De fiscus en de btw-diensten hebben samen ruim 22 miljard euro – een kleine 900 miljard oude Belgische frank – achterstallen tegoed. Meer dan de helft van dat ontstellende bedrag is, althans volgens premier Guy Verhofstadt, nog moeilijk te innen. Een verbijsterend bericht eigenlijk, dat door de bevolking bijzonder gelaten, door sommigen zelfs monkelend werd opgenomen.

Om ‘deze moeilijk invorderbare belastingschulden te effectiseren‘ wil de federale regering een deel van het credit verkopen aan de banken. Die moeten dan, in ruil voor de in het vooruitzicht gestelde winsten, het geld op tafel brengen waarmee de staat dan eindelijk kan doen wat hij al die jaren verzuimd heeft: het personeel van de belastingdiensten opleiden en van de nodige informatica voorzien.

Het is maar een van de genante ontdekkingen die aantonen hoe ver de verkrotting van het staatsapparaat is gevorderd. Want intussen weten we ook dat de overheid zelfs geen zicht meer heeft op het aantal wapens, waarvoor nochtans vergunningen werden uitgereikt, dat momenteel in omloop is.

Uit de bevolkingsregisters viel dan weer niet te achterhalen hoeveel 100-jarigen ons land precies telt. Bij nader inzien bleken tal van die krasse ouderlingen gewoon verdwenen. We mogen dus aannemen dat ook tal van jongere belastingplichtigen in de loop der jaren in de landelijke registers verdwaalden.

Vijf jaar lang heeft de paarse coalitie, zoals de rattenvanger van Hamelen, vooropgelopen, steeds opnieuw de deun van de vernieuwing fluitend. Doch de burger, tot wie premier Verhofstadt zich als oppositieleider zo vaak heeft gericht, begrijpt intussen dat er nooit zoiets als een paarse erfenis is geweest.

Het debiet van nieuwe regels en voorschriften is onder paars al zo groot als onder haar voorgangers. Een nochtans vermakelijke staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging mag daar niets aan veranderen.

De verzorgingsstaat was al onbetaalbaar in 1999, toen paars-groen van de kant werd geduwd, en is vandaag nog altijd onbetaalbaar. Alleen hebben de Belgen het nog te goed om nu al tot drastische ingrepen over te gaan. Bovendien is het verschil tussen wat nodig is en wat de regeringspartijen politiek kunnen dragen, onder Verhofstadt net zo groot als onder zijn voorgangers.

Stilaan merkt de premier tot zijn eigen scha dat hij de conjunctuur niet omhoog kan praten. Hoe enthousiast hij zich ook voordoet over alweer een begroting in balans, hij beseft dat zo een evenwicht bijzonder precair is. Want zoals zijn vice-premier Johan Vande Lanotte zich liet ontvallen: ‘Deze begroting kwam tot stand zoals alle begrotingen in dit land de afgelopen vijftig jaar.’

Maar we hoeven ons daarvoor ook niet te schamen, vindt de regering, bijgevallen door de bevriende pers. In de omliggende landen is het zoveel erger. Voor Duitsland is de stomende economische activiteit nog slechts een verre herinnering. En in Nederland wordt nu meer gestaakt dan bij ons en trekken tienduizenden malcontenten door de straten.

En dus gaan we voort, ‘richtingloos vooruit’. Terwijl geen enkele politicus durft te bekennen dat de duif die de regering uit de hoed zegt te zullen toveren, allang dood is.

In een uitgesponnen essay boog de Leuvense professor emeritus Luc Huyse zich afgelopen zaterdag in De Morgen over de verkiezingsuitslag van 13 juni. Hij trachtte daarin een antwoord te vinden op de vraag wat die nieuwe gitzwarte zondag veroorzaakte. Omzichtig als altijd deed de prof zijn uiterste best om de verantwoordelijkheid gelijkmatig te spreiden: een beetje bij die knorrige kiezer, een halfje voor de politici en nog iets bij de media die de Wetstraat graag als een slagveld voorstellen.

De strijd tegen de antipolitiek, dat is dé grootste uitdaging, besluit Huyse zijn werkstuk. Alleen zegt hij niet wat we onder antipolitiek moeten verstaan.

Getuigt het van antipolitiek vast te stellen dat we in een land leven, waar niemand zijn rekeningen betaalt en waar ook niemand aansprakelijk blijkt, noch voor de verdwenen miljoenen van het Antwerpse OCMW en zelfs niet voor de 22 miljard euro achterstallige belastingen? Getuigt het van antipolitiek dat de kiezer bij elke verkiezing, telkens opnieuw, te verstaan geeft zich bekocht te voelen?

Rik Van Cauwelaert

Er is geen paarse erfenis.