperiode zijn relatienet mobiliseerde om Lernout en Hauspie financieel drijvend te houden.
Jo Lernout, die met een jaarsalaris van zeventien miljoen frank het gewaarborgd minimum maandinkomen op een kleine werkdag verdient, hoopt op een nieuwe investeerder of overnemer. Daarover zou hij Siemens al gesproken hebben.
DRIE MUSKETIERS
Bestuurder Erwin Vandendriessche vergaapt zich niet langer aan sprekende computers. De man van RVD Securities, voormalig directeur van Icos en ex-bankier bij de Rabobank en Indosuez, hakte een moeilijke knoop door. Als voorzitter van het interne auditcomité besliste hij om bekend te maken dat er fouten en onregelmatigheden in de rekeningen zitten. Hij werd bijgestaan door Marc G. H. De Pauw van Sofinim, de geduldige en discrete investeerder in de nieuwe technologie van de Antwerpse holding Ackermans en Van Haren.
De derde musketier in het auditcomité is Dirk Cauwelier, die met Lernout en Hauspie in een avontuurlijk bestaan is terechtgekomen. De bescheiden advocaat uit Poperinge kwam als een van de eersten via toevallige persoonlijke contacten in het bestuur van de technologiegroep. Het toeval is cynisch : Cauwelier is plaatsvervangend rechter van koophandel in Ieper. Daar neemt hij regelmatig de plaats in van voorzitter Michel Handschoewerker, die L&H het gerechtelijk akkoord weigerde.
Het consortium van banken, dat zo’n twintig miljard kredieten bij Lernout en Hauspie heeft uitstaan, is voor de raad van bestuur de riskantste partij. Ze stelden de kredieten invorderbaar, maar stuurden geen deurwaarders. Hubert Detremmerie kan proberen om hen te kalmeren, want het zijn zijn vrienden die lastig doen. Bestuurder Detremmerie is immers de ‘peetvader’ van Bacob, die nu als fusiepartner van de Artesia Banking Corporation optreedt en ongeveer zeven miljard frank vreest te verliezen. De man van het geld van de christelijke arbeidersbeweging was een van de eerste financiers om de Ieperlingen te steunen. Nu dreigt hij zijn reputatie te verliezen.
Zijn collega-bestuurder Francis Vandenhoydonck maakt zich evenmin illusies over de welwillendheid van het bankenconsortium. De huidige topman van L&H Investment Company leidde voordien de afdeling Investeringen en Bedrijfsfinanciering van de Generale Bank.
STUURLOZE BESTUURDERS
Asea Brown Boveri vindt het niet prettig om in het Lernout en Hauspie-dossier op te duiken. De internationale groep heeft er eigenlijk niets mee te maken. Alleen is bestuurder en topman van ABB Service Worldwide Jan Coene, ook bestuurder van L&H. Hij is dat in de eerste plaats wel als voorzitter van de Vlerick Alumuni, een soort loge van de succesvolle afgestudeerden van de managementschool. Coene kent de streek van Ieper. Tot begin dit jaar was hij immers ook bestuurder van de machineproducent Picañol, de welvarende fabriek die de jongste jaren in de schaduw van Flanders Language Valley kwam te liggen. Aan zijn bestuursmandaat bij de schoenengroep Brantano beleeft Jan Coene dezer dagen meer plezier.
Niemand buiten de board of directors kent Alex View, een Fransman die zijn brood met de popularisering van de nieuwe technologie verdient. Hij slaat zich wellicht tegen het hoofd, omdat hij zijn collega’s in de raad niet beter voor The Wall Street Journal waarschuwde. Als voormalig correspondent van Le Monde in de VS weet hij dat een aanval van de invloedrijke beurskrant niet met verdachtmakingen maar met een crisisbeleid beantwoord wordt.
Er is nog Bernard Vergnes om Jo Lernout moed in te spreken. Hulp aankondigen, is echter iets anders. Als erevoorzitter van Microsoft Europe vertegenwoordigt hij de Amerikaanse softwarereus in Ieper. De groep van Bill Gates stak ongeveer anderhalf miljard in de spraak- en taaltechnoloog en bezit zes tot zeven procent van de aandelen. Ieper trok zich aan die ‘erkenning’ op, al leek de investering veel op een toegangsticket tot de researchafdelingen. Misschien maakten ze in Ieper wel iets nuttigs dat Microsoft in zijn software kon gebruiken.
Gerard van Acker zit onrechtmatig in de raad van bestuur. De Gimv heeft recht op een mandaat zolang ze 3,33 procent van de aandelen bezit. De participatie is echter tot ongeveer 2,5 procent gedaald. De Gimv, die in het voorjaar nog achttien procent aanhield, was van plan uit Lernout en Hauspie te stappen. Maar de operatie raakte voor het begin van de crisis niet afgerond.
Dat zou het tweede vertrek geweest zijn. De Vlaamse overheidsinvesteerder was er als een van de eersten bij om de Ieperse starter te helpen. Maar na enkele jaren trok hij eruit. In het begin van de jaren negentig viel de Gimv er immers al over dat Lernout en Hauspie de peptalk niet kon waarmaken en dat de beide stichters er zonder scrupules een al te creatieve boekhouding op na hielden. De investeerder kwam later terug, onder zachte druk van Vlaams minister-president Luc Van den Brande.
Bestuurder Van Acker is er niet echt meer met zijn gedachten bij. De directeur-generaal van de Gimv dreigt immers door de Hasseltse rechtbank te worden veroordeeld voor zijn avonturen in Superclub. Bovendien trekt de Gimv straks naar de beurs en een crisis als die van Lernout en Hauspie oogt slecht in de beursprospectus.
Guido Despiegelaere
