Is de partij van Bart De Wever plat op de buik gegaan om CD&V mee in de Vlaamse regering te krijgen? Nee, integendeel. Wie het regeerakkoord onder de loep neemt, ontdekt een uitgesproken N-VA-stempel.
Een beetje regering laat in haar regeerakkoord graag zien dat ze de hand aan de ploeg wil slaan en zo veel mogelijk maatschappelijke problemen wil oplossen. Dat is met de regering-Bourgeois I helaas niet anders en dus wordt in het Vlaamse regeerakkoord ook aandacht besteed aan het probleem van de bijensterfte en melding gemaakt van een toekomstig ‘kattenplan’ tegen zwerfkatten. Dat hoort erbij, ook al is het politiek weinig relevant, toch in de zin zoals de Wetstraat ‘politiek’ begrijpt: de discussies over de belangrijke beleidsopties, hoeveel die mogen kosten en wie dat allemaal moet betalen.
De spanningen tussen de coalitiepartijen (N-VA, CD&V en Open VLD) zijn tijdens de Vlaamse onderhandelingen behoorlijk weggemasseerd. De N-VA voert de zesde staatshervorming van Di Rupo netjes uit, ook al heeft ze zich daar altijd tegen verzet. Een aantal potentiële brandhaarden tussen de coalitiepartners werden ontweken door zo veel mogelijk bij het oude te laten. Dat is het geval met de woonbonus (toch voor wie al een huis gekocht heeft) en een aantal belangrijke beslissingen van de regering-Peeters II: de Oosterweelverbinding, de hervorming van het secundair onderwijs, de weigering om het Minderhedenverdrag van de Raad van Europa te ratificeren.
Verder is in een aantal essentiële sectoren duidelijk rekening gehouden met de belangrijke (christelijke) middenveldorganisaties. Het hoofdstuk landbouw lijkt zelfs recht uit een printer van de Boerenbond gerold. Dat die discrete samenwerking (’terugkoppeling’) goed is verlopen, valt ook af te lezen aan de reactie van de belangrijkste protagonisten. Kort na de verkiezingen had Patrick Develtere, toen nog als ACW-voorzitter, stekelige opmerkingen gemaakt over de N-VA. Als voorzitter van ‘beweging.net’ is diezelfde Develtere nu ‘hoopvol’ over de regering van Geert Bourgeois. Ook Marc Justaert, voorzitter van de Christelijke Mutualiteiten, is ‘positief’. Hij looft de nieuwe Vlaamse zorgverzekering als ‘een volwaardige sociale bescherming’. Alleen ACV-voorzitter Marc Leemans is ‘ongerust’, maar daar blijft het bij. Opvallend ook is de uitgesproken steun van Miet Smet – toch een gezaghebbende grand old lady van de christelijke werknemersbeweging – voor de forse verhoging van het universitaire inschrijvingsgeld: ‘Jongeren geven zo’n bedrag toch ook uit aan Tomorrowland?’
De steun van de christelijke arbeidersbeweging is politiek relevanter dan de verwachte complimentjes van Unizo en Voka. Ze toont aan dat de partijen elkaar hebben gevonden – en dat bij het begin van de aartsmoeilijke onderhandelingen voor de vorming van een federale regering.
Is N-VA dan plat op de buik gegaan om CD&V mee te krijgen? Nee. Allerminst zelfs. Ook al lijkt het regeerakkoord op het eerste gezicht voor ieder wat wils, het draagt onmiskenbaar een N-VA-stempel. De vereenvoudiging van vergunningen en procedures, gecombineerd met minder ’tools’ voor controlerende diensten en ambtenaren, is daar een voorbeeld van. Dat past in een algemeen beleid waarin voorrang gegeven wordt aan de ‘ondernemende’ Vlaming, of hij nu een huis wil bouwen, een bedrijf wil opstarten of een school wil runnen. Hem mag zo weinig mogelijk in de weg gelegd worden.
Louis Tobback-paragraaf
Archeologen hebben minder geluk. Hun activiteit wordt beperkt tot ‘zones die uitsluitend worden afgebakend in gebieden waar reële kenniswinst te verwachten valt’ (het regeerakkoord grossiert in slecht Nederlands). Tegelijk moet de administratie onroerend erfgoed stoppen met haar ‘werkwijze van total control’ (het regeerakkoord wemelt van slecht Engels) tegenover steden en gemeenten. Je zou dit gerust de ‘Louis Tobback-paragraaf’ kunnen noemen, naar de nukkige relatie tussen de Leuvense burgemeester en de plaatselijke archeologen.
Wat voor archeologie geldt, geldt ook voor andere domeinen. De oude milieu- en stedenbouwkundige vergunningen worden vereenvoudigd tot één ‘omgevingsvergunning’. Ook het Vlaamse ‘controlemodel’ op de gemeenten wordt verder afgebouwd. Er komen eenvoudiger instrumenten om langdurig werklozen aan het werk te zetten. Bedrijven krijgen een flexibelere heffing op lege bedrijfsruimten en gemakkelijker een uitzondering voor een ‘zonevreemde’ ligging. De regelgeving op lange en zware vrachtwagens wordt versoepeld. Er komen minder richtlijnen en administratieve verplichtingen voor schooldirecties. En opvallend: scholen mogen niet te veel worden opgezadeld met taken ‘met betrekking tot maatschappelijke problemen of zelfs opvoedingskwesties’. Daarop is er één uitzondering, vijf bladzijden verderop: ‘Wij stimuleren ondernemingszin en ondernemerschap, met een leerlijn van kleuter- tot hoger onderwijs.’
De Vlaamse coalitie is samengesteld uit dezelfde partijen als het Antwerpse stadsbestuur. Ook dat valt af te lezen uit het regeerakkoord. Bijvoorbeeld in de blauwdruk van het nieuwe, strengere beleid in de sociale huisvesting – wie wil weten wie daar nog voor in aanmerking komt, moet gewoon de interviews lezen die de Antwerpse schepen Liesbeth Homans daarover het voorbije anderhalf jaar heeft gegeven.
Soms zal het nieuwe Vlaanderen wél strenger controleren. Op de beheersing van het Nederlands, bijvoorbeeld. Of in het onderwijs – niet de directies, wel de scholieren en studenten. Scholieren zullen in het laatste jaar middelbaar onderwijs voorwerp worden van ‘verplichte niet-bindende oriëntatieproeven’. En als ze op het einde van dat schooljaar doorstromen naar het hoger onderwijs, staan ze meteen voor nieuwe ‘verplichte niet-bindende toelatingsproeven’. Telkens tests. Telkens verplicht. Nooit bindend. Of toch nog niet meteen.
Socialistische accenten
Antwerps is ook hoe een aantal socialistische accenten uit vorige regeerakkoorden zijn weggesneden. Het voluntaristische beleid van Ingrid Lieten jegens de VRT? Dat is voorbij. De openbare omroep kijkt straks aan tegen een beperking van zijn financiële middelen en het aantal netten en krijgt een striktere interpretatie van zijn opdracht. Niet alleen Steve Stevaerts ‘gratis’ openbaar vervoer zit op de schop, het relatief goedkope busvervoer tout court staat onder druk. De Lijn mag zijn tarieven ‘differentiëren’ (dus ook duurder maken), en die moeten afgestemd zijn op het buitenland (meestal duurder).
En nadat Antwerpen de AG Stadsplanning heeft afgevoerd als autonoom gemeentebedrijf, wil Vlaanderen nu dat de Vlaamse Bouwmeester wordt afgeschaft. Die is met zijn controle op de ruimtelijke ordening namelijk altijd een beetje hinderlijk voor het bijzonder vrije initiatief. Ook hier geldt blijkbaar: wie onderneemt, hoeft niet gehinderd te worden. Ook niet als de nieuwe entrepreneurs politici zijn.
DOOR WALTER PAULI
Ook de Vlaamse Bouwmeester is met zijn controle op de ruimtelijke ordening hinderlijk voor het vrije initiatief.
